Xuất khẩu rau quả: Bứt tốc sau giai đoạn chững lại, hướng đến mốc kỷ lục mới

Sau những tháng đầu năm đầy thách thức, xuất khẩu rau quả Việt Nam đã tạo nên cú lội ngược dòng ngoạn mục.

Đa dạng hóa thị trường và nâng cao tiêu chuẩn chất lượng chính là chìa khóa để nông sản Việt không chỉ phục hồi mà còn bứt phá, hướng tới những kỷ lục xuất khẩu mới.

Cú lội ngược dòng và động lực từ đa dạng hóa

Ngành xuất khẩu rau quả Việt Nam đang trải qua một giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ, từ những khó khăn đầu năm đến những tín hiệu tăng trưởng ấn tượng trong nửa cuối năm 2025. Theo số liệu từ Cục Hải quan, kim ngạch xuất khẩu rau quả tháng 8/2025 đạt 951 triệu USD, tăng 24,4% so với tháng 7 và tăng 13% so với cùng kỳ năm 2024. Riêng kỳ 1 tháng 9 (1-15/9), kim ngạch xuất khẩu đạt gần 647 triệu USD, tăng 38,54% so với cùng kỳ năm ngoái.

Giai đoạn đầu năm, ngành rau quả đối mặt nhiều thách thức. Tháng 1/2025, kim ngạch xuất khẩu chỉ đạt 372,7 triệu USD, giảm 23,7% so với cùng kỳ năm trước; đến hết tháng 7, tăng trưởng vẫn âm 0,3%. Nguyên nhân chủ yếu là sự sụt giảm tại thị trường Trung Quốc – đối tác lớn nhất, chiếm gần 58% tổng kim ngạch xuất khẩu rau quả. Tuy nhiên, nhờ đa dạng hóa thị trường và nâng cao chất lượng sản phẩm, ngành đã phục hồi mạnh mẽ, đạt 5,466 tỷ USD lũy kế đến 15/9/2025, tăng 5,3% so với cùng kỳ năm trước.

Đặc biệt, xuất khẩu rau quả sang Mỹ tăng ấn tượng, đạt 363,3 triệu USD trong tháng 8, tăng 59,8% so với cùng kỳ năm trước. Ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam nhận định, Mỹ đang trở thành một điểm sáng quan trọng trong chiến lược xuất khẩu rau quả của Việt Nam. Sự tăng trưởng mạnh mẽ này không chỉ phản ánh nhu cầu tiêu thụ mà còn là minh chứng cho chất lượng và uy tín của sản phẩm rau quả Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Nối tiếp đà phục hồi, tháng 9, ngành rau quả Việt Nam ghi nhận một cột mốc lịch sử khi kim ngạch xuất khẩu đạt gần 1,3 tỷ USD - mức cao nhất từ trước tới nay. Xuất khẩu sầu riêng - loại trái cây vua đang giữ vai trò “đầu tàu”, góp phần đưa ngành rau quả tiến sát kỷ lục mới và mở ra triển vọng cán mốc 8 tỷ USD ngay trong năm nay. Ngoài sầu riêng, hàng loạt các sản phẩm rau quả khác như chuối, dừa, dứa, chanh leo và xoài chế biến cũng đang tăng trưởng ổn định, giúp cơ cấu xuất khẩu ngày càng đa dạng hơn. Điều này không chỉ giảm bớt sự lệ thuộc vào một mặt hàng, mà còn củng cố vị thế của Việt Nam trong nhóm những quốc gia xuất khẩu nông sản nhiệt đới hàng đầu.

"Với đà tăng trưởng hiện tại, ngành xuất khẩu rau quả Việt Nam có thể kỳ vọng đạt được và vượt qua mục tiêu kim ngạch 8 tỷ USD trong năm 2025. Sự thành công này không chỉ đến từ việc gia tăng xuất khẩu sang một số thị trường tiềm năng như Mỹ mà còn từ việc mở rộng và củng cố các thị trường truyền thống như Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc...Ngành rau quả Việt Nam đang khẳng định vị thế trên bản đồ nông sản thế giới, chứng minh khả năng vượt qua khó khăn, tận dụng cơ hội và phát triển bền vững", ông Nguyên nhấn mạnh.

