Israel oanh kích thủ đô Iran, Tehran tuyên bố đáp trả liên hoàn

Căng thẳng Trung Đông tiếp tục leo thang khi Israel mở đợt không kích mới vào thủ đô Tehran, còn ông Trump cảnh báo rằng “sự kiên nhẫn đang cạn dần”.

Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 18/6 tuyên bố trên mạng xã hội Truth Social rằng Mỹ “hoàn toàn kiểm soát bầu trời Iran” và biết rõ nơi ẩn náu của Lãnh tụ Tối cao Iran, Ayatollah Ali Khamenei.

“Chúng tôi biết chính xác nơi 'Lãnh tụ Tối cao' đang ẩn náu. Ông ta là mục tiêu dễ dàng, nhưng hiện vẫn an toàn ở đó. Chúng tôi sẽ không trừ khử ông ta (chưa!), ít nhất là lúc này. Nhưng chúng tôi không muốn thấy tên lửa bắn vào dân thường hay binh sĩ Mỹ. Sự kiên nhẫn của chúng tôi đang cạn dần. Xin cảm ơn vì sự quan tâm!” ông Trump viết trên nền tảng Truth Social.

Ít phút sau, ông đăng tiếp một thông điệp ngắn: “Đầu hàng vô điều kiện!”

Ngay sau phát ngôn này, Lãnh tụ Tối cao Iran, ông Ali Khamenei, đăng tải thông điệp trên nền tảng X về cuộc xung đột đang diễn ra với Israel. Trích dẫn một câu trong Kinh Quran, ông viết:

“‘Sự trợ giúp từ Thượng đế và một chiến thắng đang đến gần’ (Kinh Quran 61:13). Cộng hòa Hồi giáo sẽ chiến thắng chế độ Zionist với sự cho phép của Thượng đế”.

Cùng thời điểm, Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) thông báo họ đã bắt đầu một “làn sóng tấn công” tại khu vực Tehran, đồng thời cảnh báo khẩn qua mạng xã hội yêu cầu người dân tại khu vực số 18 của Tehran di tản gấp.

“Trong vài giờ tới, quân đội Israel sẽ hành động tại khu vực này như đã làm trong những ngày qua. Vì sự an toàn và tính mạng của các bạn, xin hãy rời khỏi đây ngay lập tức”, thông báo viết.

Một hệ thống phòng không của Israel hoạt động khi tên lửa được phóng từ Iran, nhìn từ Tel Aviv, Israel, ngày 18/6. Ảnh: Reuters.

Theo Guardian, Iran đã ngay lập tức đáp trả bằng cách nhắm vào các căn cứ quân sự Israel được cho là nơi phát động các cuộc tấn công trước đó. Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) tuyên bố các đợt tấn công sẽ tiếp diễn “một cách liên tục, phức tạp, theo nhiều tầng và có tiến trình”.

Mỹ cân nhắc can thiệp quân sự, G7 cảnh báo nguy cơ hỗn loạn

Truyền thông Mỹ như CNN và Axios cho hay, ông Trump đang nghiêm túc cân nhắc việc để Mỹ trực tiếp tham gia tấn công Iran, đặc biệt là nhắm vào cơ sở hạt nhân Fordow nằm sâu dưới núi.

Đây là một trong hai cơ sở làm giàu uranium chính của Iran và chỉ có Mỹ là nước duy nhất sở hữu loại bom xuyên phá GBU-57/B có thể gây thiệt hại đáng kể.

Ba quan chức giấu tên nói với Axios rằng ông Trump đang xem xét “một cuộc không kích nhắm vào các cơ sở hạt nhân của Iran” và có thể sẽ ra quyết định sau cuộc họp an ninh quốc gia hôm 17/6. Một quan chức Israel nói với CNN: “Chúng tôi đang chờ quyết định của tổng thống.”

Dù chưa có động thái quân sự trực tiếp, Mỹ đã hỗ trợ Israel bắn hạ tên lửa và máy bay không người lái từ phía Iran. Lầu Năm Góc cũng thành lập tổ công tác 24/24 nhằm hỗ trợ công dân Mỹ rời khỏi Trung Đông trong bối cảnh giao tranh leo thang, dù chưa có kế hoạch sơ tán chính thức nào được công bố.

