Kinh tế khu vực hồi hộp chờ thượng đỉnh Mỹ - Trung

Vốn lệ thuộc vào thương mại và xuất khẩu, các nền kinh tế châu Á - Thái Bình Dương bị tác động không nhỏ từ kết quả hội đàm giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch nước Tập Cận Bình dự kiến diễn ra vào ngày mai (30.10).

Cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ - Trung lần này diễn ra bên lề Hội nghị thượng đỉnh APEC tại Hàn Quốc. Đây là lần đầu tiên Tổng thống Trump và Chủ tịch nước Tập Cận Bình gặp lại nhau kể từ lần gần nhất diễn ra hồi năm 2019 bên lề Hội nghị thượng đỉnh G20 ở Osaka (Nhật Bản).

Cuộc gặp được chờ đợi

Phát biểu với báo giới trước thềm cuộc gặp, Tổng thống Trump cho biết: "Chúng tôi có rất nhiều điều để nói với Chủ tịch nước Tập Cận Bình, và ông ấy có rất nhiều điều để nói với chúng tôi. Tôi nghĩ chúng tôi sẽ có một cuộc họp tốt".

Dự kiến, hai nhà lãnh đạo sẽ có nhiều nội dung thảo luận trong cuộc hội đàm. Trong đó, nổi bật nhất vẫn là vấn đề thương mại và thuế quan khi thương chiến giữa hai bên đang dâng cao sau khi Mỹ tuyên bố áp thuế thêm 100% đối với hàng hóa Trung Quốc từ ngày 1.11. Ngược lại, Bắc Kinh đưa ra nhiều biện pháp siết chặt xuất khẩu đất hiếm vốn rất cần thiết cho chuỗi cung ứng ngành bán dẫn và nhiều ngành khác mà Washington rất cần.

Tuy nhiên, chưa đầy 1 tuần trước khi diễn ra cuộc gặp thượng đỉnh lần này, Mỹ lần lượt đạt được thỏa thuận về khoáng sản, bao gồm đất hiếm, với Úc và Malaysia. Nhờ đó, Washington đang hướng đến đa dạng hóa chuỗi cung ứng đất hiếm, hạn chế sự lệ thuộc vào Bắc Kinh.

Trước thềm cuộc gặp, AP ngày 27.10 dẫn nguồn quan chức Mỹ lẫn Trung Quốc cho biết hai bên đã gần đạt được thỏa thuận thương mại. Điều này đã giúp giới đầu tư trên thế giới phản ứng tích cực.

Trong phân tích gửi đến Thanh Niên, Eurasia Group (Mỹ), đơn vị tư vấn và nghiên cứu rủi ro chính trị hàng đầu thế giới, nhận định Mỹ lẫn Trung Quốc đều muốn đạt nhiều mục tiêu trong cuộc gặp thượng đỉnh lần này. Theo đó, Tổng thống Trump muốn Bắc Kinh hợp tác tốt hơn trong việc ngừng xuất khẩu tiền chất fentanyl, cũng như các cam kết tiếp theo từ Trung Quốc về việc mua hàng hóa của Mỹ, đặc biệt là các sản phẩm nông nghiệp. Trong khi đó, ông Tập muốn ngăn chặn các mối đe dọa của Nhà Trắng về việc tăng thuế hơn nữa và áp đặt các biện pháp kiểm soát xuất khẩu mới đối với xuất khẩu phần mềm. Và cả hai bên tìm kiếm một "thỏa thuận cuối cùng" về việc bán các hoạt động của TikTok tại Mỹ. Bên cạnh đó, vấn đề Đài Loan cũng là thách thức đặt ra cho cả Washington lẫn Bắc Kinh.

Bên cạnh đó, nói với các phóng viên mới đây, Tổng thống Trump cho biết ông muốn Bắc Kinh hỗ trợ Washington trong vấn đề thúc đẩy Nga dừng cuộc xung đột ở Ukraine.

Châu Á - Thái Bình Dương gặp nhiều khó khăn

Trong tình hình kinh tế thế giới gặp nhiều thách thức, nhất là về căng thẳng thương mại leo thang, các nền kinh tế khu vực châu Á - Thái Bình Dương (APAC) càng đối mặt nhiều khó khăn hơn. Đó là vì hầu hết nền kinh tế APAC lệ thuộc vào thương mại và xuất khẩu.

Theo báo cáo do Công ty phân tích Moody's công bố mới đây, dù đã có những bước tiến mạnh mẽ vào đầu năm 2025, kinh tế APAC đang hướng đến những vùng biển đầy biến động. Tăng trưởng trong nửa đầu năm tốt hơn dự kiến, vì các nhà xuất khẩu gấp rút hoàn thành đơn hàng trước khi mức thuế quan của Mỹ có hiệu lực. Tuy nhiên, với việc mức thuế quan cao hơn hiện đã được áp dụng, tăng trưởng trong nửa cuối năm sẽ chậm lại. Sự trì trệ này sẽ kéo dài đến năm 2026 và cả sau đó.

Bên cạnh đó, cũng tại APAC, nhu cầu nội địa yếu, thể hiện qua lạm phát yếu, đang làm trầm trọng khó khăn cho các nền kinh tế tại khu vực này trong bối cảnh các thị trường xuất khẩu bị chậm lại. Theo báo cáo trên, mức tăng giá tiêu dùng trên khắp APAC đang ở mức thấp hoặc thấp hơn mục tiêu của ngân hàng trung ương đề ra. Riêng Trung Quốc là một trường hợp cực đoan.

Công ty phân tích Moody's dự báo kinh tế APAC tăng trưởng 3,8% trong năm nay, rồi giảm chỉ còn 3,3% vào năm 2026 và vẫn ở mức thấp 3,5% vào năm 2027. Rủi ro lớn mà đơn vị này đưa ra chính là nguy cơ căng thẳng thương mại lại leo thang, nhất là khi cả Mỹ lẫn Trung Quốc đều tỏ thái độ cứng rắn. Bên cạnh đó, nước Mỹ dưới thời Tổng thống Trump nhiều khả năng vẫn chưa ngưng sử dụng công cụ thuế quan.

Thực tế, giới quan sát cũng cảnh báo đừng vội mừng nếu thượng đỉnh Mỹ - Trung đạt kết quả khả quan. Bởi trong các cuộc gặp trước đây, hai bên cũng từng có kết quả tích cực nhưng rồi xu hướng căng thẳng thương mại Mỹ - Trung thực tế vẫn theo xu thế leo thang suốt những năm qua.