Khi nào hết cảnh chen nhau ở cửa hàng vàng?

Khi mở rộng quyền nhập khẩu vàng, cấp quota nhập khẩu vàng một cách có kiểm soát, nguồn cung sẽ tăng lên, không còn tình trạng người dân chen nhau ở các cửa hàng vàng.

Từ năm 2012 trở về trước, thị trường vàng Việt Nam có rất nhiều thương hiệu vàng miếng khi các doanh nghiệp kinh doanh vàng, ngân hàng đều có thể sản xuất vàng miếng. Nền kinh tế rơi vào tình trạng "vàng hóa", khi nhiều người dân đã sử dụng vàng miếng để làm đơn vị thanh toán mua bán các phương tiện, tài sản hoặc vay mượn.

Từ đó, Nghị định 24 về quản lý hoạt động kinh doanh vàng ra đời để Ngân hàng Nhà nước trở thành đơn vị duy nhất được phép sản xuất vàng miếng, chọn SJC làm thương hiệu vàng miếng quốc gia. Ngân hàng Nhà nước cũng hạn chế nhập khẩu vàng khiến nguồn cung vàng trong nước ngày càng khan hiếm.

Những năm gần đây, Nghị định 24 bắt đầu lộ ra nhiều bất cập, nhất là khi tình trạng "vàng hóa" nền kinh tế đã chấm dứt. Người dân khi mua bán, giao dịch thường xuyên dùng tiền đồng chứ không quy đổi ra vàng.

Trong khi đó, độc quyền vàng miếng dẫn tới giá vàng tăng cao, liên tục lập đỉnh. Có thời điểm giá vàng miếng SJC cao hơn giá vàng thế giới gần 20 triệu đồng/lượng.

Nguồn cung vàng cạn dần vì nhiều năm không sản xuất thêm vàng miếng, chưa kể lượng vàng trong nước còn giảm đáng kể qua những đợt xuất khẩu vàng trang sức mỹ nghệ ở thời điểm giá vàng trong nước thấp hơn giá vàng thế giới.

Những lúc xảy ra "cơn sốt" vàng, người dân phải xếp hàng nhiều ngày mới mua được vàng, còn bị hạn chế chỉ được mua mỗi người một lượng hoặc ít hơn. Đáng chú ý, thị trường vàng trong nước không liên thông với thị trường vàng thế giới khiến buôn lậu vàng gia tăng, "chảy máu" ngoại tệ.

Trước nhiều bất cập, Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam cũng như nhiều chuyên gia kinh tế, tài chính... không ít lần lưu ý cấp thiết phải sửa đổi Nghị định 24.

Xóa độc quyền trong sản xuất vàng miếng

Tổng Bí thư Tô Lâm trong cuộc làm việc với Ban Chính sách, chiến lược T.Ư mới đây về cơ chế, chính sách quản lý thị trường vàng đã đưa ra nhiều định hướng quan trọng.

Tổng Bí thư nhận định các cơ chế, chính sách quản lý, điều tiết thị trường vàng chậm đổi mới, chưa theo kịp sự phát triển của thị trường và đòi hỏi của thực tiễn, cần khẩn trương đổi mới, hoàn thiện. 

Cạnh đó, cần hoàn thiện pháp lý, sớm điều chỉnh Nghị định 24 theo hướng thị trường hóa có kiểm soát và lộ trình, nhằm tạo kết nối hiệu quả giữa thị trường trong nước và quốc tế.

Tổng Bí thư yêu cầu xóa bỏ thế độc quyền nhà nước trong sản xuất vàng miếng, cho phép nhiều doanh nghiệp đủ điều kiện tham gia nhằm tạo môi trường cạnh tranh bình đẳng, đa dạng nguồn cung và ổn định giá cả; mở rộng quyền nhập khẩu vàng có kiểm soát để tăng nguồn cung, góp phần giảm chênh lệch với giá thế giới.

Nhiều chuyên gia nhận định, khi điều này xảy ra, thị trường sẽ có nhiều thương hiệu vàng miếng như trước năm 2012.

Nhà nước cũng sẽ cấp quota nhập khẩu vàng một cách có kiểm soát, giúp nguồn cung tăng lên và không còn tình trạng người dân chen nhau ở các cửa hàng vàng; từ đó thu hẹp khoảng cách chênh lệch giữa giá vàng trong nước và thế giới, hạn chế tình trạng buôn lậu vàng qua biên giới.

Cùng đó, thị trường vàng trang sức được khuyến khích phát triển để từng bước đưa Việt Nam thành trung tâm chế tác, xuất khẩu chất lượng cao mặt hàng này. Việc này giúp chuyển hóa vàng tích trữ thành sản phẩm có giá trị gia tăng.

Tại cuộc họp Thường trực Chính phủ về quản lý thị trường vàng chiều 24.5, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã yêu cầu sửa đổi Nghị định 24 theo hình thức rút gọn để phù hợp tình hình; rà soát cơ sở dữ liệu, xây dựng cơ sở dữ liệu về thị trường vàng, hoàn thành trong tháng 6.

Thủ tướng cũng yêu cầu Ngân hàng Nhà nước có giải pháp tăng cung và giảm cầu, tăng cường quản lý, nhanh chóng đưa chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới xuống khoảng 1 - 2%, không để cao trên 10% như vừa qua.

Dù việc sửa đổi chính sách cần thời gian để hoàn thiện, đưa vào áp dụng, song với những chỉ đạo sát sao, định hướng rõ ràng, kỳ vọng sẽ mang lại sự minh bạch, hướng tới một thị trường vàng lành mạnh, bền vững thời gian tới.