Về phía châu Âu, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron phát biểu bên lề hội nghị G7 tại Canada rằng “sai lầm lớn nhất sẽ là sử dụng tấn công quân sự để thay đổi chế độ, vì điều đó sẽ dẫn đến hỗn loạn”. Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan thì gọi ông Netanyahu là “mối đe dọa lớn nhất đối với an ninh khu vực”.

Người dân trú ẩn bên trong đường hầm cáp treo ở Haifa, Israel. Ảnh: Reuters.

Các thượng nghị sĩ Mỹ hiện chia rẽ sâu sắc. Ông John Fetterman, thượng nghị sĩ đảng Dân chủ bang Pennsylvania, công khai ủng hộ tấn công Iran: “Tôi đã nói ‘chắc chắn có’ suốt gần sáu tuần nay. Đánh bom và phá hủy các cơ sở hạt nhân của họ là vì hòa bình”.

Trong khi đó, thượng nghị sĩ Tim Kaine (Dân chủ) đã trình nghị quyết hạn chế tổng thống sử dụng vũ lực với Iran nếu chưa được Quốc hội phê chuẩn.

Thượng nghị sĩ Cộng hòa Kevin Cramer tiết lộ sau một buổi họp riêng: “Thông điệp của ông Trump rất rõ ràng – ông ấy cam kết không để Iran sở hữu vũ khí hạt nhân và muốn đàm phán hơn là ném bom.”

Iran phóng tên lửa Fattah về phía Israel

Về phía Iran, truyền thông nước này cho biết Tehran đã phóng tên lửa Fattah nhắm vào Israel. Fattah-1 là loại tên lửa được Iran công bố từ năm ngoái và mô tả là “siêu vượt âm”, đạt vận tốc Mach 5 – tức khoảng 6.100 km/h. Dù vậy, các chuyên gia lưu ý rằng phần lớn tên lửa đạn đạo đều đạt tốc độ này ở giai đoạn cuối khi lao xuống mục tiêu.

Fabian Hinz, nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS), cho biết Fattah-1 dường như được trang bị đầu đạn gắn trên phương tiện hồi quy có khả năng cơ động, cho phép điều chỉnh quỹ đạo để né tránh hệ thống phòng không.

Trong khi đó, đoạn video do CNN ghi lại từ thủ đô Amman của Jordan cho thấy hệ thống phòng không Jordan đã đánh chặn một số tên lửa của Iran bay qua không phận nước này vào rạng sáng 18/6.

Khói bốc lên từ đám cháy tại Tehran ngày 17/6 sau cuộc không kích của Israel. Ảnh: Social Media/Reuters

Trong diễn biến khác, truyền thông Iran cho biết nước này đã bắt giữ một “nhóm khủng bố” mang chất nổ, được cho là có liên hệ với Israel. Ngoài ra, một người nước ngoài bị bắt vì quay phim “khu vực nhạy cảm” gần nhà máy hạt nhân Bushehr.

Chính phủ Iran cũng cảnh báo người dân không dùng các ứng dụng định vị như WhatsApp, Telegram, vì lo ngại bị theo dõi. Meta, công ty mẹ của Facebook, phản hồi rằng “chúng tôi không cung cấp dữ liệu hàng loạt cho bất kỳ chính phủ nào”.

Các nhóm vũ trang thân Iran như Houthi ở Yemen tuyên bố sẽ hỗ trợ Iran chống lại Israel. Trên truyền hình Al Jazeera, ông Mohammed al-Bukhaiti – thành viên Houthi – khẳng định đang phối hợp với Tehran trong làn sóng tấn công này.

Tình hình leo thang khiến giá dầu tăng vọt. Giá dầu thô Mỹ (WTI) đã lên mức 74,84 USD/thùng – cao nhất kể từ tháng 1 và là mức tăng trong ngày lớn nhất trong ba năm qua.Vấn đề Trung Đông

Mục Thế giới giới thiệu cuốn sách "Châu Phi - Trung Đông: Những vấn đề chính trị và kinh tế nổi bật". Cuốn sách giới thiệu cuộc cải cách thể chế chính trị và kinh tế ở châu Phi và Trung Đông từ sau Chiến tranh Lạnh đến nay. Cuốn sách bao trùm nhiều vấn đề về sắc tộc, khả năng giải quyết mâu thuẫn sắc tộc, tôn giáo, chính sách của các nước lớn, dầu mỏ, khí đốt ở hai khu vực này,...