Không quân Mỹ định giảm 50% đơn đặt hàng F-35

Theo đề xuất mua sắm năm 2026 do Lầu Năm Góc trình lên quốc hội Mỹ và được truyền thông tiết lộ hôm 10/6, không quân Mỹ có kế hoạch mua 24 tiêm kích tàng hình F-35A do tập đoàn Lockheed Martin sản xuất, giảm một nửa so với mức 48 chiếc đặt ra hồi năm ngoái.

Chi phí cho 24 máy bay F-35A sẽ vào khoảng 3,5 tỷ USD, cùng 531 triệu USD tiền mua trước vật tư và phụ tùng cho chúng.

Đây được cho là một trong những biện pháp điều chỉnh ngân sách năm tài khóa 2026 của không quân Mỹ, nhằm đáp ứng mục tiêu của Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth về cắt giảm 8% chi tiêu quân sự trong 5 năm tới. Tiêm kích có người lái không nằm trong danh sách 17 lĩnh vực được miễn trừ khỏi kế hoạch cắt giảm chi tiêu của ông Hegesth.

Đây được coi là đòn giáng mạnh đối với tập đoàn Lockheed Martin, do không quân Mỹ là khách hàng lớn nhất của dòng F-35 với kế hoạch đặt mua tổng cộng 1.763 chiếc trong suốt vòng đời máy bay.

Lầu Năm Góc cũng đề nghị cấp 1,95 tỷ USD để mua 12 tiêm kích hạm F-35C cho hải quân, cùng 1,78 tỷ USD để mua 11 tiêm kích F-35B có khả năng cất cánh đường băng ngắn và hạ cánh thẳng đứng. Phương án này đã giảm lần lượt 5 và 2 chiếc so với số lượng được quốc hội Mỹ phê duyệt cho năm tài khóa 2025.

Dù vậy, các đề xuất có thể được thay đổi đáng kể sau khi trải qua quá trình đánh giá tại quốc hội. Nhiều nghị sĩ ủng hộ Lockheed Martin và có khả năng sẽ điều chỉnh ngân sách phân bổ cho chương trình F-35.

Tiêm kích tàng hình F-35 đã trở thành tiêm điểm chỉ trích dưới thời chính quyền Tổng thống Donald Trump. Elon Musk, người từng là đồng minh thân cận của ông Trump, tháng 12/2024 cho rằng "chỉ có kẻ ngốc" mới tiếp tục chế tạo phi cơ như F-35 trong kỷ nguyên của máy bay không người lái (UAV).

Tiêm kích tàng hình F-35 có giá khoảng 80-100 triệu USD mỗi chiếc tùy phiên bản. Khoảng 1.000 chiếc đã xuất xưởng và bàn giao cho quân đội Mỹ cùng đồng minh. Các tiêm kích F-35 dự kiến hoạt động tới năm 2088, chương trình sẽ tốn hơn 2.000 tỷ USD để chế tạo và duy trì hoạt động.

Phạm Giang (Theo Reuters)