Kiến nghị không kiểm toán NƠXH để tránh tạo áp lực cho doanh nghiệp

Hiệp hội Bất động sản TPHCM (HoREA) vừa có văn bản góp ý dự thảo nghị định quy định chi tiết và biện pháp thi hành Nghị quyết số 201/2025/QH15 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội.

Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước có hiệu lực từ ngày 1/8/2025 sẽ tạo điều kiện để các tập đoàn, doanh nghiệp nhà nước quy mô lớn tham gia phát triển đô thị.

Mở lối đi mới

Theo đó, HoREA đề nghị sửa đổi điểm c khoản 1 Điều 7 của dự thảo để bổ sung nội dung “doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ hoặc tổng số cổ phần có quyền biểu quyết”, theo quy định tại điểm b khoản 1 Điều 88 Luật Doanh nghiệp. Đồng thời, đề nghị bổ sung tương tự tại điểm d1 khoản 2 Điều 7.

Theo HoREA, khoản 3 Điều 88 Luật Doanh nghiệp 2020 đã quy định rõ doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ hoặc tổng số cổ phần có quyền biểu quyết, gồm công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên, công ty cổ phần là công ty mẹ của tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước hoặc công ty mẹ trong nhóm công ty mẹ con, cũng như công ty độc lập.

Do đó, HoREA kiến nghị bổ sung các doanh nghiệp thuộc Bộ Xây dựng có vốn nhà nước chi phối, hoạt động trong lĩnh vực đầu tư, kinh doanh khu đô thị, nhà ở vào đối tượng phải điều tiết lợi nhuận sau thuế vào Quỹ nhà ở trung ương là hợp lý.

Hiện nay, tại TPHCM có một số doanh nghiệp nhà nước hoạt động trong lĩnh vực này như Công ty TNHH MTV Tổng Công ty Địa ốc Sài Gòn (Resco). Trong đó, thành viên là Công ty CP Phát triển Địa ốc Sài Gòn 5 có phần vốn Nhà nước chiếm tới 99,78%.

Vì vậy, HoREA đề xuất bổ sung nguồn thu từ lợi nhuận sau thuế phải nộp ngân sách nhà nước của các doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% hoặc trên 50% vốn điều lệ, thuộc UBND cấp tỉnh, hoạt động trong lĩnh vực đầu tư, kinh doanh khu đô thị, nhà ở vào Quỹ nhà ở địa phương.

Cũng theo HoREA, việc Quốc hội vừa thông qua Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước có hiệu lực từ ngày 1/8/2025, trong đó không còn hạn chế doanh nghiệp nhà nước đầu tư, kinh doanh bất động sản, sẽ tạo điều kiện để các tập đoàn, doanh nghiệp nhà nước quy mô lớn tham gia phát triển đô thị, nhà ở, tương tự mô hình của Tập đoàn LH (Hàn Quốc) hoặc Ủy ban Phát triển nhà ở HDB (Singapore).

Không kiểm toán

Theo HoREA, tại điểm a khoản 2 Điều 12 dự thảo nghị định đã có sự nhầm lẫn dẫn đến quy định trùng lặp nội dung ưu tiên về “tiêu chí về kinh nghiệm thực hiện dự án đầu tư xây dựng nhà ở” với điểm b khoản 2 Điều 12, nên cần bỏ nội dung về “kinh nghiệm thực hiện dự án đầu tư xây dựng nhà ở và kinh nghiệm đã thực hiện nhiều dự án đầu tư xây dựng nhà ở với quy mô sử dụng đất, tổng mức đầu tư tương đương hoặc lớn hơn.

HoREA kiến nghị không thực hiện kiểm toán nhà nước đối với các dự án nhà ở xã hội.

Nếu giữ tiêu chí về năng lực tài chính và kinh nghiệm thực hiện dự án đầu tư xây dựng nhà ở, sẽ tạo lợi thế tuyệt đối cho các tập đoàn và doanh nghiệp bất động sản lớn. Vì chỉ họ mới có đủ cả “năng lực tài chính” và “kinh nghiệm thực hiện dự án đầu tư xây dựng nhà ở” nên mặc nhiên được lựa chọn làm chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội. Do đó, HoREA cho rằng, cần tách bạch 2 tiêu chí này để tạo sân chơi bình đẳng, cạnh tranh lành mạnh cho các doanh nghiệp muốn tham gia thực hiện dự án nhà ở xã hội.

HoREA cũng đề nghị Bộ Xây dựng kiến nghị Chính phủ và cơ quan có thẩm quyền xem xét bãi bỏ quy định tại điểm b khoản 4 Điều 123 Luật Xây dựng - yêu cầu cơ quan chuyên môn kiểm tra công tác nghiệm thu của nhà đầu tư đối với hầu hết các công trình, kể cả nhà ở xã hội có nhà chung cư cao tầng.

Hiệp hội cho rằng, nên quay lại cơ chế xã hội hóa trước Luật Xây dựng 2003, khi chủ đầu tư chịu trách nhiệm nghiệm thu công trình với các thành phần A-B-TK và được tự lựa chọn đơn vị tư vấn xây dựng độc lập. Thời điểm đó, bộ máy cơ quan chuyên môn về xây dựng cũng nhỏ gọn và tinh giản hơn hiện nay.

Đáng chú ý, HoREA kiến nghị không thực hiện kiểm toán nhà nước đối với các dự án nhà ở xã hội do doanh nghiệp tự thỏa thuận nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất, hoặc đang có quyền sử dụng đất không phải là “đất công”.

HoREA dẫn chứng trường hợp Công ty Lê Thành đã thực hiện ba dự án nhà ở xã hội không sử dụng một mét vuông đất công và không dùng vốn ngân sách nhưng vẫn bị kiểm toán nhà nước trong ba năm liên tiếp.