Lấy các dự án 'treo' làm công viên, người dân ủng hộ

Việc Bí thư Thành ủy TP.HCM Trần Lưu Quang thông tin về chủ trương của Thành ủy biến hai khu đất vàng bến Nhà Rồng và số 1 Lý Thái Tổ để làm công viên, không gian văn hóa đã nhận được nhiều ủng hộ của người dân khắp nơi.

Thông tin trên được ông Quang thông tin tại Hội nghị tổng kết 50 năm văn học - nghệ thuật TP.HCM vào hôm 18-10.

Ưu tiên công viên, công trình văn hóa

Thường trực Thành ủy TP.HCM dự kiến khu đất cảng Nhà Rồng - Khánh Hội liền mạch với bến Nhà Rồng - Bảo tàng Hồ Chí Minh sẽ được sử dụng một phần để tổ chức Không gian văn hóa Hồ Chí Minh. Phần diện tích còn lại sẽ làm làm công viên, mở rộng đường Nguyễn Tất Thành và phát triển các dịch vụ công cộng khác.

Còn khu đất số 1 Lý Thái Tổ cũng sẽ sớm được chuyển thành công viên vì đã có nhà đầu tư cho dự án này. Tại công viên này, TP dự kiến xây dựng tượng đài tưởng niệm người dân mất vì COVID-19 ở TP.HCM.

"TP đã đặt ra yêu cầu với kiến trúc sư của chủ đầu tư về việc thiết kế công viên này theo hướng đa công năng - nơi các hoạt động văn hóa, nghệ thuật có thể diễn ra tại đây", ông Quang nói.

Tại Hội nghị tổng kết 50 năm văn học - nghệ thuật TP.HCM, ông Quang cũng khẳng định chủ trương của TP ưu tiên phát triển công viên, không gian công cộng để có nơi cho các hoạt động văn hóa.

"Không phải ở vùng sâu, vùng xa thiếu không gian công cộng mà ngay khu vực trung tâm TP.HCM đối với các hoạt động công cộng nhỏ nhỏ cũng không có chỗ. Việc này đang là áp lực rất lớn lên cơ quan chuyên môn, lên cho chính quyền... Trong quá trình sắp xếp các trụ sở của cơ quan nhà nước thì những công trình kiểu như thế này nằm trong nhóm ưu tiên sau trường học, bệnh viện...", ông Quang khẳng định.

Sớm biến đất công, mặt bằng thành công viên

Thời gian qua không ít mặt bằng, đất công có diện tích khá lớn sử dụng kém hiệu quả, thậm chí bỏ hoang nhiều năm, trong khi TP.HCM đang thiếu không gian công cộng. Nghịch lý này thực ra có nguyên nhân từ sự thay đổi chính sách, vướng mắc pháp lý qua nhiều thời kỳ.

Hai khu đất cảng Nhà Rồng - Khánh Hội và khu đất số 1 Lý Thái Tổ là những điển hình cho thực trạng trên. Như Bí thư Trần Lưu Quang thông tin về khu đất cảng Nhà Rồng - Khánh Hội là "giá trị kinh tế của dự án rất lớn nhưng liên quan đến pháp lý và các dự án cũ nên cần thời gian tháo gỡ".

Bên cạnh đó, TP.HCM đã tháo gỡ khó khăn và đưa không ít khu đất vào làm công viên, không gian công cộng. Điển hình như từ đầu năm 2024 Sở Xây dựng đã kiến nghị xây dựng thêm sáu công viên với tổng diện tích khoảng 800ha.

Trong đó có dự án công viên bờ sông Sài Gòn đến nay đã dần thành hình với rất nhiều hạng mục công trình và đã trở thành điểm đến tham quan của người dân TP gắn với các hoạt động vui chơi, lễ hội, văn hóa.

Cạnh đó là khu lâm viên sinh thái rộng hơn 128ha thuộc khu đô thị mới Thủ Thiêm cũng đang được giữ nguyên trạng như quy hoạch. Hay dự án công viên 150ha ở phường Thới An do nhiều vướng mắc đã "treo" 24 năm, đến nay cũng được quyết tâm đẩy nhanh tiến độ thực hiện. Mới đây nghị quyết Đại hội Đảng bộ phường Thới An đã đặt mục tiêu phối hợp với các sở ngành chức năng để sớm triển khai.

