Không chỉ GDP, muốn biết một quốc gia giàu thật hay không, hãy nhìn vào chỉ số kinh tế này

Nhắc đến sức khỏe nền kinh tế, người ta thường nói nhiều về GDP. Nhưng nếu muốn đo chính xác thu nhập quốc gia, các chuyên gia lại dùng một chỉ tiêu khác: GNI. Vậy GNI là gì, khác gì với GDP và tại sao nó quan trọng?

GNI – Tổng thu nhập quốc dân

GNI (Gross National Income – Tổng thu nhập quốc dân) là tổng giá trị tất cả hàng hóa và dịch vụ cuối cùng mà công dân của một quốc gia tạo ra trong một năm, cộng với thu nhập ròng từ nước ngoài (như tiền lãi, cổ tức, kiều hối, tiền công từ lao động ở nước ngoài gửi về), trừ thu nhập của người nước ngoài kiếm được trong nước.

Nói ngắn gọn: GNI = GDP + Thu nhập ròng từ nước ngoài

Ví dụ: Một kỹ sư A đang làm việc tại nước B, gửi tiền lương về nước A. Khoản thu nhập này được cộng vào GNI của nước A, dù không được tính trong GDP nước A.

GNI và GDP – Cùng đo kinh tế nhưng khác góc nhìn

GDP (Gross Domestic Product) đo giá trị hàng hóa, dịch vụ tạo ra trong lãnh thổ quốc gia, bất kể do ai tạo ra (công dân hay người nước ngoài).

GNI đo thu nhập mà công dân của quốc gia đó nhận được, bất kể tạo ra ở đâu trên thế giới.

Điểm khác biệt chính nằm ở việc GDP gắn với lãnh thổ sản xuất, GNI gắn với quốc tịch/đối tượng sở hữu thu nhập.

Khi nào GNI quan trọng hơn GDP?

- Với các quốc gia có nhiều kiều dân gửi kiều hối (ví dụ Philippines, Nepal), GNI thường cao hơn GDP đáng kể.

- Ngược lại, những nước thu hút nhiều vốn FDI, nhưng lợi nhuận lại được chuyển ra nước ngoài, GNI có thể thấp hơn GDP.

- Các tổ chức quốc tế như World Bank dùng GNI bình quân đầu người để phân loại nhóm thu nhập của quốc gia (thấp, trung bình, cao).

Ví dụ, theo số liệu của World Bank năm 2023, GNI bình quân đầu người của Qatar là hơn 65.000 USD, cao hơn GDP bình quân đầu người khoảng 5.000 USD — phần chênh lệch chủ yếu đến từ thu nhập ròng của công dân Qatar ở nước ngoài. Ngược lại, ở Ireland, GNI thấp hơn GDP hàng chục phần trăm vì phần lớn lợi nhuận từ các tập đoàn đa quốc gia được chuyển ra ngoài.

GNI không thay thế GDP, nhưng nó giúp nhìn rõ 'túi tiền' thực sự của người dân một quốc gia. Nếu GDP cho thấy quy mô sản xuất trong nước, thì GNI phản ánh quy mô thu nhập mà quốc gia đó thực sự sở hữu. Với nhà hoạch định chính sách và nhà đầu tư, đây là chỉ số quan trọng để đánh giá sức khỏe dài hạn và chất lượng tăng trưởng.