Làn sóng 'di cư ngược' chưa từng thấy ở quốc gia giàu nhất châu Á

Lý Thử Thất truyền cảm hứng cho nhiều người bỏ phố về quê. Ảnh: Lý Tử Thất.

Tang Xinchen (29 tuổi) từng làm việc tại ByteDance, công ty công nghệ hàng đầu Trung Quốc, với vai trò quản lý sản phẩm. Năm 2022, anh bất ngờ nghỉ việc, trở về quê hương Tứ Xuyên, sống cùng bố mẹ. Chàng trai trở thành nông dân, làm bạn với cây cối thay vì máy tính như trước.

Thời gian đầu, mẹ Tang kịch liệt phản đối, thậm chí phải nói dối hàng xóm rằng con trai vẫn làm việc từ xa. Song dần dần, khi thấy Tang nghiêm túc với cuộc sống ở quê nhà, phát triển sự nghiệp bán nông sản đồng thời chia sẻ anh thấy cuộc sống vui vẻ hơn trước kia, bà dần ủng hộ.

“Tôi khao khát một cuộc sống không phải làm thêm giờ mỗi ngày và có thể bước chân ra khỏi cửa ngắm hoàng hôn. Tôi cũng chán ngán căn phòng thuê chật chội ở thành phố rồi, nhà ở quê thì ngược lại, rất rẻ”, anh nói với Channel News Asia.

Những người trẻ có quyết định như Tang, từng bị nhiều người xem là “điên rồ”, lại đang xuất hiện ngày càng nhiều vài năm gần đây, phần nào đại diện cho xu hướng “di cư ngược” ở một số quốc gia châu Á như Trung Quốc, Hàn Quốc. Xu hướng này phản ánh hiện tượng cư dân đang sống, làm việc ở các đô thị lớn dịch chuyển ra vùng ven, ngoại thành hoặc chuyển về một thành phố khác nhỏ hơn, có mức sống vừa phải.

Di cư ngược, đặc biệt ở người trẻ, còn đang cho thấy sự thay đổi trong khát vọng và thái độ của thế hệ Millennials và Gen Z đối với công việc, chất lượng cuộc sống, khi họ không còn “sống để làm việc” mà là “làm việc để sống”, tìm kiếm sự cân bằng thay vì chạy theo mục tiêu tài chính.

Bỏ phố về quê

Theo Xinhua, sự quan tâm đến cuộc sống nông thôn đang trở thành xu hướng trên mạng xã hội Trung Quốc. Các hashtag như "Kế hoạch trốn thoát khỏi thành phố" đạt hơn 1 tỷ lượt xem trên Sina Weibo hồi tháng 10/2024.

Trong một cuộc khảo sát hơn 2.000 thanh thiếu niên do tờ Youth Daily thực hiện vào năm 2024, hơn 70% người được hỏi cho rằng vùng nông thôn hấp dẫn hơn thành phố.

Sự cạnh tranh khắc nghiệt ở thành phố lớn khiến nhiều người mệt mỏi. Ảnh: Bloomberg.

Giáo sư Haiqing Yu, học giả nghiên cứu về phương tiện truyền thông kỹ thuật số Trung Quốc tại Đại học RMIT, cho biết loại hình di cư từ thành thị về nông thôn đang diễn ra trong thế hệ sinh ra và lớn lên ở thành phố là điều chưa từng thấy trước đây.

"Những người trẻ tuổi đến từ thành phố, những người tốt nghiệp đại học lại là nhóm tiên phong. Đây là điều mới mẻ", ông nhận xét.

Lý giải về xu hướng này, tờ CGTN cho rằng ngoài tìm kiếm sự linh hoạt, cân bằng giữa công việc và cuộc sống, một số người còn được truyền cảm hứng từ những vlogger làm nội dung về cuộc sống nông thôn yên bình, thơ mộng, ví dụ như Lý Tử Thất.

Ở nhiều thành phố vừa và nhỏ, guồng quay làm việc "996" ở văn phòng (từ 9h sáng đến 9h tối, 6 ngày/tuần) cũng ít khi tồn tại, phần nào khiến người trẻ cảm thấy dễ thở hơn so với sự khắc nghiệt ở các trung tâm tài chính, công nghệ.

Cuộc sống ở vùng quê khiến nhiều người trẻ cảm thấy bình yên, cân bằng. Ảnh: Carson Chen.

Một yếu tố lớn khác thúc đẩy di cư ngược là chi phí sinh hoạt đắt đỏ ở thành thị, đặc biệt khi đại dịch Covid-19 phủ bóng đen lên thị trường việc làm. Trước những bất ổn này, sức hấp dẫn của các thành phố lớn như Bắc Kinh, Thượng Hải dần phai nhạt trong mắt những người trẻ tuổi.

