Không có lương hưu, chỉ ký hợp đồng khoán việc thì có phải đóng bảo hiểm xã hội?

Tôi sinh năm 1970, không thuộc trường hợp nhận lương hưu hằng tháng, đang ký hợp đồng khoán việc (lao công).

Tôi có thuộc trường hợp bắt buộc đóng bảo hiểm xã hội không?

Một bạn đọc hỏi.

Luật sư Tào Văn Dũng (Đoàn luật sư TP.HCM) tư vấn:

Hợp đồng khoán việc và tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc:

Người lao động là công dân Việt Nam thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc khi làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn, hợp đồng lao động xác định thời hạn từ đủ 1 tháng trở lên, kể cả trường hợp người lao động và người sử dụng lao động thỏa thuận bằng tên gọi khác nhưng có nội dung thể hiện về việc làm có trả công, tiền lương và sự quản lý, điều hành, giám sát của một bên... (Điểm a khoản 1 điều 2 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024 và khoản 1 điều 13 Bộ luật Lao động năm 2019).

Pháp luật hiện hành không nêu khái niệm cụ thể về hợp đồng khoán việc, tuy nhiên có thể hiểu hợp đồng khoán việc là một dạng hợp đồng dân sự. Bên khoán việc sẽ giao khoán công việc cho bên nhận khoán, khi công việc hoàn thành thì trả tiền công cho bên nhận khoán.

Hợp đồng khoán việc được xem là hợp đồng lao động khi thỏa các điều kiện như: Nội dung thể hiện về việc làm có trả công, tiền lương và sự quản lý, điều hành, giám sát của một bên, điều kiện lao động, quyền và nghĩa vụ của mỗi bên trong quan hệ lao động.

Ngược lại, nếu không thỏa các điều kiện nêu trên thì được xem là hợp đồng khoán việc. Có 2 hình thức khoán việc là khoán nhân công và khoán trọn gói, người nhận khoán sẽ là người trực tiếp chuẩn bị công cụ lao động, nếu khoán trọn gói thì sẽ trực tiếp mua nguyên vật liệu để hoàn thành công việc.

Đối chiếu quy định pháp luật với trường hợp bạn nêu thì nếu hợp đồng khoán việc thỏa các điều kiện của hợp đồng lao động như đã nêu trên và thời hạn của hợp đồng lao động là không xác định hoặc xác định từ đủ 1 tháng trở lên thì bạn sẽ tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc.

Ngược lại, nếu đây là hợp đồng khoán việc thì bạn không phải tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc.

Xử phạt vi phạm hành chính khi giao kết không đúng loại hợp đồng lao động:

Phạt tiền đối với người sử dụng lao động khi có hành vi giao kết không đúng loại hợp đồng lao động với người lao động nhằm trốn tránh nghĩa vụ đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế.

Ví dụ: Giao kết hợp đồng khoán việc thay cho hợp đồng lao động.

Mức phạt tiền có thể lên đến 25.000.000 đồng nếu giao kết hợp đồng không đúng loại hợp đồng lao động với nhiều người. Buộc người sử dụng lao động giao kết đúng loại hợp đồng với người lao động theo quy định (Điều 9 Nghị định số 12/2022/NĐ-CP ngày 17-1-2022).