Lần đầu tiên chụp được cực nam của Mặt trời

Tàu thăm dò Solar Orbiter của ESA đã chụp được hình ảnh cực nam của mặt trời lần đầu tiên trong lịch sử. (Ảnh: Nhóm ESA & NASA/Solar Orbiter/EUI, D. Berghmans (ROB))

Được chụp gần mặt trời và được công bố với Earthlings ngày 11/6, những hình ảnh mới từ Solar Orbiter của ESA cho thấy góc nhìn về mặt trời mà chưa có con người hay tàu vũ trụ nào từng ghi lại trước đây.

Trong khi Trái đất và các hành tinh khác quay quanh tương đối thẳng hàng với đường xích đạo của mặt trời trên một mặt phẳng vô hình gọi là hoàng đạo, Solar Orbiter đã dành vài tháng qua để nghiêng quỹ đạo của nó xuống 17 độ dưới đường xích đạo mặt trời, đưa cực nam bí ẩn của mặt trời vào tầm nhìn lần đầu tiên.

"Những góc nhìn đầu tiên của nhân loại về cực Mặt trời vừa được tiết lộ. Những góc nhìn mới độc đáo này từ sứ mệnh Solar Orbiter là khởi đầu cho một kỷ nguyên mới của khoa học mặt trời", Carole Mundell, giám đốc khoa học của ESA, cho biết.

Một cái nhìn chưa từng thấy về Mặt trời

Những hình ảnh mới chụp cực Mặt Trời trong một dải rộng các bước sóng khả kiến và cực tím, sử dụng ba trong số 10 thiết bị trên tàu của Solar Orbiter. Kết quả là một khối dữ liệu Mặt Trời đầy màu sắc, bao gồm một cái nhìn chưa từng có về những mớ hỗn độn khó hiểu của từ trường Mặt Trời khi nó chuẩn bị lật, và các chuyển động tốc độ cao của các nguyên tố hóa học cụ thể khi chúng di chuyển trên các luồng plasma tạo nên gió Mặt Trời, dòng hạt tích điện liên tục chi phối thời tiết vũ trụ trong toàn bộ hệ Mặt Trời của chúng ta .

Theo ESA, những dữ liệu này sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về gió mặt trời, thời tiết vũ trụ và chu kỳ hoạt động khoảng 11 năm của mặt trời trong nhiều năm tới.

Nhưng điều đặc biệt đáng quan tâm hiện nay, khi mặt trời phun ra các tia lửa cực mạnh trong thời kỳ hoạt động cực đại (gọi là cực đại mặt trời ), là các phép đo từ trường được thực hiện bằng thiết bị chụp ảnh phân cực và nhật chấn (PHI) của Solar Orbiter.

Một hình ảnh tổng hợp từ Solar Orbiter cho thấy mặt trời ở tám bước sóng khác nhau, mỗi bước sóng cho thấy các lớp và nhiệt độ khác nhau của bầu khí quyển mặt trời. Bản đồ từ trường mặt trời của PHI làm nổi bật một nghịch lý thú vị: Trong khi hầu hết các nam châm đều có cực bắc và cực nam riêng biệt, thì cực nam của mặt trời lại có cả từ trường cực bắc và cực nam.

Sự hỗn loạn từ tính

Theo ESA, sự hỗn loạn từ tính này là một hiện tượng tạm thời ám chỉ rằng từ trường của mặt trời sắp đảo ngược, như nó đã xảy ra khoảng 11 năm một lần.

Sự đảo ngược từ tính này báo hiệu sự kết thúc của cực đại hoạt động cao của mặt trời và bắt đầu quá trình chuyển đổi sang trạng thái tương đối tĩnh lặng của cực tiểu mặt trời tiếp theo.

Khi cực tiểu tiếp theo bắt đầu, khoảng năm đến sáu năm nữa, các cực của mặt trời sẽ chỉ hiển thị một loại cực từ khi ngôi sao của chúng ta tạm dừng việc phát ra cơn thịnh nộ dữ dội của thời tiết vũ trụ .

Với một chút trợ giúp từ lực hấp dẫn của sao Kim, Solar Orbiter sẽ tiếp tục nghiêng quỹ đạo xa hơn khỏi đường xích đạo mặt trời, đạt độ nghiêng 24 độ vào tháng 12 năm 2026 và lên tới 33 độ vào tháng 6 năm 2029.

Những điểm quan sát ngày càng góc cạnh này sẽ phơi bày các cực mặt trời chi tiết hơn nữa, cải thiện kiến thức của chúng ta về mặt trời.