Lỗ hổng nào khiến hàng giả tràn lan?

Nhiều đại biểu Quốc hội đặt câu hỏi: hệ thống pháp luật, cơ quan quản lý rất đầy đủ nhưng lỗ hổng nào khiến thuốc giả, thực phẩm giả vẫn bán công khai, tràn lan, thậm chí vào cả bệnh viện, trường học.

Xử nghiêm cán bộ bao che hàng giả

Hàng giả, hàng nhái là vấn đề nhiều đại biểu (ĐB) Quốc hội (QH) nêu tại phiên thảo luận KT-XH ngày 17.6. Dẫn thống kê năm 2024, cơ quan chức năng phát hiện xử lý hơn 47.000 vụ, 4 tháng đầu năm nay bắt giữ xử lý hơn 30.000 vụ, ĐB Tô Văn Tám (Kon Tum) đánh giá sản xuất buôn bán hàng giả, hàng nhái diễn biến phức tạp, bất chấp nỗ lực của cơ quan chức năng.

"Hơn nửa triệu sản phẩm hàng giả tồn tại gần 5 năm trên thị trường như thực phẩm giả, thuốc giả, mỹ phẩm giả… cho thấy thủ đoạn các đối tượng sản xuất buôn bán hàng giả rất tinh vi và phức tạp", ông Tám nêu. Đặc biệt, đường dây sản xuất, buôn bán hàng trăm tấn thực phẩm chức năng giả liên quan đến cán bộ cao cấp của bộ chuyên ngành bị khởi tố và một số vụ khác, cho thấy có sự tiếp tay của một số cán bộ thoái hóa.

Ông Tám cũng băn khoăn hiện tượng hàng giả tràn lan trên mạng xã hội với sự quảng bá của một số người có ảnh hưởng, người nổi tiếng với những lời quảng cáo "nổ vang" khiến người tiêu dùng dù thông thái đến mấy cũng khó phân biệt. Ông đề nghị Chính phủ kiểm tra, rà soát "tình trạng nhiều đầu mối quản lý kiểm soát nhưng phản ứng chậm, có sự chồng chéo trong quản lý hay có lỗ hổng nào để chấn chỉnh và xử lý".

ĐB Lê Hữu Trí (Khánh Hòa) cho rằng dù có cả một hệ thống pháp luật quản lý bao quát ở tất cả lĩnh vực, có nhiều lực lượng quản lý xã hội, nhưng hàng trăm tấn thuốc giả, thực phẩm chức năng giả, đồ ăn, nước uống giả được sản xuất, bán công khai tại nhà thuốc, cửa hàng kinh doanh, hiện diện trong trường học, bệnh viện…

ĐB Trí đề nghị cần có một hành lang pháp lý để trừng phạt nghiêm minh các loại tội phạm liên quan hàng giả, hàng nhái. Đặc biệt, cần có các cuộc thanh lọc, phát hiện và xử lý thật nghiêm minh đối với những cán bộ thực thi pháp luật đã bao che, dung túng cho tội phạm này.

Cùng bức xúc với vấn nạn hàng giả, ĐB Phạm Đình Thanh (Kon Tum) nói trong xử lý hình sự cần áp dụng hình phạt nghiêm khắc đối với các đối tượng phạm tội, nhất là đối với những người nổi tiếng, những người hưởng lương Nhà nước được giao nhiệm vụ bảo vệ quyền lợi, sức khỏe của nhân dân nhưng vì lợi ích vật chất đã bao che, tiếp tay cho tội phạm. Về lâu dài, cần tiếp tục nghiên cứu sửa đổi, bổ sung bộ luật Hình sự theo hướng tăng khung hình phạt với loại tội phạm này, đảm bảo đủ sức răn đe.

Giải trình băn khoăn, bức xúc của nhiều ĐB, Bộ trưởng Công thương Nguyễn Hồng Diên thừa nhận dù các bộ, ngành, địa phương đã nỗ lực, nhưng hàng giả, hàng kém chất lượng vẫn "diễn biến phức tạp". Ông cũng chỉ rõ những nguyên nhân chính như lợi nhuận lớn, nên lôi kéo nhiều đối tượng tham gia. Một bộ phận cán bộ được trao trách nhiệm nhưng thoái hóa, biến chất, tiếp tay cho hành vi vi phạm…

Về xử lý gian lận thương mại và hàng giả, hàng nhái trên môi trường điện tử, ông Diên thừa nhận "luôn khó khăn" do diện mặt hàng phức tạp, công nghệ tinh vi, lực lượng, phương tiện thanh kiểm tra còn hạn chế, cần sự phối hợp của nhiều cơ quan chuyên ngành khác nhau. Trong khi đó, pháp luật hiện hành chưa có quy định cụ thể về các mô hình bán hàng, quảng cáo mới như livestream hoặc một số hình thức khác. Chế tài cũng chưa thực sự đủ mạnh. Để khắc phục, Bộ Công thương sẽ hoàn thiện hồ sơ dự án luật Thương mại điện tử trình Chính phủ, QH thời gian tới.

