Kiến nghị bỏ quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh, cấp xã

Ngày 9.9, Viện Kinh tế Tài nguyên và Môi trường TP.HCM đã có văn bản gửi Thường trực Ban Bí thư, Thủ tướng Chính phủ kiến nghị bỏ quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh và cấp xã, chỉ duy trì quy hoạch sử dụng đất cấp quốc gia.

Theo Viện Kinh tế Tài nguyên và Môi trường TP.HCM (Viện IEEr), trên thực tế, kế hoạch sử dụng đất cấp quốc gia, cấp tỉnh, cấp xã là phù hợp, đủ để quản lý nhà nước về đất đai mà không bị ảnh hưởng bởi việc bỏ quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh và cấp xã.

Trong nhiều năm qua, quy hoạch sử dụng đất phần lớn, chiếm đến 90% là không thực hiện được hoặc phải chỉnh lý dẫn đến các địa phương phải điều chỉnh quy hoạch cục bộ. Vấn đề này tạo ra rào cản rất lớn trong đầu tư xây dựng.

Ví dụ, việc phủ kín quy hoạch 1/500 hay 1/2.000 trong đô thị cũng không giải quyết được vấn nạn vi phạm xây dựng vì nhu cầu nhà ở của người dân lớn hơn nhiều so với quy hoạch sử dụng đất. Hay khi phân chia tài sản là đất lại vướng đất quy hoạch xây dựng mới không thể chia, từ đó bế tắc trong thực thi quy hoạch là điều đang diễn ra.

Hơn thế nữa, việc quy hoạch lộ giới đường, hẻm, công viên cây xanh, bến bãi, trường trạm và các công trình công ích là hoàn toàn không thể thực hiện.

Do đó, bỏ quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh và cấp xã là cuộc cải cách hành chính lớn và sâu rộng nhưng không làm mất vai trò quản lý nhà nước về xây dựng và đầu tư vì đã có kế hoạch sử dụng đất từ Trung ương đến địa phương, đặc biệt thuận tiện hơn cho chính quyền 2 cấp khi bỏ quy hoạch sử dụng đất.

TS Phạm Viết Thuận, Viện trưởng Viện IEEr cho rằng, các thành phố lớn như TP.HCM đã có quy chế quản lý kiến trúc đô thị được phê duyệt theo từng giai đoạn trên cơ sở kế hoạch sử dụng đất chứ không phải quy hoạch sử dụng đất, nên việc loại bỏ quy hoạch sử dụng đất là không ảnh hưởng đến phát triển đô thị lớn như ở TP.HCM.

Từ việc bỏ quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh và cấp xã nêu trên và nhằm duy trì nguồn thu từ quản lý đất đai, Viện IEEr kiến nghị nên xây dựng lại nguồn thu từ thuế thổ trạch hiện nay thành phí đất ở và phí công trình kiến trúc đô thị. Hai nguồn thu này bổ sung nguồn thu ngân sách ổn định và bền vững hơn so với tăng bảng giá đất như luật Đất đai 2024 làm ảnh hưởng rất lớn đến nhà đầu tư vì thuê đất giá cao, trong khi thuế chuyển mục đích đất ở bằng 100% so với bảng giá đất lại làm khó cho người dân.