Đầu tháng 10-2025, tại phường Trung Mỹ Tây cũng đã diễn ra lễ khởi công công viên Tân Chánh Hiệp (khu ao cá Tân Chánh Hiệp) với diện tích 1,69ha. Đầu tháng 9 dự án công viên Tân Thạnh Tây (xã Phú Hòa Đông) đã được Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng hạ tầng đô thị TP.HCM khánh thành sớm hơn dự kiến 2,5 tháng.

Cần không gian công cộng tương xứng

Trong nhiệm kỳ Đại hội Đảng bộ TP.HCM 2025 - 2030, TP.HCM định hướng phấn đấu đến 2030 lọt vào top 100 TP đáng sống. Trong đó TP đề ra chỉ tiêu cụ thể về cây xanh, công viên, các thiết chế văn hóa nghệ thuật... cho người dân.

Trao đổi với Tuổi Trẻ về chủ trương của Thành ủy TP.HCM lấy hai khu đất vàng làm công viên, KTS Khương Văn Mười - nguyên Phó chủ tịch Hội Kiến trúc sư Việt Nam - cho rằng hiện tại Bảo tàng Hồ Chí Minh tại bến Nhà Rồng khá nhỏ hẹp, không đủ không gian để cho nhiều đoàn khách lớn đến tham quan cùng lúc, thiếu chỗ đậu xe và quan trọng nhất là không gian để bố trí các hoạt động về giáo dục truyền thống cho giới trẻ khi tham quan tại đây. Vì vậy rất cần thiết phải mở rộng Không gian văn hóa Hồ Chí Minh về phía khu cảng Nhà Rồng - Khánh Hội.

"Hơn nữa việc sử dụng diện tích phía khu cảng để mở rộng đường Nguyễn Tất Thành - vốn thường xuyên kẹt xe - là rất hợp lý, hiệu quả. Bên cạnh đó, việc sử dụng phần diện tích khu đất gắn với mặt tiền sông này để làm không gian công cộng gắn liền với các hoạt động văn hóa, nghệ thuật, lễ hội... thì quá hợp lý với TP.HCM", ông Mười nói.

Đối với khu đất số 1 Lý Thái Tổ, nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Đầu từng chỉ ra rằng khu đất này là một bộ phận nối tiếp của một dải mảng xanh và nhà thấp tầng của TP.HCM từ Thị Nghè (Thảo cầm viên) qua đường Lê Duẩn, đến Dinh Độc Lập, dọc theo đường Nguyễn Thị Minh Khai sang đường Lý Thái Tổ nhằm lấy gió từ hướng biển vào sâu trong nội ô TP. KTS Khương Văn Mười cũng cho rằng khu đất gắn với mảng xanh này phải giữ lại, nên TP chủ trương làm công viên là hợp lý.

"Tại công viên này nên giữ lại các biệt thự cổ làm nhà trưng bày, triển lãm liên quan đến các nạn nhân của dịch COVID-19 cũng như tổ chức các hoạt động văn hóa, dịch vụ khác...", ông Mười góp ý.

KTS Ngô Anh Vũ - Viện trưởng Viện Quy hoạch xây dựng TP.HCM - cũng cho rằng chủ trương triển khai công trình Không gian văn hóa Hồ Chí Minh cũng như công viên ở khu vực cảng Nhà Rồng - Khánh Hội là công trình rất được trông đợi.

Vị trí này rất thuận lợi để mở rộng không gian công viên hai bên bờ sông Sài Gòn, ngoài làm mảng xanh còn là không gian biểu diễn, lễ hội, văn hóa, nghệ thuật, dịch vụ cho người dân và du khách cả nước.

"Tại đây TP có thể làm cầu bộ hành kết nối qua bên kia bờ sông là quảng trường Thủ Thiêm của TP.HCM. Công viên này cần tổ chức không gian, kể cả không gian ngầm, để khai thác tối đa thời gian và tần suất sử dụng gắn với đời sống sống động của cộng đồng, vừa khai thác hiệu quả nhất khu đất.

Thông tin về việc sử dụng các khu đất ở khu vực trung tâm TP để làm không gian văn hóa, công viên đã chạm được đến kỳ vọng của người dân TP", ông Vũ nói.