Lộ trình nào cho xăng sinh học E10?

Đề xuất từ đầu năm 2026 'khai tử' xăng khoáng, chỉ bán xăng sinh học E10 của Bộ Công thương nhận về nhiều phản hồi không đồng tình.

Cũng phải nói ngay, hầu hết những người phản đối, dù là doanh nghiệp bán lẻ hay người sử dụng, đều khẳng định họ ủng hộ xăng sinh học để góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường và mục tiêu giảm phát thải ròng của VN. Tuy nhiên, sử dụng xăng E10 theo cách "ép uổng", buộc phải dùng vì không còn lựa chọn nào khác thì chưa thỏa đáng mà cần có lộ trình phù hợp. Trong thời gian đó vẫn bán song song cả xăng khoáng và xăng sinh học.

"Lộ trình" ở đây có thể hiểu chủ yếu về mặt đồng thuận của xã hội với xăng sinh học E10. Bởi về hạ tầng, nguồn cung thì theo báo cáo của các "ông lớn" kinh doanh xăng dầu, cơ bản đã sẵn sàng. Cũng cần nói thẳng là nếu vẫn bán song song cả xăng khoáng và xăng sinh học như hiện nay, rất khó để đẩy mạnh xăng E10. "Cái chết yểu" của xăng sinh học E5 trước đây là bài học còn nguyên giá trị. Với xăng E10 hiện nay, khảo sát thực tế sau gần 1 tháng thí điểm cũng cho thấy số lượng người sử dụng vẫn rất khiêm tốn. Trong bối cảnh đó mà chuyển sang sử dụng hoàn toàn xăng E10 từ năm 2026 đúng là có phần "ép uổng".

Mặc dù vậy, không phải là không có cách để đạt sự đồng thuận cao hơn, nhanh hơn.

Còn nhớ khi Bộ Công thương công bố đưa xăng sinh học tái xuất thị trường, hầu hết các ý kiến đóng góp đều lưu ý nên rút kinh nghiệm từ thất bại của xăng E5, đặc biệt là về giá. Để một sản phẩm "sinh sau đẻ muộn" có thể tồn tại, phát triển, thậm chí thay thế một sản phẩm truyền thống lâu đời thì giá cả, chất lượng phải cạnh tranh vượt bậc. Nếu chất lượng cần có thời gian kiểm chứng thì giá cả hấp dẫn sẽ thu hút người tiêu dùng thử ngay vì có lợi hơn. Dùng thử một thời gian thấy chất lượng tốt và ổn định, họ sẽ tự nguyện chuyển đổi sang xăng sinh học. Đơn giản vậy thôi. Thế nhưng từ xăng E5 tới xăng E10, giá vẫn không quá hấp dẫn so với xăng khoáng. Kết quả là tỷ lệ bán xăng sinh học trong mấy tuần thí điểm vừa qua vẫn hết sức khiêm tốn. Nhìn từ góc độ đó, muốn đạt được đồng thuận nhanh hơn, cao hơn của xã hội về chuyển sang sử dụng xăng sinh học, nên đưa giá xăng E10 về mức rẻ hơn nữa thông qua giảm thuế, phí...

Bên cạnh đó, công tác tuyên truyền phải được đẩy mạnh để người dân hiểu sử dụng xăng sinh học là "một mũi tên trúng nhiều đích". Đầu tiên là góp phần bảo vệ môi trường, giảm phụ thuộc nhiên liệu hóa thạch. Điều này hoàn toàn không phải hô hào suông mà rất nhiều người đã chứng kiến hoặc đang phải sống trong bầu không khí ô nhiễm gia tăng trầm trọng, nhất là ở các TP lớn như Hà Nội, TP.HCM. Nếu chúng ta không quyết liệt đẩy mạnh giao thông xanh, chuyển đổi từ phương tiện đến nhiên liệu... thì mỗi người sẽ phải trả giá bằng sức khỏe của chính mình. Thứ 2, VN là nước nông nghiệp, việc sử dụng nhiên liệu có pha ethanol còn giúp hỗ trợ nông dân và ngành trồng trọt trong nước phát triển. Ethanol đã được chứng minh là giải pháp bền vững nếu được sản xuất từ phụ phẩm nông nghiệp kết hợp với công nghệ tiên tiến. Chúng ta đang có lợi thế để thực hiện điều này.

Vừa có lợi (vì giá rẻ hơn) vừa góp phần bảo vệ môi trường, góp phần phát triển kinh tế nông nghiệp, lộ trình cho xăng E10 nếu "đi" theo cách như vậy, chắc chắn sẽ nhanh hơn và nhận được sự đồng thuận cao của xã hội.