Liên Hiệp Quốc khôi phục cấm vận Iran, Nga và Mỹ lên tiếng

Iran đã ra cảnh báo sau khi Liên Hiệp Quốc ngày 27.9 khôi phục lệnh cấm vận vũ khí và các biện pháp trừng phạt khác đối với Iran sau một quá trình do 3 nước châu Âu khởi xướng.

Anh, Pháp và Đức khởi động việc khôi phục các lệnh trừng phạt đối với Iran tại Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc với cáo buộc Tehran vi phạm thỏa thuận hạt nhân năm 2015 nhằm ngăn chặn Iran phát triển bom hạt nhân. Tehran lâu nay phủ nhận việc tìm kiếm vũ khí hạt nhân.

Việc chấm dứt thỏa thuận hạt nhân Iran năm 2015 có thể sẽ làm gia tăng căng thẳng ở Trung Đông, chỉ vài tháng sau khi Israel và Mỹ tấn công các địa điểm hạt nhân của Iran, theo Reuters. 

Các lệnh trừng phạt của Liên Hiệp Quốc do Hội đồng Bảo an áp đặt trong các nghị quyết được thông qua từ năm 2006 đến năm 2010 đã được khôi phục vào lúc 20 giờ ngày 27.9 (giờ Mỹ). Những nỗ lực trì hoãn việc khôi phục tất cả các lệnh trừng phạt đối với Iran đã thất bại bên lề kỳ họp thường niên của Đại Hội đồng Liên Hiệp Quốc trong tuần này.

Tehran cảnh báo về một phản ứng cứng rắn, và triệu hồi các đại sứ của mình tại Anh, Pháp và Đức để tham vấn. Tuy nhiên, Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian hôm 26.9 khẳng định Tehran không có ý định rời khỏi Hiệp ước Không phổ biến vũ khí hạt nhân, theo Reuters.

Phản ứng của Nga và Mỹ

Nga đã phản đối việc Liên Hiệp Quốc khôi phục các lệnh trừng phạt đối với Iran. "Điều đó là bất hợp pháp và không thể thực hiện được", Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov phát biểu với các phóng viên tại Liên Hiệp Quốc hôm 27.9, theo Reuters. Ngoại trưởng Nga cho biết thêm ông đã viết thư cho Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Antonio Guterres, cảnh báo rằng việc ông Guterres thừa nhận Liên Hiệp Quốc khôi phục các lệnh trừng phạt đối với Iran sẽ là "một sai lầm lớn".

Trang web của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc đã được cập nhật nhanh chóng vào tối 27.9 để cho thấy việc khôi phục các lệnh trừng phạt đối với Iran, theo Reuters.

Trong khi đó, các ngoại trưởng Anh, Đức và Pháp kêu gọi Iran và tất cả các quốc gia tuân thủ đầy đủ biện pháp cấm vận được khôi phục, nhưng nhấn mạnh: "Các nước chúng tôi sẽ tiếp tục theo đuổi các con đường ngoại giao và đàm phán. Việc tái áp đặt các lệnh trừng phạt của Liên Hiệp Quốc không phải là dấu chấm hết cho ngoại giao". 

Sau khi Liên Hiệp Quốc tái áp đặt các lệnh trừng phạt đối với Iran, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio cho hay Tổng thống Donald Trump đã nói rõ rằng ngoại giao vẫn là một lựa chọn cho Iran và một thỏa thuận vẫn là kết quả tốt nhất cho người dân Iran và thế giới. Ông Rubio nhấn mạnh cho đến khi có một thỏa thuận mới, điều quan trọng là các nước phải thực hiện các biện pháp trừng phạt "ngay lập tức" để gây áp lực buộc giới lãnh đạo Iran phải làm điều đúng đắn cho đất nước họ và tốt nhất cho sự an toàn của thế giới, theo Reuters.

Lệnh trừng phạt tác động tới Iran như thế nào?

Nền kinh tế Iran vốn đã phải vật lộn với các lệnh cấm vận tàn khốc do Mỹ tái áp đặt kể từ năm 2018, sau khi Tổng thống Trump rút khỏi thỏa thuận hạt nhân năm 2015 trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông.

Đồng rial của Iran tiếp tục giảm giá do lo ngại về các lệnh trừng phạt mới. Đồng rial hôm 27.9 đã giảm xuống mức thấp kỷ lục mới khi 1.123.000 rial chỉ đổi được 1 USD, từ mức khoảng 1.085.000 rial đổi 1 USD vào hôm 26.9, theo các trang web ngoại hối.

Với việc các lệnh trừng phạt của Liên Hiệp Quốc được khôi phục, Iran sẽ lại phải chịu lệnh cấm vận vũ khí và lệnh cấm tất cả các hoạt động làm giàu, tái chế uranium cũng như bất kỳ hoạt động nào liên quan tên lửa đạn đạo có khả năng mang vũ khí hạt nhân.

Các lệnh trừng phạt khác sẽ được tái áp đặt bao gồm lệnh cấm nhập cảnh đối với hàng chục cá nhân Iran, lệnh đóng băng tài sản đối với hàng chục cá nhân và tổ chức Iran, và lệnh cấm cung cấp bất kỳ thứ gì có thể được sử dụng trong chương trình hạt nhân của Tehran.

Ngoài ra, tất cả các quốc gia đều được phép tịch thu và xử lý bất kỳ mặt hàng nào bị cấm theo lệnh trừng phạt của Liên Hiệp Quốc, và Iran sẽ bị cấm mua lại cổ phần trong bất kỳ hoạt động thương mại nào ở một quốc gia khác liên quan khai thác, sản xuất hoặc sử dụng vật liệu và công nghệ hạt nhân, theo Reuters.