Ngoài ra, tốc độ hiện đại hóa, mức sống ở các thành phố hạng hai hay vùng nông thôn ngày càng cao cũng là một trong những yếu tố thu hút người trẻ trở về. Trong thập kỷ qua, số lượng người dưới 30 tuổi sống xa quê ở Trung Quốc đã giảm gần một nửa và hơn 12 triệu người trẻ đã chọn trở về quê hương để khởi nghiệp.

5 ngày ở thành phố, 2 ngày ở nông thôn

Tại Hàn Quốc, trở về những thành phố nhỏ, vùng quê với nhịp sống chậm rãi để "chữa lành" cũng là điều ngày càng nhiều người trẻ tìm kiếm. Thay vì chỉ ở lại ít ngày như khách du lịch, nhiều người thậm chí đến định cư hẳn, phát triển một sự nghiệp mới.

Từ khoảng năm 2022, nhóm người trẻ Hàn Quốc trở về vùng nông thôn làm nông nghiệp thậm chí còn đại diện cho xu hướng được gọi là "kwichon". Thuật ngữ này chỉ những người dân ở thành thị chuyển hướng về vùng nông thôn sinh sống, nhằm tránh khỏi sự căng thẳng và giá bất động sản đắt đỏ, ngày càng lên cao ở thành phố lớn.

Từ năm 2017 đến năm 2022, giá trung bình của một căn hộ ở Seoul đã tăng gấp đôi, từ khoảng 600 triệu won lên 1,2 tỷ won (430.000-860.000 USD), theo Straits Times.Theo Bộ Nông nghiệp, Thực phẩm và Nông thôn Hàn Quốc, năm 2021, có kỷ lục 515.000 người rời thành phố đến vùng nông thôn, tăng 5,6% so với năm trước đó. Số hộ gia đình trẻ bắt đầu làm nông nghiệp ở nông thôn là 1.507 vào năm 2021, tăng so với 1.209 vào năm 2019. Nhiều người trẻ Hàn Quốc theo đuổi ngành nông nghiệp khi về quê. Ảnh: Pocheon Strawberry Healing Farm. "Kwichon" cũng được chính phủ Hàn Quốc ủng hộ với kỳ vọng hồi sinh các vùng nông thôn, thu hẹp khoảng khách giữa nông thôn và thành thị cũng như góp phần tăng sản lượng nông sản tự sản xuất trong nước theo hướng hiện đại. Chính phủ xứ củ sâm còn đặt mục tiêu đào tạo 30.000 nông dân trẻ đến năm 2027, với hy vọng nhóm này sẽ chiếm 10% tổng số nông dân vào năm 2040. Tính đến năm 2022, có 12.000 nông dân Hàn Quốc dưới 40 tuổi.Trong khi đó, với những người chưa tự tin với việc lập nghiệp hẳn ở vùng quê và muốn duy trì công việc cũ, "5-do 2-chon" là phương án họ lựa chọn. Trong tiếng Hàn, "5-do 2-chon" có nghĩa là “5 ngày ở thành phố, 2 ngày ở nông thôn”. Trong đó, “do” là sự rút gọn của “dosi” (nghĩ là “thành phố” trong tiếng Hàn), “chon” chỉ vùng nông thôn.Với lối sống làm việc ở thành phố những ngày trong tuần và nghỉ ngơi tại nông thôn, vùng ngoại ô vào cuối tuần, những người trẻ mệt mỏi có thể vừa làm việc, duy trì các mối quan hệ ở thành phố, vừa có không gian nghỉ ngơi tìm lại cân bằng.Theo Jeon Young-soo, giáo sư Nghiên cứu Kinh tế Xã hội Toàn cầu tại Đại học Hanyang, khi đại dịch bùng phát kéo theo sự xuất hiện của nhiều mô hình, công việc làm từ xa, mọi người bắt đầu suy nghĩ theo những cách mới, ví dụ như sống ở nhiều nơi khác nhau.Trước đây, nhiều người chọn sống ở thành phố lớn như Seoul do các tiện nghi về sinh hoạt, giáo dục, cơ hội việc làm. Ngoài ra, vẫn có định kiến rằng người trẻ sẽ gặp khó khăn nếu rời thành thị và cố sống ở nơi khác. Song, hiện nhiều người nhận thức được rằng cuộc sống bám trụ khó khăn ở thành phố lớn không phải là lựa chọn duy nhất hay tốt nhất.“Hiện tượng ‘5-do 2-chon’ trong giới trẻ phản ánh của sự chuyển đổi trong cách suy nghĩ, đồng thời là lựa chọn quan trọng để mọi người có nhiều nơi sống và làm việc”, ông nói. 'Thế hệ lo âu'

Theo nhà tâm lý học xã hội Jonathan Haidt, trẻ em và thanh thiếu niên ngày nay phải đối mặt với một loại áp lực mà các thế hệ trước không hề biết đến: áp lực từ những lượt thích, bình luận và sự so sánh không hồi kết trên mạng xã hội. Điều này tạo ra một vòng xoáy độc hại, nơi lòng tự trọng bị gắn chặt với những con số ảo thay vì giá trị thực tế.