Kinh tế Nga trên bờ vực suy thoái

Bộ trưởng Phát triển kinh tế Nga Maxim Reshetnikov cảnh báo nền kinh tế Nga đang "trên bờ vực chuyển sang suy thoái".

"Theo số liệu, chúng ta đang chứng kiến sự hạ nhiệt rõ rệt. Nhưng đó chỉ là chiếc gương chiếu hậu phản ánh quá khứ. Tuy nhiên, theo tâm lý của cộng đồng doanh nghiệp hiện nay, dường như chúng ta đang ở ngưỡng chuyển sang suy thoái", ông Reshetnikov phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế quốc tế Saint Petersburg (SPIEF) ngày 19.6. Đây là lần đầu tiên giới chức Nga thừa nhận nền kinh tế đang bắt đầu chững lại sau 3 năm kể từ cuộc xung đột với Ukraine.

Nhiều nguyên nhân

Các chuyên gia kinh tế nhận định các yếu tố kết hợp giữa chính sách thắt chặt tiền tệ, các lệnh trừng phạt phương Tây, giá dầu thấp, gián đoạn chuỗi cung ứng và lạm phát cao đang đẩy Nga đến nguy cơ suy thoái.

Kể từ khi phát động chiến dịch quân sự toàn diện ở Ukraine, nền kinh tế Nga phải đối mặt với lạm phát phi mã, chủ yếu do chi tiêu quốc phòng ở mức kỷ lục - tăng 25% so với cùng kỳ năm 2024. Tờ The Guardian dẫn lời các nhà kinh tế cảnh báo bất kỳ sự tăng trưởng nào của Nga do ngành công nghiệp quốc phòng thúc đẩy đều không bền vững và không phản ánh sự gia tăng thực sự về năng suất.

Bộ trưởng Reshetnikov cho rằng chính sách tiền tệ thắt chặt của Ngân hàng Trung ương Nga (CBR), trong bối cảnh lạm phát vẫn ở mức cao gần 10% - gấp đôi mục tiêu 4% CBR trong năm 2025, đang cản trở đầu tư. CBR dự báo tăng trưởng kinh tế Nga hiện ở mức khiêm tốn 1 - 2%.

Kể từ đầu năm 2025, Nga đã buộc phải cắt giảm nhiều dự án trọng điểm trong nhiều lĩnh vực do tăng trưởng suy yếu, một phần bắt nguồn từ giá dầu sụt giảm nghiêm trọng. Các tập đoàn xuất khẩu lớn cũng giảm mạnh khối lượng vận chuyển bằng đường sắt, bao gồm kim loại và các sản phẩm dầu khí, theo trang The Kyiv Independent.

Khác với quan điểm của Bộ trưởng Reshetnikov, Thống đốc Ngân hàng Trung ương Nga Elvira Nabiullina thừa nhận tăng trưởng GDP đang chững lại, nhưng cho rằng đây là "cách để nền kinh tế thoát khỏi tình trạng quá nóng".

Giải pháp cho Nga

Viễn cảnh kinh tế Nga nửa cuối năm 2025 đang trở nên u ám hơn, theo tờ Financial Times. Trước tình hình đó, ông Reshetnikov ngày 19.6 nhấn mạnh tương lai kinh tế phụ thuộc vào các quyết sách sắp tới của chính phủ. Vị quan chức này cho rằng nếu Nga muốn điều chỉnh mô hình tăng trưởng thì cần tránh cách tiếp cận mang tính "cách mạng", mà thay vào đó là một quá trình chuyển đổi có kế thừa.

Trong khi đó, Phó thủ tướng Nga Alexander Novak ngày 20.6 cho rằng cần phải chuyển từ việc hạ nhiệt có kiểm soát sang ngược lại là làm nóng nền kinh tế. Hãng RIA Novosti dẫn lời ông Novak nhấn mạnh: "Để làm được điều này, bạn cần không bỏ lỡ thời điểm cần phải làm".

Reuters dẫn lời ông Alexander Vedyakhin, Phó tổng giám đốc thường trực của ngân hàng quốc doanh lớn nhất Nga Sberbank, đánh giá chính sách tiền tệ thắt chặt hiện tại đang tạo ra "rủi ro vượt mức", do vậy Moscow cần phải hạ lãi suất xuống mức 12 - 14% để thúc đẩy hoạt động cho vay đầu tư.

Phát biểu trên kênh truyền hình Rossiya 24, ông Alexander Shevelev, Tổng giám đốc điều hành của công ty sản xuất thép Severstal PJSC (Nga), đề xuất nới lỏng chính sách tiền tệ để thúc đẩy tiêu dùng trong nước.