Bí quyết từ chất lượng, minh bạch và linh hoạt

Theo ông Nguyên, sự phục hồi và bứt phá gần đây của ngành rau quả không phải là ngẫu nhiên, mà đến từ hai yếu tố chính: sự linh hoạt của doanh nghiệp trong việc đa dạng hóa thị trường và việc nắm bắt các yêu cầu mới về chất lượng, minh bạch.

Dưới góc độ doanh nghiệp, trao đổi với phóng viên, ông Nguyễn Hữu Tỉnh, Giám đốc Công ty TNHH Hữu Nam chia sẻ, từ đầu năm đến nay, đơn hàng xuất khẩu trái cây của công ty tăng trưởng tốt do được thúc đẩy bởi nhiều yếu tố, bao gồm chất lượng sản phẩm ngày càng được cải thiện, sự đa dạng hóa mặt hàng xuất khẩu và chiến lược tiếp cận thị trường mới hiệu quả. "Đa dạng hóa thị trường và nâng cao chất lượng sản phẩm là chìa khóa để ngành bền vững và giảm phụ thuộc vào một số thị trường lớn", ông Tỉnh nói thêm.

Còn theo ông Lê Văn Tùng, Giám đốc Công ty TNHH FruitsViet, chính những áp lực từ thị trường khó tính đã buộc doanh nghiệp phải thay đổi. "Chúng tôi nhận ra rằng, chỉ đơn thuần bán sản phẩm thôi là chưa đủ. Quan trọng hơn, phải xây dựng được niềm tin và thương hiệu. Thị trường Mỹ đòi hỏi sự minh bạch tuyệt đối về nguồn gốc, quy trình sản xuất và các tiêu chuẩn an toàn. Vì vậy, chúng tôi đã đầu tư mạnh vào việc chuẩn hóa quy trình từ nông trại đến khâu đóng gói, đảm bảo từng sản phẩm đều đạt chất lượng cao nhất", ông Tùng nhấn mạnh.

Chia sẻ một câu chuyện khác, ông Nguyễn Minh Quang, Giám đốc Công ty Xuất nhập khẩu nông sản Việt – Trung cho hay, sắp tới, Trung Quốc bước vào dịp Quốc khánh và Trung thu nên nhu cầu sầu riêng làm nhân bánh tăng đột biến, hiện chúng đang gia tăng xuất mặt hàng này. Tuy nhiên, các nhà nhập khẩu Trung Quốc giờ đây yêu cầu nhập khẩu chính ngạch, đòi hỏi sản phẩm phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về an toàn thực phẩm, đòi hỏi các doanh nghiệp phải làm ăn chân chính, tập trung đầu tư vào chất lượng".

Để bảo vệ uy tín và duy trì xuất khẩu bền vững, ngành nông sản Việt đang triển khai các giải pháp chiến lược. Ông Ngô Văn Hưng - thành viên một hợp tác xã tại Bắc Giang chia sẻ: "Chúng tôi hiểu rằng đầu tư vào chất lượng và thương hiệu là con đường duy nhất để tồn tại và phát triển. Dù ban đầu tốn kém, nhưng khi sản phẩm của chúng tôi được dán nhãn và chứng nhận chất lượng, đối tác nước ngoài yên tâm hơn, giảm rủi ro bị trả hàng".

Với đà tăng trưởng mạnh mẽ ở thị trường Hoa Kỳ, sự phục hồi ở Trung Quốc, cùng những nỗ lực xây dựng thương hiệu và nâng cao chất lượng, ngành rau quả Việt Nam hoàn toàn có thể lạc quan về việc đạt được mục tiêu xuất khẩu năm 2025. "Sự thành công này là minh chứng rằng, khi doanh nghiệp Việt Nam chủ động, linh hoạt và đầu tư vào chất lượng, họ hoàn toàn có khả năng vượt qua những thách thức và chinh phục các thị trường khó tính nhất", ông Nguyên nhấn mạnh.

Thành công của ngành rau quả không chỉ là câu chuyện của một ngành hàng, mà còn là một bài học quý giá cho toàn bộ nền kinh tế: Bất cứ ngành hàng nào cũng có thể bứt phá nếu nắm bắt được những chuyển dịch của thị trường toàn cầu và có định hướng chiến lược đúng đắn. Đó là sự chuẩn bị, đầu tư và linh hoạt, thay vì chỉ phụ thuộc vào những lợi thế sẵn có. Nông sản Việt đã sẵn sàng cho một kỷ nguyên mới, kỷ nguyên của sự chuyên nghiệp và bền vững.