Làn sóng sưu tập nghệ thuật dưới 50.000 USD

Tác phẩm của Niki de Saint Phalle tại gian trưng bày Galerie Georges-Philippe & Nathalie Vallois ở Art Basel 2025. Ảnh: Art Basel.

Trong không khí oi nồng giữa lòng Thụy Sĩ, nơi nhiệt độ mùa hè như đổ lửa, Maurice Mielcarek (43 tuổi), một chuyên gia tài chính sống tại thành phố Zurich, lại tỏa ra một năng lượng dịu mát khác, một thứ nhiệt thành đến từ tình yêu nghệ thuật.

Tại sự kiện Zurich Art Weekend 2025, người ta dễ dàng bắt gặp Mielcarek đang say sưa trò chuyện với bạn bè, hồ hởi giới thiệu về nghệ sĩ New York Travis Boyer, người đang có triển lãm cá nhân tại Galerie Peter Kilchmann.

Đó không chỉ là một buổi gặp gỡ thông thường. Với Mielcarek, khoảnh khắc ấy là biểu hiện đẹp đẽ của “good art karma” (tạm dịch: "nghiệp lành trong nghệ thuật"). Anh từng sưu tập tranh nhung của Boyer từ hai năm trước và truyền cảm hứng ấy đến bạn bè xung quanh. Một người bạn trẻ, từng mua một bức tranh quả dứa nhung và theo lời giới thiệu của anh, cuối cùng đã được gặp chính tác giả của tác phẩm ấy.

“Không gì quý giá bằng việc được vây quanh bởi những người bạn đồng điệu. Chúng tôi nâng đỡ nhau, cùng lớn lên qua từng tác phẩm, từng câu chuyện. Khi bạn sống và sưu tập bằng tình yêu thật sự, nghệ thuật sẽ đáp lại bạn bằng những điều kỳ diệu”, Mielcarek nói bằng ánh mắt sáng rực.

Nghệ thuật không dành riêng cho giới tinh hoa

Mielcarek đại diện cho một thế hệ nhà sưu tập mới đang âm thầm tạo nên thay đổi. Họ không săn lùng những cái tên đình đám hay đón đầu những cơn sóng trong đầu tư. Thay vào đó, họ chọn đi chậm, thật chậm, để lắng nghe, tìm hiểu, kết nối. Họ xem sưu tập là một hành trình của trái tim hơn là một cuộc đua tài chính.

“Tôi thích khám phá hơn là chạy theo”, anh chia sẻ. Mielcarek yêu những nghệ sĩ cùng thế hệ, hoặc trẻ hơn, có chiều sâu tư duy và cá tính sáng tạo. Anh ấn tượng với Boyer không chỉ vì kỹ thuật tranh nhung điêu luyện, mà còn bởi ý niệm phía sau từng vật thể, như là một quả dứa, một cái gối, một ký ức…

Zurich Art Weekend 2025 (Thụy Sĩ) là sự kiện nghệ thuật thường niên thu hút đông đảo giới sưu tập và yêu nghệ thuật. Ảnh: Zurich Art Weekend.

Bên cạnh Boyer, anh còn đặc biệt quan tâm đến nghệ sĩ Julian Charrière, người Pháp gốc Thụy Sĩ sống tại Berlin (Đức), nổi tiếng với các dự án liên kết giữa môi trường và lịch sử văn hóa, hiện tổ chức triển lãm cá nhân tại Bảo tàng Tinguely ở Basel (Thụy Sĩ).

Mielcarek không vội vàng. Anh sẵn sàng chờ vài năm để quan sát nghệ sĩ trưởng thành trước khi quyết định. Sau hơn một thập kỷ, bộ sưu tập cá nhân của anh đã vượt con số 200 tác phẩm, mỗi tác phẩm là một lát cắt cảm xúc, một mảnh ký ức nghệ thuật.

