Liệu Malaysia có bị xử thua trận Việt Nam?

Tối 26/9, Ủy ban Kỷ luật FIFA công bố quyết định trừng phạt Liên đoàn bóng đá Malaysia FAM và bảy cầu thủ nhập tịch vì sử dụng giấy tờ giả. Danh sách gồm Gabriel Palmero, Jon Irazabal (gốc Tây Ban Nha), Facundo Garces, Rodrigo Holgado, Imanol Machuca (Argentina), Joao Figueireido (Brazil) và Hector Hevel (Hà Lan).

Tất cả đều góp mặt trong trận thắng Việt Nam 4-0 ở lượt hai bảng F ngày 10/6 trên sân Bukit Jalil. Theo FIFA, FAM đã "sử dụng tài liệu giả mạo để đưa các cầu thủ vào sân".

Theo án phạt được FIFA công bố, FAM bị phạt 350.000 franc Thụy Sĩ (khoảng 11,5 tỷ đồng). Mỗi cầu thủ bị phạt 2.000 franc và cấm tham gia mọi hoạt động bóng đá trong 12 tháng. Tuy nhiên, quyết định này mới dừng ở mức phạt tài chính và treo giò cá nhân. Vấn đề mấu chốt là kết quả trận Malaysia – Việt Nam có bị hủy hay không, bởi thẩm quyền thuộc Liên đoàn Bóng đá châu Á (AFC).

Điều lệ Asian Cup 2027 áp dụng Quy định kỷ luật và đạo đức của AFC. Điều 22 về tư cách cầu thủ của Quy định này có đoạn: "Tất cả cầu thủ phải được đăng ký đúng quy định, có quốc tịch hợp lệ, không bị cấm thi đấu theo quy định FIFA và AFC. Việc phê duyệt đăng ký của AFC không đồng nghĩa cầu thủ được coi là đủ tư cách thi đấu. Đội chịu trách nhiệm sử dụng đúng cầu thủ hợp lệ. Cầu thủ bị coi là không đủ tư cách nếu vi phạm quy định về quốc tịch, sử dụng giấy tờ giả, đang bị cấm thi đấu hoặc vi phạm quyết định của Ủy ban Kỷ luật AFC".

Điều 56.1 nêu rõ: "Nếu một cầu thủ không đủ tư cách được sử dụng trong trận đấu, hành vi vi phạm đã xảy ra. Hình phạt: đội bóng hoặc liên đoàn liên quan bị xử thua và nộp phạt ít nhất 1.000 USD. Cầu thủ vi phạm cũng bị phạt ít nhất 1.000 USD".

Điều đó có nghĩa, bất kỳ đội bóng nào dùng cầu thủ không hợp lệ đều bị xử thua 0-3, kèm án phạt tài chính. Nếu có nhiều cầu thủ vi phạm, số tiền phạt tăng theo. Với trường hợp Malaysia, họ đã dùng tới bảy cầu thủ không hợp lệ trong trận gặp Việt Nam, đồng nghĩa án xử thua gần như là bắt buộc.

Trong quá khứ, hầu hết các vụ việc tương tự đều kết thúc bằng việc xử thua 0-3. Năm 2016, Bolivia từng hòa Chile 0-0 và thắng Peru 2-0 ở vòng loại World Cup 2018, nhưng sau đó bị phát hiện dùng cầu thủ nhập tịch Nelson Cabrera không hợp lệ. Kết quả, Bolivia bị xử thua cả hai trận với tỷ số 0-3, giúp Peru giành suất dự World Cup.

Tháng 5/2024, Guinea Xích Đạo bị tước hai chiến thắng tại vòng loại World Cup 2026 vì đội trưởng Emilio Nsue chuyển quốc tịch từ Tây Ban Nha năm 2013 bị coi là không hợp lệ. FIFA xử thua họ 0-3 trước Namibia và Liberia. Một năm sau, FIFA công nhận lại tư cách của Nsue, nhưng không thay đổi quyết định xử thua trước đó.

Tháng 3/2025, Sanfrecce Hiroshima (Nhật Bản) thắng Lion City Sailors (Singapore) 6-1 ở AFC Champions League Two. Nhưng sau đó, AFC phát hiện tiền đạo CLB Nhật Bản Valere Germain chưa chấp hành án treo giò mà vẫn thi đấu. Kết quả bị đảo ngược, Lion City được xử thắng 3-0, còn Sanfrecce bị phạt 1.000 USD.

Ngay cả gần đây, tháng 9/2025, Nam Phi cũng đối diện nguy cơ bị xử thua 0-3 vì dùng tiền vệ Teboho Mokoena đang thụ án treo giò ở vòng loại World Cup, cho trận gặp Lesotho. FIFA đang xem xét, nhưng vẫn chưa công bố xử thua Nam Phi.

Ngoại lệ hiếm hoi là vụ Ecuador tại vòng loại World Cup 2022. Chile kiện hậu vệ Byron Castillo dùng giấy tờ giả, thực chất là người Colombia. Tuy nhiên, FIFA và sau đó là Tòa Trọng tài Thể thao (CAS) kết luận bằng chứng chưa đủ. Ecuador giữ nguyên kết quả và giành vé dự World Cup.

So với Ecuador, tình thế của Malaysia bất lợi hơn nhiều. FIFA đã xác nhận việc gian lận giấy tờ và ra án phạt, chứ không phải một đội khiếu nại như Chile. Nghĩa là yếu tố vi phạm đã rõ ràng, và phần còn lại thuộc thẩm quyền AFC.

Nếu áp dụng đúng luật, Malaysia sẽ bị xử thua 0-3 trước Việt Nam, bất kể tỷ số thực tế 4-0. Việt Nam được cộng ba điểm, còn Malaysia mất ba điểm. Không loại trừ khả năng FAM còn bị phạt bổ sung, thậm chí bị loại khỏi Asian Cup 2027 nếu AFC coi đây là vi phạm có hệ thống.

FAM có quyền kháng cáo lên Ủy ban Khiếu nại FIFA, AFC, rồi CAS. Nhưng với bằng chứng FIFA đã xác nhận, cơ hội lật ngược tình thế không nhiều. Quyết định cuối cùng có thể mất vài tuần đến vài tháng, nhưng do đây là vòng loại giải châu lục, AFC nhiều khả năng sẽ ra phán quyết sớm để tránh ảnh hưởng đến lịch thi đấu.

Tại bảng F, vòng loại Asian Cup 2027, Malaysia đang dẫn đầu với 6 điểm qua hai trận. Việt Nam và Lào cùng có ba điểm. Nepal xếp chót, sau hai trận toàn thua. Vòng loại này diễn ra theo thể thức vòng tròn hai lượt, chỉ có đội đầu bảng mới vào vòng chung kết.

Nếu Malaysia bị xử thua, Việt Nam sẽ lên đỉnh bảng với 6 điểm, còn Malaysia rơi xuống thứ hai, với ba điểm. Việt Nam còn gặp Malaysia một trận nữa, ngày 31/3/2026, cũng là lượt cuối vòng loại, nếu đối thủ không bị loại khỏi giải.

Xuân Bình tổng hợp