Lãi suất điều hành của Mỹ trước 'ngày phán xét'

Dự kiến tuần này, Quỹ Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) tổ chức cuộc họp chính sách giữa thách thức và sức ép không nhỏ từ Nhà Trắng về việc cắt giảm lãi suất điều hành - yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến các nền kinh tế châu Á - Thái Bình Dương.

Fed trước thách thức lớn

Áp lực đang gia tăng với Fed khi Tổng thống Mỹ Donald Trump đã sa thải bà Lisa Cook, một thống đốc của Fed, với lý do bà Cook gian lận thuế trước khi tiếp nhận vị trí quan trọng này. Phía bà Cook đã đệ đơn lên tòa để kiện quyết định vừa nêu là trái luật.

Trong khi đó, Thượng viện Mỹ, vốn do đảng Cộng hòa kiểm soát, đang đẩy nhanh quá trình công nhận một ứng viên do ông Trump đề xuất để ngồi vào Hội đồng thống đốc của Fed. Cụ thể, ông Stephen Miran, người đang giữ vị trí Chủ tịch Hội đồng Cố vấn kinh tế Nhà Trắng, dự kiến sẽ thay thế vị trí của cựu Thống đốc Adriana Kugler - người vừa từ chức vào ngày 8.8.

Động thái của Nhà Trắng và phe Cộng hòa được cho là nhằm thay thế dần các thành viên của Hội đồng thống đốc Fed gồm 7 người để cơ quan này khuất phục trước sức ép của Nhà Trắng trong việc cắt giảm lãi suất điều hành. Phát biểu hồi cuối tháng trước, Tổng thống Trump không ngần ngại thể hiện ý định này khi tuyên bố ông sẽ sớm có "đa số" trong Hội đồng thống đốc của Fed và đó là những người sẽ ủng hộ mong muốn cắt giảm lãi suất của Nhà Trắng, theo Đài CNBC.

Việc can thiệp sâu vào Fed khiến dư luận đặt ra câu hỏi về tính độc lập của cơ quan này. Nhiệm kỳ dở dang cho vị trí của cựu Thống đốc Kugler chỉ kéo dài đến ngày 31.1.2026. Theo tờ The Wall Street Journal, ông Miran đã từ chối từ chức khỏi Nhà Trắng và thay vào đó đang nghỉ phép không lương để quay lại sau khi hết nhiệm kỳ. Điều này có nghĩa là về cơ bản ông sẽ vẫn là một cố vấn kinh tế chủ chốt của Nhà Trắng, đồng thời lại là thành viên của Hội đồng thống đốc Fed. Như thế, tính độc lập của Fed sẽ bị ảnh hưởng.

Suốt những tháng qua, Tổng thống Trump chỉ trích Chủ tịch Fed Jerome Powell vì không hạ lãi suất, thậm chí còn kêu gọi ông Powell từ chức và cho rằng đối phương không cắt giảm lãi suất chỉ vì "trò chơi chính trị". Ông Trump đang tìm cách thúc đẩy việc cắt giảm lãi suất điều hành nhằm có thêm động lực phát triển cho nền kinh tế. Trong khi đó, phía Fed lo ngại việc cắt giảm lãi suất có thể làm mất công cụ kiềm chế lạm phát vốn có dấu hiệu tăng vì các chính sách thuế của Nhà Trắng khiến giá cả hàng hóa tăng cao. Kể từ sau khi tạm ngừng cắt giảm vào tháng 1, lãi suất điều hành của Mỹ hiện ở mức 4,25 - 4,50% mà chưa cắt giảm thêm. Thực tế, lạm phát của Mỹ hiện vẫn cao hơn mức 2% mà Fed mong muốn.

Tác động đến châu Á - Thái Bình Dương

Thực tế, vấn đề lãi suất điều hành của Mỹ có tác động mạnh mẽ đến các nền kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APAC). Rõ ràng, Fed cắt giảm lãi suất cơ bản cũng thúc đẩy các nền kinh tế trong khu vực cắt giảm lãi suất. Điển hình, theo Reuters, một lãnh đạo Ngân hàng trung ương Hàn Quốc ngày 11.9 kêu gọi cắt giảm lãi suất để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế.

Theo đánh giá của Công ty phân tích Moody's, lãi suất điều hành của các nền kinh tế APAC đang chịu ảnh hưởng mạnh mẽ bởi các động thái của Fed, vốn gắn liền diễn biến của tỷ giá hối đoái. Gần đây, nhiều loại tiền tệ ở APAC đang giảm giá nghiêm trọng, trong đó yen (Nhật) và won (Hàn Quốc) là những tiền tệ bị định giá thấp nhất. AUD (Úc), NZD (New Zealand), rupee (Ấn Độ) và rupiah (Indonesia) cũng đều đang giảm giá. Vì thế, theo Công ty phân tích Moody's, nếu Fed cắt giảm lãi suất nhanh hơn các ngân hàng trung ương ở APAC trong cuối năm nay và đầu năm tới, tiền tệ ở khu vực có thể tăng giá nhẹ.

Điều này liên quan mật thiết với các nền kinh tế APAC vốn đang gặp khó khăn sau khi Mỹ chính thức áp dụng thuế đối ứng với nhiều nước, và căng thẳng thương mại vẫn tiếp tục với một số nền kinh tế lớn như Trung Quốc, Ấn Độ. Trong bối cảnh như vậy, việc cắt giảm lãi suất sẽ là một trong những công cụ mà các nền kinh tế sử dụng để kích thích tăng trưởng khi xuất khẩu sang thị trường Mỹ gặp khó khăn.

Hiện nay, lạm phát của các nền kinh tế APAC đang giảm bớt, mở ra cơ hội nới lỏng tiền tệ nhằm hỗ trợ các nhà sản xuất đang bị ảnh hưởng bởi cơn bão thuế quan và các hộ gia đình đang gánh nặng nợ nần. Vì thế, nếu áp dụng chính sách nới lỏng tiền tệ thì có thể giúp kích thích thị trường nội địa của các nền kinh tế.