Không nhờ các gói kích thích kinh tế hay dòng vốn ngoại, thị trường chứng khoán ngay sát Việt Nam tăng bùng nổ, được một yếu tố không ngờ âm thầm đổ hàng nghìn tỷ đồng

Thị trường chứng khoán Trung Quốc đang chứng kiến đà trưởng mạnh mẽ, đạt mức cao nhất trong nhiều năm trở lại đây, khi căng thẳng thương mại với Mỹ tạm thời lắng xuống. Song, điều đáng chú ý hơn cả không nằm ở những chính sách tài khóa hay dòng vốn nước ngoài, mà ở một nhân tố đến từ trong nước.

Chỉ số CSI 300, theo dõi các cổ phiếu blue-chip trên hai sàn Thượng Hải và Thâm Quyến, đã tăng gần 22% kể từ mức đáy ngày 7/4, sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump áp thuế vào đầu tháng. Tính đến cuối tháng 8, CSI 300 đóng cửa ở mức cao nhất kể từ tháng 7/2022, trong bối cảnh làn sóng nhà đầu tư nhỏ lẻ Trung Quốc "đổ bộ".

Sự khởi sắc này có động lực rất lớn từ khối tiền gửi khổng lồ trong các hộ gia đình. Theo ngân hàng HSBC, tổng giá trị tiết kiệm hộ gia đình Trung Quốc đã vượt mức 160 nghìn tỷ nhân dân tệ (tương đương 22.000 tỷ USD) - con số cao chưa từng có và chiếm hơn 1/3 tổng giá trị vốn hóa thị trường chứng khoán Mỹ.

Ngân hàng này dự báo,  trong số đó, 50 nghìn tỷ nhân dân tệ (khoảng 170 nghìn tỷ đồng) tiền nhàn rỗi có thể được đầu tư vào cổ phiếu, bao gồm cả thị trường nội địa và Hong Kong.

Từ chỗ là những người “ôm tiền mặt” khi kinh tế bất ổn, giờ đây các gia đình Trung Quốc đang chủ động tìm kiếm cơ hội đầu tư mới, giữa bối cảnh lãi suất tiền gửi xuống thấp và chính sách điều hành dần ổn định.

Một điểm đặc biệt ở thị trường Trung Quốc là tỷ trọng giao dịch từ nhà đầu tư cá nhân lên đến 90% mỗi ngày - mức độ áp đảo so với các thị trường phát triển như Mỹ, nơi nhà đầu tư nhỏ lẻ chỉ chiếm 20-25% khối lượng giao dịch. Đây chính là yếu tố khiến chứng khoán Trung Quốc có xu hướng phản ứng nhanh và mạnh trước thay đổi tâm lý đám đông.

Việc dòng tiền tiết kiệm “chuyển hướng” sang cổ phiếu được thể hiện rõ qua dữ liệu về hợp đồng tương lai chỉ số CSI 300, khi khối lượng vị thế mở trong tháng 7 tăng lên 26.380, so với mức giảm 48.192 hồi tháng 4.

HSBC cũng ghi nhận giá trị giao dịch ký quỹ đã tăng từ 1,8 nghìn tỷ nhân dân tệ trong tháng 5 và 6 lên 2,03 nghìn tỷ trong tháng 8. Đồng thời, lượng quỹ đầu tư mới phát hành cũng tăng vọt 132% so với cùng kỳ năm trước.

Theo Goldman Sachs, làn sóng rút tiền khỏi các khoản tiền gửi có kỳ hạn (do lãi suất xuống dưới 1% từ tháng 5) đang chảy vào thị trường cổ phiếu. Đây là một hiện tượng chuyển dịch lớn, chưa từng thấy kể từ sau đại dịch. Về dài hạn, Trung Quốc có cơ sở để chứng kiến đà tăng kéo dài nếu tỷ lệ sở hữu cổ phiếu trong danh mục tài sản hộ gia đình tiếp tục được cải thiện - hiện chỉ chiếm 5%, so với 25% ở Mỹ và 12% ở châu Âu.

Bên cạnh động lực từ dòng tiền nội địa, tâm lý tích cực cũng được củng cố bởi diễn biến chính trị, khi Mỹ và Trung Quốc đã đồng ý gia hạn thỏa thuận tạm ngừng áp thuế thêm 90 ngày sau đàm phán hồi tháng 5, giúp giảm thiểu nguy cơ leo thang căng thẳng. Theo các chuyên gia, yếu tố địa chính trị ổn định sẽ góp phần làm giảm chi phí rủi ro cho nhà đầu tư, thúc đẩy dòng vốn quay lại chứng khoán Trung Quốc.

Sự luân chuyển từ trái phiếu chính phủ sang cổ phiếu cũng là một tín hiệu cho thấy kỳ vọng kinh tế đang cải thiện. Lợi suất trái phiếu 10 năm của Trung Quốc đã tăng nhẹ 6 điểm cơ bản kể từ khi có thông tin gia hạn thỏa thuận thương mại hôm 11/8.

Morgan Stanley dự báo chỉ số CSI 300 có thể đạt mốc 4.700 điểm trong ngắn hạn, tức là tăng 6% từ mức hiện tại, nhờ kỳ vọng nới lỏng chính sách và cải thiện thanh khoản.

Tuy nhiên, không thể bỏ qua một yếu tố tâm lý quan trọng đó là FOMO. Khi chỉ số Hang Seng của Hồng Kông đã tăng hơn 28% từ đầu năm, trong khi CSI 300 mới chỉ tăng 12%, nhiều nhà đầu tư cho rằng thị trường A-share trong nước có thể là “mảnh đất tiếp theo” bứt phá. Họ tin rằng A-share đang “tụt hậu” và sẽ sớm được định giá lại trong làn sóng bắt kịp đà tăng toàn khu vực.

Trong bối cảnh hiện tại, không phải ai cũng lạc quan. Một số tổ chức đầu tư nước ngoài như Bridgewater đã giảm vị thế tại thị trường Trung Quốc trong quý II. Dù vậy, các chuyên gia cho rằng nếu chỉ số CSI 300 tiếp tục vượt trội so với các chỉ số toàn cầu, làn sóng FOMO có thể kéo dòng vốn quốc tế quay trở lại. Về dài hạn, yếu tố quyết định sẽ là kết quả kinh doanh của doanh nghiệp và triển vọng kinh tế vĩ mô.

Một điểm đáng chú ý khác là vai trò của chiến dịch nhằm kiềm chế cuộc chiến giá trong các ngành như thép hay năng lượng mặt trời của Bắc Kinh. Nếu chiến dịch này được thực hiện hiệu quả, lợi nhuận doanh nghiệp sẽ được bảo vệ, góp phần duy trì đà tăng của thị trường.

Tham khảo CNBC