Liệu Tổng thống Trump có xoay chuyển được bàn cờ ở Gaza?

Giới quan sát đang chờ đợi Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ dùng cách nào để thuyết phục, thậm chí gây sức ép khi gặp lãnh đạo Israel nhằm sớm đạt thỏa thuận dừng xung đột ở Gaza.

Tổng thống Trump sẽ tiếp đón Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tại Nhà Trắng vào ngày 29.9 (giờ Mỹ). Cách đây ít ngày, ông Netanyahu đã có mặt tại TP.New York (Mỹ) và phát đi thông điệp cứng rắn tại cuộc họp Đại hội đồng LHQ về cuộc xung đột ở Dải Gaza.

Thêm đề xuất mới

CNN hôm qua dẫn các nguồn thạo tin tiết lộ chính quyền Tổng thống Trump đã đề xuất một thỏa thuận hòa bình Gaza mới gồm 21 điểm. Trong đó, Mỹ yêu cầu Hamas thả toàn bộ con tin trong vòng 48 giờ, quân đội Israel sẽ từng bước rút khỏi Gaza, và các bên sẽ vạch ra lộ trình cho tình hình ở Gaza hậu xung đột. Kế hoạch cũng nêu rõ Hamas phải từ bỏ kiểm soát Gaza, thay vào đó sẽ có 2 cấp quản lý lâm thời dải đất này, gồm một cơ quan quốc tế và một ủy ban người Palestine.

Tuy nhiên, những điểm đề cập vấn đề thành lập Nhà nước Palestine có thể sẽ bị phía Israel phản đối. Theo đó, dù Mỹ không thể hiện ủng hộ việc thành lập Nhà nước Palestine, đề xuất nói trên cũng công nhận nguyện vọng lập nhà nước của người Palestine. "Mỹ sẽ thiết lập đối thoại giữa Israel và người Palestine, nhằm thống nhất đường hướng chính trị cho sự chung sống hòa bình và thịnh vượng", đề xuất có đoạn. Đây là điều mà nhiều thành viên chủ chốt trong chính phủ Israel lâu nay phản đối.

Phía Mỹ đang tỏ ra lạc quan trước kịch bản sớm đạt đột phá trong tiến trình đàm phán hòa bình Gaza. Tổng thống Trump hôm 26.9 cho hay các bên đang rất gần với việc đạt thỏa thuận. Tuy nhiên, cả Nhà Trắng và Israel chưa bình luận về đề xuất mới nhất. The Washington Post cho hay quan chức hai chính phủ đã nắm được nội dung đề xuất, còn Hamas nói chưa nhận được kế hoạch này. Trong khi đó, tại Dải Gaza, quân đội Israel vẫn tiếp tục chiến dịch tấn công TP.Gaza trong ngày 28.9 và số người chết vẫn tiếp tục gia tăng.

Thực tế khó khăn

Bất chấp tín hiệu lạc quan từ Washington, giới quan sát nhận định vẫn còn một chặng đường dài để Hamas và Israel đồng ý chấm dứt xung đột. Một quan chức khu vực Trung Đông nắm thông tin về đề xuất nói trên tiết lộ những điều khoản trong kế hoạch 21 điểm vẫn chỉ là những nét chính, và còn nhiều chi tiết chưa được làm rõ. Ông Trump được cho là sẽ gây sức ép để thuyết phục ông Netanyahu đồng ý thỏa thuận hòa bình. 

Dù vậy, bản thân ông Netanyahu cũng chịu áp lực từ các thành viên cực hữu trong nội các chiến tranh Israel. Đài Al Jazeera ngày 28.9 đưa tin Bộ trưởng An ninh Quốc gia Israel Itamar Ben-Gvir nhấn mạnh Thủ tướng Netanyahu không có quyền chấm dứt xung đột nếu không đánh bại hoàn toàn Hamas còn Bộ trưởng Tài chính Bezalel Smotrich tuyên bố "không chấp nhận Nhà nước Palestine, dù có phải mất nhiều thời gian và phải trả giá".

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron tuần trước từng nói Tổng thống Trump là người duy nhất có thể gây sức ép để chấm dứt xung đột tại Gaza. Dù vậy, sự kiên nhẫn của chủ nhân Nhà Trắng dành cho giới lãnh đạo Tel Aviv có thể suy giảm khi các cuộc đàm phán liên tục bế tắc.

 Theo phân tích của Foreign Policy, ông Trump từng có cách tiếp cận mềm mỏng với Nga nhằm sớm chấm dứt xung đột tại Ukraine nhưng rồi đã thay đổi thái độ khi Kyiv và Moscow không tỏ ra nhân nhượng trên bàn đàm phán. Do đó, các nhà quan sát dự báo điều tương tự có thể xảy ra với Israel, dù trên thực tế, Washington cần duy trì quan hệ với Israel như một đồng minh chủ chốt ở Trung Đông.