Dù thị trường mỹ thuật toàn cầu đang trải qua giai đoạn khó khăn (doanh số sụt 27,3% trong năm 2024), phân khúc tác phẩm dưới 50.000 USD vẫn chứng tỏ sức sống. Theo báo cáo Artnet Intelligence Report, các giao dịch trong tầm giá này đang tăng về số lượng, doanh số đấu giá các tác phẩm dưới 20.000 USD tăng 3%, và dưới 50.000 USD tăng 2%.Điều này phần lớn nhờ sự tham gia của các nhà sưu tập trẻ, như Ayo Shonibare (30 tuổi), sống tại London (Anh), người đã quay lại Art Basel năm nay lần thứ tư. Bắt đầu với bản in giá 50 bảng Anh, sau 7 năm, Shonibare hiện sở hữu hơn 200 bản in và 25 tác phẩm gốc cùng bạn đời là Daniek Godschalk.“Chúng tôi không vội vàng mua mà luôn xây dựng mối quan hệ bền vững với phòng tranh, và chỉ mua khi thật sự tin tưởng”, Shonibare nói.Không chỉ mua, cặp đôi còn sáng lập Brave Projects, tổ chức phi lợi nhuận hỗ trợ chi phí studio, cố vấn và triển lãm cho nghệ sĩ. “Chúng tôi quan tâm đến con người nghệ sĩ và thông điệp họ mang lại hơn là vẻ đẹp thị giác của tác phẩm”, Shonibare khẳng định.Những người đi chậm, nhưng tạo nên thay đổiSự thay đổi trong tư duy mua nghệ thuật cũng được các phòng tranh cảm nhận rõ. Niina Ulfsak, Giám đốc Phòng trưng bày và nhà xuất bản Arcadia Missa tại London, cho biết nhóm nhà sưu tập trẻ ngày càng quan tâm đến chất liệu, quy trình và ý nghĩa đằng sau tác phẩm. Họ không đến từ gia đình sưu tập truyền thống, nhưng lại đến với nghệ thuật bằng trái tim trọn vẹn.Tại Trung Quốc, một thế hệ sưu tập trẻ học tập tại phương Tây cũng đang nổi lên. Họ thường chọn tác phẩm của nghệ sĩ cùng thế hệ với mức giá dễ tiếp cận hơn, và xuất hiện đông đảo tại buổi khai trương không gian mới của Galerie Urs Meile tại Zurich. Khai trương không gian trưng bày mới của Galerie Urs Meile tại Zurich, trong khuôn khổ lễ hội nghệ thuật đương đại Zurich Art Weekend. Ảnh: Zurich Art Weekend. Max Voloshyn, người sáng lập Voloshyn Gallery, có mặt ở cả Kyiv (Ukraine) và Miami (Mỹ), chia sẻ: “Nhiều nhà sưu tập bắt đầu từ mức 800 USD và giờ có thể mua tác phẩm trị giá 65.000 USD. Điều quan trọng là sự kiên nhẫn. Nếu ép họ mua nhanh, họ sẽ không quay lại. Niềm đam mê của chúng tôi là xây dựng một cộng đồng. Và đó cũng chính là điều nhà sưu tập ngày nay tìm kiếm”.Dù các phòng tranh đóng vai trò trung tâm trong hệ sinh thái nghệ thuật, các hội chợ nghệ thuật như Art Basel, vẫn là nơi lý tưởng để khám phá nghệ sĩ, kết nối cộng đồng và học hỏi. Tuy vậy, nỗi lo vẫn hiện hữu khi chi phí tham dự quá cao có thể khiến những giọng nói tiên phong, thể nghiệm, bị đẩy ra bên lề.Giám đốc Art Basel Maike Cruse cho biết hội chợ ghi nhận “số lượng lớn VIP lần đầu tham dự”, cho thấy thế hệ sưu tập mới thực sự đang bước vào cuộc chơi. Art Basel đang nỗ lực cân bằng giữa các tác phẩm triệu đô và các lựa chọn dưới 50.000 USD.“Chúng tôi nhận thức rõ tầm quan trọng của việc nuôi dưỡng sưu tập bền vững. Đó không chỉ là cách mở rộng công chúng, mà là chìa khóa nuôi dưỡng nghệ thuật dài lâu”, Cruse nhấn mạnh. Yêu tự do khiến giới trẻ lười kết hôn

Nhiều người trẻ ngày nay hài lòng với cuộc sống độc thân, bởi họ có thể đáp ứng hầu hết nhu cầu mà không cần sự hỗ trợ từ bạn đời, đồng thời không muốn đánh đổi cá tính cá nhân để hòa hợp trong hôn nhân. Cuốn Từ thành nhân đến thành công của Thủy Mộc Nhiên lý giải rằng các mối quan hệ hiện đại sẽ thiên về “trao đổi giá trị” và “đồng điệu tâm hồn” thay vì ràng buộc truyền thống, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hiểu rõ giá trị bản thân trong một thế giới đề cao tính cá nhân và tự do lựa chọn.