Kỳ vọng Huế thí điểm cơ chế ‘tự làm, tự quyết, tự chịu trách nhiệm’ trong chuyển đổi xanh

Theo PGS.TS Trần Đình Thiên, Huế đang là địa phương có nhiều lợi thế trong chuyển đổi xanh, phát triển công nghiệp xanh và cần được tạo điều kiện đặc biệt để vươn lên.

Tại hội thảo "Chuyển đổi xanh và đột phá trong thu hút đầu tư công nghiệp tại thành phố Huế" chiều 19-9, các diễn giả, chuyên gia nước ngoài đã gửi đến lãnh đạo thành phố Huế nhiều "gợi ý tâm huyết" trong việc phát triển và thu hút đầu tư vào lĩnh vực công nghiệp xanh.

Chuyển đổi xanh không còn là sự lựa chọn, mà là yếu tố sống còn

Chia sẻ tại hội thảo, PGS.TS Trần Đình Thiên - nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam - cho rằng phát triển bền vững đang là xu hướng và là yếu tố sống còn không riêng quốc gia, địa phương nào.

"Chuyển đổi xanh không còn là sự lựa chọn, mà là yếu tố sống còn, nền kinh tế đang sử dụng năng lượng để phát triển và điều này đặt con người trước yếu tố sinh tử nếu không chọn phát triển xanh.

Mỗi doanh nghiệp, mỗi quốc gia phải gắn liền với sự chuyển đổi toàn cầu, nếu không thì sẽ bị loại khỏi cuộc chơi", ông Thiên nói.

Theo ông Thiên, một quốc gia muốn làm giàu mà chỉ lo xóa nghèo thì sẽ không bao giờ giàu được. Muốn chuyển nền kinh tế từ "nâu" sang "xanh" thì phải chuyển toàn bộ cấu trúc, chuyển toàn bộ hệ thống; phải trả lời cho được câu hỏi ai sẽ đưa nền kinh tế Việt Nam chuyển xanh khi mà cả nước có tới 96% doanh nghiệp quy mô nhỏ và vừa. Nền kinh tế còn nghèo thì tiền đâu để chuyển đổi?

"Chuyển đổi xanh phải được coi như một thách thức quốc gia để áp dụng nguyên tắc tiếp cận phù hợp. Huế cũng đang tiếp cận theo hướng này. Phải cộng hưởng sức mạnh toàn cầu; nhà nước, doanh nghiệp cùng đồng kiến tạo phát triển.

Phải trao quyền, tạo điều kiện cho các địa phương muốn vượt trước và địa phương đi sau. Khuyến khích cho người thắng cuộc, thưởng xứng đáng cho người thắng cuộc trong phát triển xanh", ông Thiên khuyến nghị.

Ông Thiên nói yếu tố thuận lợi nhất là hiện Việt Nam đã xác lập được cam kết chính trị về phát triển xanh, xác lập được sự đồng thuận hành động quy mô quốc gia. Nước ta cũng đã xây dựng được các chủ trương, các chương trình hành động cụ thể, có nhiều sáng kiến tầm cỡ…

Gợi mở cho Huế, ông Thiên cho rằng cần xác lập được các chiến lược phát triển xanh đúng tầm, đưa ra các chính sách thu hút đầu tư theo hướng xanh

Thứ hai là cần mạnh dạn đề xuất thay đổi, phá bỏ các hệ chính sách không còn phù hợp.

Thứ ba là vận dụng sáng tạo, tiếp cận khung "tứ trụ nghị quyết". Yếu tố cuối cùng và được xem là then chốt, theo ông Thiên là các địa phương cần thí điểm cơ chế "tự làm, tự quyết, tự chịu trách nhiệm".

"Trong quy hoạch tới đây thì tôi hy vọng Huế sẽ đi đầu trong chuyển đổi xanh của cả nước. Tôi rất mong Huế đề xuất được thí điểm hình mẫu tự làm, tự quyết, tự chịu trách nhiệm trong chuyển đổi xanh nhằm chủ động nguồn lực để hành động. Đồng thời Huế cần mời các chuyên gia, lập tổ hợp sandbox trong chuyển đổi xanh để tập hợp nguồn lực" - ông Trần Đình Thiên kỳ vọng.

5 lĩnh vực then chốt mà Huế cần quan tâm trong chuyển đổi xanh

Theo PGS.TS Trương Tấn Quân - Hiệu trưởng Trường đại học Kinh tế (Đại học Huế), sau gần ba thập niên hình thành, các khu công nghiệp tại Việt Nam đã đóng góp 60% giá trị sản xuất công nghiệp và 50% kim ngạch xuất khẩu cả nước.

Tuy nhiên cùng với thành tựu, áp lực môi trường cũng ngày càng lớn, buộc các địa phương phải thay đổi.

"Huế cần đi theo con đường công nghiệp xanh, công nghiệp sinh thái để vừa phát triển, vừa giữ gìn di sản và hệ sinh thái tự nhiên vốn là lợi thế đặc trưng của địa phương", ông Quân nói.

Ông Quân cho biết thành phố Huế hiện có 2 khu kinh tế và 6 khu công nghiệp đang hoạt động, cùng hàng chục cụm công nghiệp. Nhiều dự án đã và đang triển khai theo hướng xanh như Khu công nghiệp Gilimex Huế (hơn 460ha), hay Khu kinh tế Chân Mây - Lăng Cô, nơi đã thu hút 55 dự án, trong đó có 15 dự án FDI.

Theo ông Quân, Huế có lợi thế hiếm nơi nào sánh được: vừa nằm trên trục giao thương Bắc - Nam và hành lang kinh tế Đông - Tây, vừa sở hữu cảnh quan rừng - núi - biển - phá Tam Giang, cùng 7 di sản văn hóa vật thể và phi vật thể. Đây là nền tảng để phát triển công nghiệp gắn với du lịch xanh, dịch vụ và kinh tế tuần hoàn.

Tuy nhiên bên cạnh đó, tỉ lệ lấp đầy các khu công nghiệp ở Huế còn chưa cao. Nhiều khu công nghiệp có tỉ lệ cây xanh còn thấp.

Ông Quân cho rằng Huế có thể trở thành trung tâm thu hút đầu tư ở các lĩnh vực then chốt, gồm:

Để Huế trở thành điểm sáng về công nghiệp xanh, theo PGS.TS Trương Tấn Quân, cần những giải pháp đồng bộ: cơ chế tín dụng và thuế ưu đãi cho dự án xanh; đầu tư hạ tầng logistics; đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao; gắn kết các trường đại học với doanh nghiệp; tăng cường hợp tác quốc tế và huy động tài chính xanh.

"Huế đang đứng trước cơ hội vàng. Nếu biết nắm bắt, thành phố không chỉ tạo ra động lực kinh tế mới mà còn giữ được bản sắc đô thị di sản, góp phần thực hiện cam kết Net Zero vào năm 2050 của Việt Nam", ông Quân khẳng định.