Lời hứa mua 750 tỷ USD dầu khí Mỹ của EU "xa tầm với" đến mức nào? Kể cả dừng nhập khẩu năng lượng Nga cũng không giúp kế hoạch khả thi

Các chuyên gia cho biết, các vấn đề kỹ thuật, nguồn cung hạn chế của Mỹ và việc EU ít kiểm soát năng lượng nhập khẩu khiến cam kết này trở nên bất khả thi.

Liên minh châu Âu (EU) tạm thời tránh được cuộc chiến thương mại toàn diện với chính quyền Tổng thống Donald Trump bằng việc cam kết chi 750 tỷ USD để nhập khẩu dầu thô và khí đốt từ Mỹ trong 3 năm tới.

Tuy nhiên, việc hiện thực hóa lời cam kết này gần như là điều không tưởng.

Cho đến nay, Ủy ban châu Âu (EC) vẫn chưa đưa ra chi tiết cụ thể về cách thức triển khai kế hoạch mua lượng dầu khí khổng lồ này. Trong khi đó, nguồn cung hạn chế từ Mỹ, những rào cản kỹ thuật và thẩm quyền yếu của EU trong việc quyết định các hợp đồng nhập khẩu khiến mục tiêu trở nên cực kỳ khó đạt được.

Kể từ khi Nga cắt giảm nguồn cung sau cuộc xung đột với Ukraine năm 2022, EU đã tăng cường nhập khẩu khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) từ Mỹ. Về phía Tổng thống Trump, ông luôn coi việc bán thêm năng lượng cho châu Âu là điều kiện then chốt để hạ nhiệt căng thẳng thương mại xuyên Đại Tây Dương.

Chủ tịch EC Ursula von der Leyen cho biết, tăng mua năng lượng từ Mỹ sẽ giúp đa dạng hóa nguồn cung và tăng cường an ninh năng lượng cho EU, đồng thời hỗ trợ nỗ lực dừng phụ thuộc vào khí đốt, dầu mỏ và nhiên liệu hạt nhân từ Moscow.

“Chúng tôi sẵn sàng thực hiện cam kết mua hàng”, Phó Chủ tịch EC Maroš Šefčovič khẳng định. “Chúng tôi tin rằng mục tiêu này khả thi.”

Tuy nhiên, không phải ai cũng tin tưởng vào tính khả thi của kế hoạch.

“Con số đó hoàn toàn phi thực tế”, chuyên gia khí đốt Laura Page từ hãng phân tích hàng hóa Kpler nhận định. “Đây là một cam kết vượt xa mọi tính toán hợp lý”.

Theo Laura Page, năm ngoái EU đã chi 375 tỷ euro cho nhập khẩu năng lượng, trong đó 76 tỷ euro đến từ Mỹ. Để đạt mức cam kết 750 tỷ USD trong 3 năm, EU sẽ phải nhập khẩu từ Mỹ gần gấp 3 lần. Điều này đồng nghĩa với việc từ chối các nguồn cung rẻ hơn từ Na Uy hay Trung Đông.

Việc loại bỏ hoàn toàn năng lượng Nga cũng không tạo khác biệt lớn khi EU chỉ chi 23 tỷ euro để nhập dầu, khí và nhiên liệu hạt nhân từ Moscow trong năm 2024.

Ngoài ra, tổng kim ngạch xuất khẩu dầu và khí của Mỹ năm ngoái chỉ đạt 166 tỷ USD. Nghĩa là để đạt mục tiêu, Washington sẽ phải dồn toàn bộ nguồn xuất khẩu hiện tại sang EU và còn phải tăng thêm. Theo Page, đây là điều “bất khả thi” vì các lô hàng LNG của Mỹ không bị ràng buộc điểm đến và thường bán cho bên trả giá cao nhất.

Một trở ngại kỹ thuật khác là năng lực lọc dầu của EU. Theo Homayoun Falakshahi, Trưởng bộ phận phân tích dầu thô tại Kpler, hiện EU chỉ có thể tiêu thụ 12% dầu từ Mỹ, và tối đa chỉ có thể nâng lên 14% vì các nhà máy lọc dầu EU không phù hợp với loại dầu đặc trưng của Mỹ. “Đây thực sự là một kế hoạch viển vông”, ông nói.

Một quan chức cấp cao EU thừa nhận thỏa thuận còn phụ thuộc vào nhiều “điều kiện”, chẳng hạn như hạ tầng LNG tại châu Âu và công suất vận chuyển từ phía Mỹ. Dù vậy, vị này khẳng định “con số 750 tỷ USD không phải tự phát” mà “dựa trên phân tích nhu cầu thực tế”.

Tuy nhiên, một thách thức lớn nữa là EU không trực tiếp mua dầu khí mà là các doanh nghiệp tư nhân.

“EU không phải một doanh nghiệp”, một chuyên gia khí đốt từ công ty giao dịch năng lượng lớn nhận định. “Liệu EU có ép buộc các công ty phải mua dầu khí Mỹ không?”

“Nếu có lý do thương mại hợp lý, các công ty sẽ làm, còn không thì đây chỉ là lời hứa sáo rỗng”, người này nói.

Điều khiến giới quan sát khó hiểu là tại sao Ủy ban châu Âu lại chấp nhận một con số “vô lý” đến vậy dù biết rõ các rào cản thực thi. Theo chuyên gia năng lượng Anne-Sophie Corbeau từ Trung tâm Chính sách Năng lượng Toàn cầu, có vẻ như EU “sẵn sàng chấp nhận bất kỳ con số nào để tránh mức thuế 30%” mà ông Trump đe dọa áp lên hàng hóa EU.

Theo Politico