Không cần Mỹ, Israel đủ sức đánh phá cơ sở hạt nhân Iran?

Một số chuyên gia và quan chức Israel tin rằng Tel Aviv có thể tự mình phá hủy cơ sở hạt nhân ngầm Fordow của Iran mà không cần hỗ trợ từ Mỹ, nhưng sẽ đi kèm nhiều rủi ro.

Trong lúc thế giới nín thở chờ đợi quyết định của Tổng thống Mỹ Donald Trump về việc có cùng Israel tấn công chương trình hạt nhân của Iran hay không, một số ý kiến cho rằng Israel khó có thể tự mình thực hiện nhiệm vụ này.

Tuy nhiên, theo một số chuyên gia và quan chức Israel, Tel Aviv hoàn toàn có thể hành động độc lập với các phương án linh hoạt như đột kích đặc nhiệm hoặc làm tê liệt hệ thống phòng không của Iran.

Fordow, cơ sở làm giàu uranium ngầm dưới đất của Iran. Ảnh: Planet Labs PBC.

Đặc nhiệm đột kích

Phần lớn chuyên gia quân sự nhận định Israel thiếu các loại vũ khí cần thiết để xuyên phá cơ sở làm giàu uranium Fordow, vốn nằm sâu dưới lòng núi gần thành phố linh thiêng Qom của Iran, như bom xuyên phá hầm loại nặng và máy bay tàng hình B-2.

Tuy nhiên, quan điểm này đang vấp phải những phản biện đáng chú ý từ cả phía chuyên gia quốc tế lẫn giới chức Israel.

Một quan chức cấp cao Israel yêu cầu giấu tên, nói với Bloomberg rằng còn nhiều phương án đang được xem xét khi được hỏi liệu có thể tấn công Fordow mà không cần bom xuyên hầm của Mỹ.

Cố vấn an ninh quốc gia đương nhiệm của Israel, ông Tzachi Hanegbi, đưa ra tuyên bố chính thức hơn trong cuộc phỏng vấn trên đài phát thanh tuần này: “Israel có thể và sẽ tự mình hành động”.

Một trong những chuyên gia độc lập ủng hộ quan điểm này là ông David Albright, Chủ tịch Viện Khoa học và An ninh Quốc tế tại Washington.

“Tôi nghĩ là có thể”, ông Albright trả lời phỏng vấn tạp chí Tablet. “Họ có thể tổ chức chiến dịch đột kích đặc nhiệm, đặt mìn làm sập trần hoặc phá hoại cấu trúc đỡ bên trong, từ đó gây khó khăn cho việc ra vào. Nếu không ai vào được khu vực này trong nhiều tháng trời thì về thực chất nó đã bị phá hủy. Và dù vào được, rất có thể phần lớn máy ly tâm cũng đã hư hại”.

Binh lính thuộc Lữ đoàn Biệt kích IDF trong cuộc tập trận năm 2018. Ảnh: Lực lượng Phòng vệ Israel.

Phương án đột kích đặc nhiệm cũng được nhiều chuyên gia khác chú ý vì đã có tiền lệ. Đó là chiến dịch mà lực lượng Israel thực hiện hồi tháng 9 năm ngoái tại Syria, trước khi cựu Tổng thống Bashar al-Assad bị lật đổ.

Khi ấy, 120 binh sĩ đặc nhiệm Israel, dưới sự yểm trợ của hàng chục máy bay, đã tiến sâu vào lãnh thổ Syria, nhắm vào cơ sở sản xuất tên lửa được cho là của Iran nằm sâu trong núi. Video do quân đội Israel công bố sau đó cho thấy các binh sĩ tiến qua đường hầm lót bê tông.

Phải 4 tháng trôi qua kể từ khi kết thúc, chiến dịch này mới được công khai. Nó nhận được nhiều lời khen ngợi trong nội bộ Israel, bao gồm cả Thủ tướng Benjamin Netanyahu.

Oanh tạc nhiều đợt

Ngoài phương án đột kích, giới chức Israel cũng cân nhắc khả năng triệt hạ hệ thống phòng không quanh Fordow. Các máy bay F-35 và F-15 của Israel, dù chỉ mang được bom loại 900 kg - 1,8 tấn thay vì loại 15 tấn như của Mỹ, có thể thực hiện nhiều đợt không kích liên tiếp để dần phá hủy cơ sở này.

Khói bốc lên tại Tehran hôm 13/6. Ảnh: New York Times.

Dù là phương án nào, các chuyên gia đều cho rằng đây sẽ là chiến dịch rủi ro cao.

“Nếu Mỹ không tham chiến, Israel vẫn có thể tiến hành chiến dịch mặt đất đầy rủi ro nhằm xâm nhập và phá hủy Fordow từ bên trong. Tuy nhiên, bất kỳ chiến dịch nào như vậy cũng sẽ đối mặt với những thách thức to lớn - từ sự phức tạp về hậu cần, hành trình dài xâm nhập sâu vào lãnh thổ Iran, cho đến nguy cơ đụng độ với các lực lượng Iran được trang bị vũ khí mạnh”, hai nhà phân tích của Bloomberg, Adam Farrar và Jennifer Welch, viết.

Tuy nhiên, phía Israel có thể tin rằng rủi ro lớn nhất là để Iran tiếp tục duy trì các cơ sở hạt nhân. Lãnh đạo nước này từng tuyên bố dù Mỹ quyết định ra sao, Israel sẽ không dừng lại cho đến khi đạt được mục tiêu.

Nhưng dù Israel có thể phá hủy cơ sở Fordow, không kích đơn thuần khó có thể phá hủy toàn diện chương trình hạt nhân của Iran.

“Các chiến dịch không kích có thể rất ấn tượng. Nhưng nếu không thể đảm bảo rằng mọi thứ không được tái thiết, thì thành công cũng chỉ là tạm thời”, chuyên gia Richard Nephew, thuộc Đại học Columbia (Mỹ), nhận định.

Ngoài ra, vấn đề hạt nhân Iran còn là bài toán chính trị. Hiện chưa có dấu hiệu rõ ràng nào cho thấy Tehran sẵn sàng đạt thỏa thuận nhằm từ bỏ tham vọng hạt nhân

“Dựa hoàn toàn vào sức mạnh quân sự sẽ rất khó để đạt được mục tiêu của Israel”, bà Heather Williams, Giám đốc Dự án Vấn đề Hạt nhân thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), nói với Foreign Policy.