‘Khánh Hòa mới’ với chiến lược phát triển ‘kiềng 3 chân’

Để đạt mục tiêu tăng trưởng hai chữ số bền vững, Khánh Hòa cần tái định hình toàn diện chiến lược phát triển kinh tế của tỉnh và tạo ra các lợi thế mới.

Đó là những chia sẻ từ ông Lê Thành, Chủ tịch Hội đồng quản lý Viện Kinh tế xanh, với lãnh đạo tỉnh Khánh Hòa tại hội thảo "Để Khánh Hòa là điểm đến xanh toàn diện của thế giới" do báo Tuổi Trẻ phối hợp cùng Tỉnh ủy, UBND tỉnh Khánh Hòa tổ chức tại khách sạn Mường Thanh Luxury Khánh Hòa ngày 11-9 vừa qua. 

Định vị lại trụ cột tăng trưởng

Với lợi thế về vị trí địa lý ven biển, hệ thống cảng biển sâu, du lịch nổi bật và tiềm năng kinh tế biển, tỉnh Khánh Hòa đang hướng tới mục tiêu tăng trưởng GRDP hai chữ số hàng năm trong giai đoạn 2025-2030.

Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu đó, Khánh Hòa không thể phụ thuộc quá mức vào một ngành (như du lịch) và các lợi thế tự nhiên vốn rất nhạy cảm với tình hình biến đổi khí hậu, đa dạng hóa nguồn thu.

Thay vào đó, tỉnh cần tạo ra các lợi thế mới dựa trên năng lực đổi mới sáng tạo, tận dụng nguồn lực đầu tư công và thu hút đầu tư nước ngoài chất lượng cao.

Nhìn từ quốc tế, Catalonia (Tây Ban Nha), với trọng tâm là thủ phủ Barcelona với những nguồn lực tương tự tỉnh Khánh Hòa, sở hữu bờ biển Địa Trung Hải, cảng biến lớn, du lịch đô thị biển, kinh tế biển,... Barcelona hiện là trung tâm du lịch châu Âu, với GDP từ du lịch biển vượt 20 tỉ EUR/năm và là mô hình bền vững được quốc tế công nhận.

Chìa khóa thành công đến từ đa dạng hóa trụ cột kinh tế, đầu tư bền vững, chuyển đổi số và liên kết quốc tế, giúp tránh rủi ro và duy trì tăng trưởng cao.

Trong giai đoạn 2010-2020, GDP của vùng duy trì tăng trưởng 2-4%, và trong giai đoạn phục hồi 2021-2024, riêng du lịch và kinh tế biển đạt mức tăng 10-12% mỗi năm.

Các lĩnh vực mũi nhọn để thu hút đầu tư bao gồm: công nghệ thông tin và truyền thông (ICT), nghiên cứu và phát triển (R&D), công nghiệp ô tô và di động, công nghiệp trò chơi điện tử, khoa học đời sống và y tế.

Catalonia trở thành trung tâm ICT hàng đầu châu Âu, thu hút các tập đoàn đa quốc gia như Amazon, Google, Microsoft hay Oracle. Đây cũng là vùng dẫn đầu Tây Ban Nha về nghiên cứu và phát triển, chiếm 45% tổng đầu tư R&D năm 2023.

Thành công ấy gắn liền với hạ tầng đồng bộ, mạng lưới logistics có khả năng kết nối 400 triệu người tiêu dùng trong 48 giờ (bằng đường biển, đường bộ, đường sắt và hàng không).

Nhằm thúc đẩy đổi mới sáng tạo, Catalonia tập trung xây dựng hệ sinh thái đổi mới và khởi nghiệp.

Với 12 trường đại học, 5 trường kinh doanh quốc tế và các trung tâm nghiên cứu, Catalonia thu hút 1,015 tỉ EUR từ chương trình Horizon Europe (2021-2023), chiếm 3,54% quỹ nghiên cứu EU.

Chính quyền Catalonia cũng đưa ra các chính sách hỗ trợ khởi nghiệp, đổi mới và quốc tế hóa, thúc đẩy hợp tác và cạnh tranh giữa các hiệp hội doanh nghiệp và cụm công nghiệp.

Các dự án đầu tư được ưu tiên nếu đóng góp vào chuyển đổi xanh và số, phù hợp với Chiến lược Catalonia 2020 và RIS3CAT (Chiến lược Chuyên môn hóa Thông minh) của Catolonia.

Bài học cho Khánh Hòa

Từ mô hình thành công đó, Khánh Hòa có thể tham khảo để xác định ngành mũi nhọn. Thay vì lệ thuộc vào du lịch biển, tỉnh cần phát triển du lịch bền vững kết hợp biển - rừng, đồng thời mở rộng sang năng lượng sạch, đặc biệt là điện hạt nhân và tái tạo, cùng kinh tế số để tạo thế cân bằng lâu dài.

Hạ tầng cũng là yếu tố quan trọng cần đẩy mạnh đầu tư. Hạ tầng số, cao tốc Bắc - Nam, đường ven biển, cảng biển và sân bay phải được phát triển đồng bộ, trở thành nền tảng cho logistics, du lịch và công nghiệp.

Song song đó, Khánh Hòa cần cải thiện môi trường đầu tư, giải quyết nhanh các dự án tồn đọng và thu hút nhà đầu tư lớn trong lĩnh vực công nghệ xanh, chuỗi cung ứng toàn cầu.

Đồng thời tận dụng lợi thế từ việc sáp nhập với Ninh Thuận để mở rộng không gian phát triển, tăng cường liên kết vùng.

Bền vững cũng là yêu cầu then chốt. Khánh Hòa cần gắn tăng trưởng với bảo vệ môi trường biển, ứng phó biến đổi khí hậu và triển khai tín dụng xanh, phát triển du lịch gắn liền với bảo tồn thiên nhiên và bảo tồn văn hóa.

Việc xây dựng bộ tiêu chí "chấm điểm" dự án theo mức phát thải và tác động đến môi trường tự nhiên, phát triển con người, tác động xã hội…. để quyết định mức ưu đãi đầu tư.

Đặc biệt, tỉnh Khánh Hòa nên chủ động xây dựng cơ chế hợp tác với các định chế tài chính, tổ chức tín dụng trong nước và quốc tế công nhận bộ tiêu chí của tỉnh Khánh Hòa triển khai tín dụng xanh.

Bên cạnh vốn và hạ tầng, nguồn nhân lực và cải cách hành chính đóng vai trò quan trọng. Chính sách đào tạo, thu hút nhân tài, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ, du lịch và năng lượng sẽ giải quyết tận gốc bài toán lao động chất lượng cao.

Đồng thời cải cách hành chính để giảm thủ tục, tăng hiệu quả đầu tư và nâng cao chỉ số cạnh tranh cấp tỉnh sẽ tạo môi trường minh bạch, đảm bảo tăng trưởng đi đôi với tiến bộ xã hội và nâng cao đời sống người dân.