Lần đầu tiên sau hơn 2 thập kỷ, euro không còn là tài sản dự trữ lớn thứ hai thế giới, bị 'đồng tiền không quốc tịch' soán ngôi

Các đợt mua vàng ồ ạt bởi nhiều ngân hàng trung ương trên toàn cầu đã đẩy giá kim loại quý này tăng mạnh.

Theo báo cáo mới của Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB), vàng đã vượt đồng euro để trở thành tài sản dự trữ lớn thứ hai thế giới, chỉ sau đồng USD.

Báo cáo cho thấy, vàng thỏi chiếm 20% tổng dự trữ ngoại hối toàn cầu năm 2024, vượt mức 16% của euro và chỉ xếp sau USD với 46%. Kể từ khi ra mắt vào năm 1999, tỷ trọng của đồng euro trong dự trữ ngoại hối toàn cầu dao động trong khoảng 20% sau một số biến động.

Các ngân hàng trung ương tiếp tục mua vàng ở quy mô kỷ lục, với tổng lượng mua năm 2024 vượt 1.000 tấn trong năm thứ ba liên tiếp. Con số này tương đương 20% sản lượng vàng toàn cầu và gấp đôi lượng mua hàng năm trong trong thập kỷ 2010.

Tổng lượng vàng do các ngân hàng trung ương toàn cầu nắm giữ đã đạt khoảng 36.000 tấn trong năm 2024, tiến sát mức đỉnh 38.000 tấn vào giữa những năm 1960.

Theo Hội đồng Vàng thế giới, Ấn Độ, Trung Quốc, Thổ Nhĩ Kỳ và Ba Lan là những bên mua vàng lớn trên thế giới trong năm ngoái. Giá vàng tăng hơn 30% trong năm 2024 và tăng thêm 27% kể từ đầu năm nay, đạt mức kỷ lục 3.500 USD/ounce.

ECB nhận định: “Kho dự trữ khổng lồ cùng với giá cao đã đưa vàng trở thành tài sản dự trữ lớn thứ hai thế giới tính theo giá thị trường trong năm 2024, chỉ sau đồng USD”.

Dù không sinh lãi và tốn chi phí lưu trữ, vàng vẫn được coi là tài sản trú ẩn an toàn tuyệt đối, có tính thanh khoản cao, không chịu rủi ro từ phía đối tác và không bị ảnh hưởng bởi các lệnh trừng phạt. Kim loại quý này cũng được ví như đồng tiền "không quốc tịch" vì nó không gắn với bất kỳ quốc gia cụ thể nào.

Trong những năm gần đây, các ngân hàng trung ương, đặc biệt tại các thị trường mới nổi, đã nỗ lực giảm phụ thuộc vào USD do lo ngại bất ổn địa chính trị và nợ công Mỹ. Xu hướng phi đô la hóa tăng mạnh sau khi Mỹ phong tỏa tài sản Nga trong cuộc xung đột Ukraine.

ECB cho biết: “Nhu cầu vàng cho dự trữ tiền tệ đã tăng vọt sau cuộc xung đột Nga-Ukraine và vẫn duy trì ở mức cao”.

Khảo sát với 57 ngân hàng trung ương đang nắm giữ vàng cho thấy lo ngại về lệnh trừng phạt, thay đổi trong hệ thống tiền tệ toàn cầu và mong muốn giảm phụ thuộc vào USD là động lực thúc đẩy các thị trường mới nổi tích trữ vàng.

ECB cũng lưu ý rằng, mối tương quan lịch sử giữa giá vàng và lãi suất thực đã suy yếu kể từ đầu năm 2022, khi nhà đầu tư bắt đầu xem vàng là hàng rào bảo vệ trước rủi ro chính trị nhiều hơn là công cụ chống lạm phát.

Cuối cùng, ngân hàng nhận định: “Nhìn lại lịch sử, nhu cầu liên tục tăng đối với vàng có thể thúc đẩy nguồn cung vàng toàn cầu trong tương lai”.

Tham khảo: Euronews, FT