Lo ngại chênh ưu đãi khu thương mại tự do khiến 'nơi đông, nơi lại trống trơn'

Quốc hội hôm nay thảo luận về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP Hải Phòng.

Theo dự thảo nghị quyết, Hải Phòng sẽ được thành lập khu thương mại tự do với quy mô khoảng 6.470ha và được hưởng nhiều cơ chế ưu đãi vượt trội như miễn tiền thuê đất, miễn kiểm tra chuyên ngành với hàng hóa đủ tiêu chuẩn.

Dự thảo cũng đề xuất chuyên gia, nhà khoa học, người nước ngoài làm việc tại khu thương mại tự do được miễn thị thực, cấp thẻ tạm trú 10 năm, được giảm 50% thuế thu nhập cá nhân. Với doanh nghiệp hoạt động tại khu thương mại tự do được đề xuất hưởng mức thuế 10% trong 30 năm, miễn thuế 4 năm và giảm 50% thuế phải nộp 9 năm tiếp theo. Sau thời hạn ưu đãi, mức thuế áp dụng là 15%.

Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) đánh giá, Hải Phòng dù không lớn hơn Đà Nẵng và TPHCM nhưng là khu vực trọng điểm để phát triển kinh tế nên cần cơ chế đặc thù để Hải Phòng vươn lên thành một khu trung tâm vùng của duyên hải.

Tuy nhiên, ông Hòa đề nghị cân nhắc khi các chính sách ưu đãi này cao hơn nhiều so với chính sách áp dụng tại khu thương mại tự do ở Đà Nẵng. Theo ông, chính sách cho khu thương mại tự do ở Hải Phòng và Đà Nẵng cần tương đồng với nhau.

Mặc dù Đà Nẵng đã phát triển sớm hơn, nhưng nếu chính sách tiền thuê đất tại Hải Phòng ưu đãi hơn, có thể "thu hút nhiều nhà đầu tư đến Hải Phòng, khiến Đà Nẵng lại trống trơn". Ông Hòa cho rằng, cần tạo ra sự cạnh tranh lành mạnh trong nước.

Phó Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng Trần Chí Cường cũng cho rằng những quy định mới và các cơ chế chính sách dành cho khu thương mại tự do tại TP Hải Phòng đã vượt trội hơn rất nhiều so với khu thương mại tự do TP Đà Nẵng, được Quốc hội thông qua hồi tháng 6/2024.

Ông bày tỏ sự ủng hộ việc cho phép thí điểm áp dụng để thu hút đầu tư, nhất là đối với các nhà đầu tư chiến lược, song lưu ý tránh dẫn đến sự bất bình đẳng phát triển giữa các địa phương. Vì mỗi địa phương tuy có tiềm năng, lợi thế riêng, song điều quan trọng nhất là, cùng nhau phát triển để phát huy tiềm năng, lợi thế, thu hút đầu tư, cạnh tranh với các nước trong khu vực, tranh thủ nguồn lực để phát triển đất nước. 

Đại biểu Cường đề xuất khi Quốc hội thông qua các cơ chế, chính sách đặc thù vượt trội áp dụng tại khu thương mại Hải Phòng, cần xem xét để cho phép khu thương mại tự do Đà Nẵng được áp dụng để đảm bảo tính thống nhất, nâng cao năng lực cạnh tranh với các quốc gia khác.

Trong lộ trình phát triển, đại biểu đề nghị Quốc hội sớm nghiên cứu ban hành Luật Khu thương mại tự do để có thể triển khai áp dụng cho các địa phương khác khi phát triển khu thương mại tự do mới như ở Vân Đồn (Quảng Ninh), TPHCM…

Giải trình về chính sách trong khu thương mại tự do của Hải Phòng, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng khẳng định các chính sách này được xây dựng trên cơ sở nghiên cứu, đánh giá, phân tích những chính sách đang được áp dụng tại các khu thương mại tự do trong nước như Đà Nẵng, hay khu thương mại tự do đã thành công trên thế giới như Hàn Quốc, Trung Quốc, Singapore…

Bộ trưởng cho biết, chính sách này có điều chỉnh phù hợp với thực tế TP Hải Phòng nên có độ mở cao, như áp dụng thủ tục đầu tư, đặc biệt đối với dự án cho khu thương mại tự do thuộc lĩnh vực ưu tiên thu hút đầu tư, cho thuê đất không qua đấu giá quyền sử dụng đất...

“Có các cơ chế chính sách trong khu thương mại tự do được thiết lập theo hướng một khai báo, một kiểm tra và một phê duyệt để thúc đẩy môi trường đầu tư kinh doanh theo chuẩn mực ở quốc tế”, ông Thắng khẳng định đây là mô hình mang tính đột phá nhưng vẫn đảm bảo tính tuần tự, từng bước thí điểm kèm theo việc kiểm tra, giám sát nhằm hạn chế tối đa các rủi ro.

Trong quá trình triển khai thực hiện, Bộ trưởng cho biết sẽ đánh giá, xem xét, đề xuất mở rộng và làm tiền đề để luật hóa các quy định về khu thương mại tự do trên phạm vi cả nước.