Lần đầu ghi hình tinh tinh chia nhau trái cây chứa cồn

Một nhóm nhà khoa học ghi hình những con tinh tinh (Pan troglodytes) ăn ngấu nghiến trái cây lên men ở Tây Phi trong nghiên cứu mới khám phá việc tiêu thụ cồn ở một trong những họ hàng gần nhất còn sống của con người. Thước phim là bằng chứng đầu tiên cho thấy linh trưởng lớn không phải người tiêu thụ cồn cùng nhau, củng cố giả thuyết đặc điểm xã hội của hành vi tiêu thụ cồn bắt rễ sâu xa trong cây phả hệ linh trưởng, theo bài báo công bố hôm 21/4 trên tạp chí Current Biology.

Con người có lịch sử tụ tập để ăn uống vui vẻ. Hành vi ăn mừng này có nhiều lợi ích xã hội, giúp củng cố quan hệ gắn kết dù uống rượu đi kèm nguy cơ về sức khỏe. Video quay cảnh tinh tinh chia sẻ trái cây lên men khiến các nhà nghiên cứu băn khoăn liệu tinh tinh có thu được lợi ích xã hội tương tự từ việc tiêu thụ cồn theo nhóm hay không.

"Tinh tinh không chia sẻ thức ăn mọi lúc, vì vậy hành vi chia sẻ trái cây lên men có thể rất quan trọng", Kimberley Hockings, phó giáo sư khoa học bảo tồn ở Đại học Exeter tại Anh, cho biết. "Chúng ta cần tìm hiểu nhiều hơn liệu chúng có cố ý tìm kiếm trái cây chứa cồn hay không và chúng trao đổi chất như thế nào, tuy nhiên đây có thể là giai đoạn tiến hóa ban đầu của hành vi ăn mừng".

Tiêu thụ cồn nhiều khả năng khá phổ biến trong tự nhiên. Nhiều thức ăn như quả dại, nhựa cây và mật hoa, chứa loại cồn mà con người đưa vào đồ uống (ethanol), do đó được tiêu thụ bởi nhiều loài động vật, bao gồm linh trưởng. Con người đã sản xuất và uống đồ uống có cồn trong khoảng 9.000 năm. Tuy nhiên, tổ tiên của con người và tinh tinh phát triển khả năng trao đổi chất cồn cách đây khoảng 10 triệu năm. Sự thích nghi này chứng tỏ tiêu thụ cồn là một hành vi ở linh trưởng cổ đại.

Để tìm hiểu nhiều hơn về cách tinh tinh tiêu thụ cồn, nhóm nghiên cứu quan sát tinh tinh ăn trái cây lên men tự nhiên từ cây sake châu Phi (Treculia africana) trong vườn quốc gia Cantanhez ở Guinea-Bissau. Nhóm nghiên cứu sử dụng bẫy camera để ghi hình tinh tinh đang ăn và phân tích nồng độ cồn trong trái cây.

Các nhà nghiên cứu quan sát tinh tinh chia sẻ quả sake trong 10 dịp riêng biệt và phát hiện 90% số quả được chia sẻ chứa cồn. Nồng độ cồn không cao theo tiêu chuẩn của con người, với mức tối đa bằng 0,61% độ cồn theo thể tích (ABV) trong khi tỷ lệ ABV ở bia vào khoảng 5%. Tuy nhiên, nhóm nghiên cứu chưa rõ tác động của cồn tới trao đổi chất của tinh tinh.

Chế độ ăn của tinh tinh có thể chứa 85% trái cây, vì vậy nếu có nhiều trái cây lên men, chúng có thể tiêu thụ lượng lớn rượu. Tinh tinh có thể không bị say. Nghiên cứu cũng nhấn mạnh tinh tinh thu được nhiều lợi ích từ việc ăn trái cây lên men mà không liên quan tới tiêu thụ cồn. Ví dụ, vỏ ngoài trái cây lên men mềm hơn trái cây chưa chín hẳn nên dễ bóc và ăn hơn.

An Khang (Theo Live Science)