Kiến nghị nâng giá đất nông nghiệp bằng 65-70% giá đất ở

Trong kiến nghị gửi Chủ tịch UBND TP HCM Nguyễn Văn Được mới đây, Viện trưởng Kinh tế Tài nguyên và Môi trường Phạm Viết Thuận cho rằng bảng giá đất theo Quyết định 79/2024 đang ấn định giá đất nông nghiệp ở mức quá thấp, khiến tiền sử dụng khi chuyển mục đích tăng vọt.

Cụ thể, theo bảng giá hiện hành, giá đất nông nghiệp tại TP HCM dao động 400.000 đồng đến 810.000 đồng mỗi m2 (tùy khu vực và vị trí), trong khi đất ở thấp nhất là 2,3 triệu và cao nhất lên đến 687 triệu đồng mỗi m2. Với mức chênh lệch lớn (khoảng 5-25 lần), tiền sử dụng đất khi chuyển mục đích có thể cao gấp 5-10 lần so với trước đây, tạo áp lực tài chính đáng kể, đặc biệt với người thu nhập thấp.

Ông Thuận cho biết, việc chênh lệch quá lớn giữa hai loại đất khiến nhiều người ngần ngại chuyển đổi mục đích sử dụng, làm chững lại hoạt động bất động sản, kéo theo giảm thu ngân sách, ảnh hưởng đến ngành vật liệu xây dựng và xây dựng dân dụng. Tác động lan rộng đến đời sống dân cư, như khó khăn trong việc trả mặt bằng, hạn chế chi tiêu, làm suy giảm tiêu dùng, các yếu tố có thể ảnh hưởng đến mục tiêu tăng trưởng hai con số của TP HCM trong năm 2025.

Viện này đề xuất UBND TP HCM điều chỉnh cục bộ bảng giá đất nông nghiệp trong 6 tháng cuối năm nay, tăng giá đất nông nghiệp lên bằng 65-70% giá đất ở, áp dụng với các thửa đất nằm trong khu dân cư hoặc cùng thửa có cả đất ở và đất nông nghiệp. Việc điều chỉnh này thuộc thẩm quyền của Chủ tịch UBND TP và không trái quy định pháp luật hiện hành.

Theo tính toán của Viện, nếu áp dụng mức giá mới như kiến nghị, khi chuyển mục đích sử dụng, người dân chỉ phải nộp tiền sử dụng đất gấp khoảng 3,5-4 lần so với thời điểm trước khi bảng giá đất mới có hiệu lực. Cách tính này được đánh giá sẽ giúp cân bằng lợi ích giữa Nhà nước và người dân, đồng thời tháo gỡ khó khăn cho thị trường bất động sản, lĩnh vực đang được kỳ vọng sẽ khơi thông dòng vốn đang bị đình trệ trong hệ thống ngân hàng.

Kiến nghị nêu trên được đưa ra trong bối cảnh nhiều người dân TP HCM gặp khó khăn khi chuyển mục đích đất do tiền sử dụng đất tăng quá cao. Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP HCM (HoREA), ông Lê Hoàng Châu, cũng từng cảnh báo việc điều chỉnh bảng giá như hiện hành khiến người dân phải nộp tiền sử dụng đất nhiều hơn đáng kể khi xin công nhận quyền sử dụng đất ở, chuyển mục đích hay tách thửa.

Ông dẫn chứng trường hợp ông A sở hữu một nền đất nông nghiệp 100 m2 trên quốc lộ 50 (huyện Bình Chánh). Theo bảng giá mới, tiền sử dụng đất phải nộp lên tới 7 tỷ đồng, trong khi theo Quyết định 02 trước đây chỉ khoảng 2 tỷ đồng - tức tăng gấp hơn 6 lần, vượt khả năng chi trả của nhiều hộ dân.

Thống kê năm 2023 cho thấy TP HCM hiện có khoảng 110.000 ha đất nông nghiệp, chủ yếu tập trung ở các huyện Củ Chi (31.127 ha), Cần Giờ (46.975 ha), Bình Chánh (16.555 ha), Hóc Môn (5.235 ha) và TP Thủ Đức (4.558 ha)... Khi chuyển mục đích sử dụng, người dân phải nộp tiền sử dụng đất bằng phần chênh lệch giữa giá đất ở và đất nông nghiệp theo bảng giá nhà nước.

Bảng giá đất mới theo Quyết định 79 có hiệu lực từ ngày 31/10/2024 đến hết năm 2025. So với bảng giá cũ (Quyết định 02), giá đất tăng từ 4 đến 38 lần (chưa tính hệ số K), nhưng vẫn thấp hơn thị trường khoảng 25-50%. Bảng giá này được dùng để xác định giá bồi thường, giá tái định cư, tính thuế chuyển nhượng, phí và lệ phí liên quan đến đất đai.

Phương Uyên