'Làm thế nào để hộ kinh doanh hứng khởi khi bỏ thuế khoán?'

Thừa nhận việc bỏ thuế khoán tác động đến hàng triệu hộ kinh doanh, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng nói đang chuẩn bị đồng bộ cơ sở pháp lý, công nghệ để hỗ trợ các hộ kinh doanh thực hiện, giảm thủ tục, chi phí.

Nêu câu hỏi chất vấn Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng sáng 19.6, đại biểu Hoàng Văn Cường (đoàn Hà Nội) đề nghị, vừa qua Nghị quyết 98 của Bộ Chính trị và Nghị quyết 198 của Quốc hội đã quyết định bỏ thuế khoán đối với hộ kinh doanh trong năm 2026. Tuy nhiên, chính sách này khi triển khai đã tác động tới hàng triệu hộ kinh doanh, mang đến tâm lý e ngại. Có đại biểu Quốc hội còn xem xét lùi thời gian thực hiện. 

"Các hộ kinh doanh không ngại việc nộp thuế, nhưng e ngại về thủ tục hoặc cách tính toán làm thế nào cho đúng. Xin Bộ trưởng cho biết, Chính phủ có kế hoạch và giải pháp gì để chuẩn bị cho các hộ kinh doanh sau khi bỏ thuế khoán, để các hộ cảm thấy thuận lợi, chuyên nghiệp và hứng khởi trong việc nộp thuế", ông Cường nêu câu hỏi.

Đại biểu Cường còn đề nghị Bộ trưởng Tài chính cho biết kế hoạch, giải pháp thu thuế mới, sau khi bỏ thuế khoán, để hộ kinh doanh thấy hứng khởi hơn.

Hồi đáp đại biểu, Bộ trưởng Nguyễn Văng Thắng cho biết, các vấn đề liên quan tới tính minh bạch của một số loại thuế như thuế khoán đang là rào cản lớn, dẫn đến không minh bạch trong quản lý thuế.

Vừa qua, tại Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị và Nghị quyết 198 của Quốc hội về cơ chế đột phá phát triển kinh tế tư nhân đã yêu cầu bỏ thuế khoán đối với hộ kinh doanh, cá nhân chậm nhất trong năm 2026.

Theo ông Thắng, cơ chế khoán tuy phù hợp giai đoạn nhất định, nhưng đến nay đã bộc lộ nhiều bất cập: thiếu minh bạch, dễ lạm dụng, gây bất bình đẳng giữa các loại hình kinh doanh, không tạo động lực cho hộ kinh doanh phát triển thành doanh nghiệp nhỏ và vừa.

"Việc bãi bỏ thuế khoán từ năm 2026 là chủ trương rất đúng của Đảng, Nhà nước, là bước đi căn cơ và cần thiết để minh bạch hoạt động của các hộ kinh doanh, tạo sự bình đẳng về chế độ thuế các loại hình doanh nghiệp, thúc đẩy chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp và mở rộng khu vực kinh tế chính thức", ông Thắng nói.

Bộ trưởng Tài chính cũng thừa nhận, trong quá trình mới thực hiện việc bỏ thuế khoán tác động đến hàng triệu hộ kinh doanh. Do đó, bộ này đang chuẩn bị đồng bộ cơ sở pháp lý, công nghệ để hỗ trợ thực hiện, đảm bảo thuận lợi và giảm thủ tục, chi phí cho hộ kinh doanh.

Đảm bảo hộ kinh doanh không áp lực khi chuyển sang doanh nghiệp

Về các giải pháp cụ thể, Bộ Tài chính đang chuẩn bị sửa luật Quản lý thuế, luật Thuế thu nhập cá nhân hướng đến mô hình quản lý thuế mới và kê khai đơn giản, minh bạch, dễ thực hiện.

Ông Thắng nhấn mạnh sẽ đơn giản hóa sổ sách, hóa đơn, chứng từ để hộ kinh doanh không bị áp lực khi chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp.

Bộ Tài chính sẽ tăng cường chuyển đổi số trong quản lý thuế như áp dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền, giúp thu đúng, thu đủ, giảm thời gian, chi phí cho các hộ kinh doanh.

Bộ cũng sẽ cung cấp miễn phí hệ thống khai nộp thuế điện tử, phần mềm hóa đơn điện tử, phần mềm kế toán, đặc biệt hỗ trợ cho các hộ kinh doanh còn khó khăn trong giai đoạn đầu. Đồng thời chuyển đổi số nội bộ, nâng cao chất lượng dịch vụ công và năng lực quản lý thuế để tăng cường kết nối dữ liệu.

Vẫn theo Bộ trưởng, Bộ Tài chính sẽ đẩy mạnh truyền thông, đào tạo và tư vấn để các hộ kinh doanh hiểu rõ lợi ích, cách thực hiện hóa đơn điện tử và kê khai thuế. Cạnh đó, tổ chức đào tạo, tư vấn pháp lý, kế toán, thuế cho các hộ kinh doanh.

Trước đó, thảo luận tại Quốc hội, đại biểu Hà Sỹ Đồng (đoàn Quảng Trị) cho biết, sau khi chính sách bỏ thuế khoán đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh từ ngày 1.1.2026 được Bộ Tài chính công bố, bên cạnh ý kiến ủng hộ, không ít hộ kinh doanh, cá nhân tỏ ra hoang mang, thậm chí có phản ứng là không nhận chuyển khoản mà chỉ nhận tiền mặt.

Ông Đồng đề nghị phải truyền thông để người dân hiểu chính sách mới. Cùng đó là hỗ trợ các hộ kinh doanh về thủ tục, nhất là khai thuế cho đến khi họ tự làm được, "thay vì cứ đến thời điểm chính sách có hiệu lực là kiểm tra và xử phạt".

Còn đại biểu Phạm Trọng Nghĩa (đoàn Lạng Sơn) thì đề nghị Chính phủ chỉ đạo truyền thông và hướng dẫn thực hiện việc bỏ thuế khoán. Trường hợp cần thiết, trình Quốc hội điều chỉnh phạm vi áp dụng, giãn lộ trình để bảo đảm tính khả thi, khoan sức dân, ngăn chặn lạm phát tăng.