Iran có thể trả đũa Mỹ thế nào?

Iran vẫn chưa hành động sau khi Mỹ không kích ba cơ sở hạt nhân hôm 21/6. Dù có nhiều phương án trả đũa, Tehran sẽ cần thận trọng để tránh leo thang không mong muốn.

Các binh sĩ Iran tham gia một cuộc diễn tập hồi năm 2020. Ảnh: Reuters.

“Iran bảo lưu mọi phương án bảo vệ chủ quyền, lợi ích và người dân”, Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi viết trên mạng xã hội X sau cuộc tấn công của Mỹ.

Ngay sau khi Mỹ tấn công, tên lửa Iran đã tiếp tục khai hỏa. Dù vậy, mục tiêu chưa phải là Mỹ mà vẫn là Israel.

Theo Times of Israel, còi báo động phòng không đã vang lên tại nhiều khu vực ở miền Trung và miền Bắc Israel. Quân đội Israel ước tính Iran đã phóng khoảng 20-30 tên lửa. Ít nhất 16 người đã bị thương, cơ quan cứu hộ cho biết.

Giới chuyên gia nhận định các căn cứ quân sự của Mỹ tại Trung Đông sẽ là mục tiêu dễ bị nhắm đến nhất - không chỉ bởi Tehran mà còn cả các đồng minh tại khu vực. Bên cạnh đó, Iran cũng có thể tìm cách phong tỏa eo biển Hormuz để đẩy giá dầu thế giới tăng cao.

“Nếu Mỹ tham gia cuộc xung đột này, thiệt hại mà họ phải gánh chịu sẽ không thể khắc phục”, lãnh đạo tối cao Iran Ali Khamenei tuyên bố hôm 18/6.

Phương án quân sự

Iran không có khả năng tấn công trực tiếp vào lãnh thổ Mỹ - dù bằng tên lửa hay không quân. Do đó, hơn 40.000 binh sĩ Mỹ đang hiện diện tại Trung Đông là mục tiêu mà Tehran dễ tiếp cận nhất.

Tại Iraq, hàng nghìn binh sĩ Mỹ đang đóng quân tại căn cứ không quân Al-Asad cách thủ đô Baghdad hơn 200 km. Căn cứ này thường xuyên là mục tiêu tấn công của Iran và các đồng minh trong những năm qua. Sau khi Mỹ ám sát tướng Iran Qasem Soleimani năm 2020, Iran đã bắn 11 tên lửa nhằm vào căn cứ này, khiến hàng chục binh sĩ Mỹ bị thương.

Ngoài ra, Iran cũng có thể trả đũa nhằm vào binh sĩ Mỹ ở các địa điểm khác như căn cứ Hạm đội 5 của Mỹ tại Bahrain - nơi có khoảng 8.300 binh sĩ hải quân Mỹ, căn cứ không quân al-Udeid tại Qatar - trạm chỉ huy tiền phương của Bộ Tư lệnh Trung tâm Mỹ, hay các căn cứ tại Kuwait và Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE).

Trong tuần qua, Iran đã cảnh báo giới chức Qatar rằng các căn cứ quân sự Mỹ tại Vùng Vịnh sẽ trở thành mục tiêu chính đáng nếu Mỹ tấn công Iran, một quan chức châu Âu chia sẻ với Washington Post.

Căn cứ Al-Asad của Mỹ tại Iraq. Ảnh: CNN.

Bên cạnh các căn cứ quân sự, các cơ quan đại diện ngoại giao Mỹ tại khu vực cũng có thể trở thành mục tiêu trả đũa. Mỹ đã sơ tán cán bộ và thành viên gia đình tại các cơ quan đại diện ở Iraq và Israel.

Ngoài lực lượng của Tehran, các nhóm dân quân thân Iran ở khu vực cũng có thể tham gia chiến dịch trả đũa.

“Chúng tôi đã có kế hoạch tác chiến vì mục đích này”, ông Abu Ali al-Askari, thành viên nhóm dân quân Kataib Hezbollah của người Shiite tại Iraq, cảnh báo. “Chắc chắn, các căn cứ của Mỹ trên khắp khu vực sẽ trở thành các bãi săn - chưa kể đến những bất ngờ mà máy bay của họ sẽ phải đón nhận trên bầu trời”.

Về phần mình, quân đội Mỹ cũng đã có sự chuẩn bị cho kịch bản xung đột. Nhóm tàu sân bay Nimitz đang được điều tới sát Iran, nâng số tàu sân bay của Mỹ tại khu vực lên hai. Bên cạnh đó, Mỹ cũng đưa thêm các máy bay F-22, F-16 và F-35 tới Trung Đông, theo New York Times.

Các biện pháp khác

Bên cạnh đó, Iran có thể đáp trả bằng các biện pháp phi quân sự khác.

Một trong những lá bài chiến lược mà Iran có thể sử dụng là khả năng kiểm soát eo biển Hormuz. Nếu quyết định đóng cửa eo biển, các tàu chở dầu từ Vùng Vịnh sẽ không thể di chuyển, đẩy giá dầu tăng cao.

Iran có nhiều cách để đạt được mục đích này - từ sử dụng thủy lôi, tên lửa đạn đạo tới các phương tiện không người lái dưới nước.

“Rà phá thủy lôi là một trong số ít điểm yếu của hải quân Mỹ”, ông Don Sharpe, cựu sĩ quan hải quân Anh, viết trên Telegraph.

Lược đồ các căn cứ quân sự của Mỹ ở Trung Đông. Ảnh: Cơ quan Nghiên cứu Quốc hội Mỹ/Washington Post.

Nếu phải đối mặt với mối đe dọa mang tính tồn vong, Iran có thể tính đến phương án cuối cùng: Tấn công các cơ sở hạ tầng năng lượng trên khắp Vùng Vịnh.

Hồi năm 2019, lực lượng Houthi tại Yemen từng tấn công các mỏ dầu Abquaiq và Khurais tại Saudi Arabia, khiến nước này phải tạm ngưng khoảng một nửa năng suất dầu, đẩy giá thành trên thị trường thế giới lên cao chóng mặt.

Iran cũng có thể đẩy mạnh tấn công trên các mặt trận khác như môi trường mạng. Trong những ngày qua, các hacker của Israel và Iran đã liên tục tấn công lẫn nhau khi xung đột giữa hai bên lan rộng.

Dù vậy, không loại trừ khả năng Iran sẽ cẩn trọng khi ra quyết định trả đũa. Trả lời New York Times, các quan chức Mỹ đã khẳng định Mỹ không có kế hoạch tiếp tục tấn công Iran nhưng sẵn sàng hành động nếu Iran trả đũa.

Có khả năng hành động của Iran sẽ chỉ mang tính biểu tượng. Hồi năm 2020, sau khi tướng Soleimani thiệt mạng, Iran thông báo trước khi tiến hành tấn công các căn cứ của Mỹ, giúp Mỹ có thời gian chuẩn bị và không chịu thiệt hại về nhân mạng.

“Khi chiến tranh xảy ra, cả hai bên tấn công lẫn nhau. Đây là điều dễ hiểu. Mọi quốc gia có quyền tự vệ chính đáng”, Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi nói với NBC News hôm 20/6.