Hỗ trợ thay vì kiểm tra, xử phạt khi bỏ thuế khoán

ĐB Hà Sỹ Đồng (Quảng Trị) thì cho rằng vấn đề rất cần được quan tâm thời gian qua là bỏ thuế khoán đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh khoán từ ngày 1.1.2026. Theo ĐB, từ khi chính sách này được ban hành, có rất nhiều ý kiến trái chiều. Bên cạnh ý kiến ủng hộ, không ít hộ kinh doanh, cá nhân tỏ ra hoang mang, thậm chí có phản ứng là không nhận chuyển khoản mà chỉ nhận tiền mặt.

ĐB đề nghị phải truyền thông để người dân hiểu đúng, hiểu đầy đủ về chính sách mới. Cùng đó là hỗ trợ các hộ kinh doanh về thủ tục, nhất là khai thuế cho đến khi họ tự làm được, "thay vì cứ đến thời điểm chính sách có hiệu lực là kiểm tra và xử phạt".

"Tôi từng nghe một cử tri là chủ doanh nghiệp nhỏ phản ánh chỉ vì nộp thuế chậm vài phút mà họ bị hành lên hành xuống nên sau đó họ xin từ doanh nghiệp xuống hộ kinh doanh", ông Đồng nói.

Tương tự, ĐB Phạm Trọng Nghĩa (Lạng Sơn) cũng đề nghị Chính phủ tập trung chỉ đạo truyền thông và hướng dẫn thực hiện việc bỏ thuế khoán. Trường hợp cần thiết, trình QH điều chỉnh phạm vi áp dụng, giãn lộ trình bỏ thuế khoán để bảo đảm tính khả thi, khoan sức dân, ngăn chặn lạm phát tăng cao.

Nhiều ĐB bày tỏ sốt ruột với việc cải cách thể chế, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, cắt giảm thủ tục hành chính để đạt mục tiêu tăng trưởng 8% năm 2025 và 2 con số trong giai đoạn tiếp theo.

ĐB Hà Sỹ Đồng nói nếu không chấp nhận một cuộc cách mạng trong môi trường kinh doanh thì "những cải thiện nho nhỏ sẽ không ăn thua gì" và chắc chắn không thể đạt được mục tiêu tăng trưởng đặt ra. Ông Đồng dẫn báo cáo của Liên đoàn Thương mại - Công nghiệp VN phản ánh việc đầu tư các dự án có sử dụng đất của VN hiện nay như một "rừng thủ tục, núi thủ tục". "Với tình trạng "rừng thủ tục, núi thủ tục" như vậy, chúng ta khó có thể huy động được đủ đầu tư tư nhân để phục vụ tăng trưởng", ông Đồng nhấn mạnh.

ĐB Trần Hữu Hậu (đoàn Tây Ninh) thì kể câu chuyện gian nan khi người thân của mình xin chỉ giới đường đỏ cho khu đất tại một quận lớn của một thành phố lớn, cho rằng hiện đang tồn tại rất nhiều nghịch lý, nhiêu khê trong thủ tục hành chính tại nhiều địa phương. Dẫn việc vừa qua Thủ tướng đã chỉ đạo bỏ giấy phép xây dựng, ông Hậu nói việc này sẽ quét bỏ rất nhiều nghịch lý, thủ tục nhiêu khê, vô lý, thậm chí mang tính địa phương liên quan đến đất đai, xây dựng.

ĐB mong muốn Thủ tướng và Chính phủ xem xét để bỏ đi nhiều quy định không thật cần thiết đang làm khó người dân và cơ quan thực thi. "Chúng ta tự hào khi được sống và trực tiếp tham gia vào cuộc cách mạng sắp xếp tổ chức bộ máy, đơn vị hành chính này. Mong rằng dòng thác cách mạng sẽ quét sạch những cái xấu, những yếu kém, tiêu cực trì trệ, những nghịch lý lớn nhỏ để đất nước ta, dân tộc ta cất cánh", ông Hậu nhấn mạnh.