Khu công nghiệp sinh thái, động lực cho tăng trưởng xanh tại Việt Nam

Không chỉ được xem là một hướng phát triển quan trọng của thị trường BĐS công nghiệp, mô hình này có quan hệ mật thiết với khu vực kinh tế tư nhân, được trợ lực chính sách từ "bộ tứ" Nghị quyết đã được Bộ Chính trị ban hành.

Việc triển khai đồng bộ và thực chất các Nghị quyết này sẽ là nền tảng bứt phá không chỉ cho nền kinh tế nói chung, hướng đến mục tiêu tăng trưởng 10% kể từ 2026, mà còn cho mô hình khu công nghiệp (KCN) sinh thái - bền vững nói riêng, nhất là trong bối cảnh Việt Nam hướng đến mục tiêu Net Zero vào 2050.

 KCN sinh thái: Động lực trong việc thực thi chính sách

Thời gian gần đây, bốn nghị quyết chiến lược được Bộ Chính trị ban hành đang tạo ra những động lực phát triển mới cho nền kinh tế. Nghị quyết 68 đánh dấu bước chuyển mạnh mẽ khi xác định kinh tế tư nhân là "một trong những động lực quan trọng nhất", qua đó thúc đẩy khu vực này đóng góp nhiều hơn vào tăng trưởng. Cùng với đó, Nghị quyết 66 đặt mục tiêu đổi mới toàn diện công tác xây dựng và thi hành pháp luật, hướng đến một môi trường thể chế minh bạch và thuận lợi hơn cho doanh nghiệp.

Ở góc độ dài hạn, Nghị quyết 57 kỳ vọng tạo bước đột phá trong khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, mở ra nền tảng tăng trưởng mới trong kỷ nguyên số. Nghị quyết 59 tiếp tục mở rộng không gian phát triển thông qua hội nhập quốc tế sâu rộng, nâng cao sức cạnh tranh của nền kinh tế Việt Nam trong bối cảnh toàn cầu biến đổi nhanh. Khi được triển khai đồng bộ và thực chất, nhóm chính sách này không chỉ tạo xung lực cho toàn bộ nền kinh tế mà còn mở ra cơ hội lớn cho các mô hình KCN sinh thái - bền vững, vốn đang trở thành xu hướng chủ đạo trong làn sóng dịch chuyển chuỗi cung ứng hiện nay.

Đơn cử, với hành lang chính sách mới, các doanh nghiệp đầu tư trong KCN sinh thái có thể được giảm tối thiểu 30% tiền thuê đất trong 5 năm đầu. Hơn nữa, với hoạt động nghiên cứu và phát triển (R&D), doanh nghiệp được khấu trừ tới 200% chi phí này khi tính thuế thu nhập. Ngoài ra, các dự án xanh, tiết kiệm năng lượng, tái chế, tuần hoàn và áp dụng ESG… được ưu tiên tiếp cận vốn tín dụng xanh và Quỹ đổi mới sáng tạo quốc gia. 

Đứng trước những cơ hội này, KCN Prodezi Long An (Tây Ninh) là một ví dụ cho xu hướng phát triển KCN sinh thái ngay từ giai đoạn quy hoạch. Theo ông Trương Khắc Nguyên Minh - Phó tổng giám đốc Prodezi Long An - chiến lược của Prodezi được xây dựng dựa trên ba trụ cột: hạ tầng thông minh - xanh - tuần hoàn đạt chuẩn ESG; hệ sinh thái hỗ trợ đầu tư và vận hành toàn diện; và không gian sản xuất bền vững có khả năng kết nối chuỗi giá trị để doanh nghiệp "đến để ở lại". Ông Minh nhấn mạnh rằng Prodezi không chỉ phát triển quỹ đất mà hướng tới kiến tạo nền tảng bền vững - yếu tố then chốt giúp Việt Nam nâng tầm vị thế trong bản đồ sản xuất và logistics của khu vực.

Chìa khóa hỗ trợ SMEs trong kỷ nguyên mới

Để đạt được mục tiêu đó, Chính phủ cũng đã xác định ba nhóm giải pháp trọng tâm: cải thiện khả năng tiếp cận đất đai và hạ tầng sản xuất hướng tới sử dụng tài nguyên hiệu quả hơn; yêu cầu các địa phương dành tối thiểu 20 ha hoặc 5% quỹ đất hiện hữu trong mỗi KCN - cụm công nghiệp (CCN) để hỗ trợ doanh nghiệp công nghệ cao, SMEs và start-up sáng tạo; và cho phép ngân sách địa phương đầu tư hạ tầng KCN, CCN, vườn ươm công nghệ với điều kiện phần đất này được cho thuê đúng đối tượng ưu tiên. Đây được xem là nền tảng chính sách quan trọng nhằm tạo không gian phát triển mới cho SMEs - đang chịu áp lực ngày càng lớn từ yêu cầu xanh hóa và chuyển đổi chuỗi cung ứng.

Để hiện thực hóa các nhóm mục tiêu này, các mô hình KCN sinh thái không chỉ phù hợp định hướng chính sách mà còn tiếp tục là chìa khóa tạo ra cơ chế hỗ trợ trực tiếp cho doanh nghiệp, đặc biệt là SMEs. Điển hình, với Prodezi Long An, KCN đã chủ động xây dựng hợp tác chiến lược với các đơn vị uy tín như Hội Doanh nhân Trẻ TP.HCM (YBA), giúp kết nối SMEs với doanh nghiệp lớn và các tập đoàn quốc tế, mở rộng cơ hội tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng.

 Ngoài việc đồng hành cùng doanh nghiệp - đặc biệt là SMEs - trong hành trình đáp ứng tiêu chuẩn ESG theo định hướng Nghị quyết 68, Prodezi còn tạo dựng môi trường đầu tư bền vững. "Giá trị của KCN nằm ở khả năng kiến tạo hệ sinh thái giúp nhà đầu tư phát triển dài hạn. Chuyển từ tư duy 'cho thuê đất' sang 'kiến tạo giá trị' chính là bước ngoặt đưa bất động sản công nghiệp Việt Nam sang giai đoạn phát triển xanh hơn, thông minh hơn và bền vững hơn," ông Minh khẳng định.