Xe đạp trợ lực và khát vọng cùng VN đạt Net Zero 2050

Với kinh nghiệm đa ngành cùng khát vọng xanh, anh Phạm Sơn Lộc và đội ngũ VierCycle đặt mục tiêu chuyển đổi xe đạp bị bỏ quên, biến chúng thành eBike (xe đạp trợ lực) tiện lợi và thân thiện môi trường, đồng hành cùng VN trên hành trình hướng đến Net Zero vào năm 2050.

Hành trình 10 năm phát triển sản phẩm công nghệ

Xuất thân từ lĩnh vực kỹ thuật điện - điện tử và internet vạn vật (IoT), anh Phạm Sơn Lộc (33 tuổi, cựu sinh viên Trường ĐH Bách khoa TP.HCM) có gần 10 năm kinh nghiệm phát triển sản phẩm công nghệ trong nhiều ngành như nông nghiệp, tự động hóa, drone (phương tiện bay không người lái) và logistics.

Hành trình khởi nghiệp của anh Lộc bắt đầu từ năm 2015 tại Demeter, một startup cung cấp giải pháp công nghệ nông nghiệp. Tại đây, anh quản lý các dự án tự động hóa, phối hợp cùng chuyên gia Israel, Mỹ, Nhật Bản và Thái Lan để đưa công nghệ IoT áp dụng vào canh tác nông nghiệp công nghệ cao ở VN. Sau đó, anh trở thành kỹ sư trưởng tại RtRobotics Vietnam từ năm 2019 - 2021, phát triển drone phục vụ an ninh, cứu hộ và nông nghiệp, đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế. Năm 2021, anh đảm nhận vai trò IoT Platform Product Owner tại Foodmap, phát triển nền tảng quản lý kho cho thương mại điện tử nông sản.

Sau đại dịch Covid-19, anh Lộc nhận thấy nghịch lý là nhu cầu xe đạp từng tăng mạnh vì lợi ích sức khỏe, nhưng chỉ sau vài tháng thì phần lớn xe bị bỏ quên. Theo anh, nguyên nhân của tình trạng này là đạp xe theo kiểu truyền thống tốn sức, thiếu thời gian, thời tiết khắc nghiệt và hạ tầng giao thông VN chưa thuận lợi.

"Chúng ta cần giải pháp mới khắc phục những nhược điểm của xe đạp truyền thống nhưng vẫn tận dụng được phương tiện quen thuộc. Trong khi thị trường có nhiều sản phẩm chuyển đổi, đa phần là hàng nhập khẩu, thiếu thương hiệu, khó lắp đặt và dịch vụ hậu mãi không đảm bảo, mình chọn con đường khác là tạo ra một giải pháp nội địa, dễ tiếp cận, bền bỉ và bền vững bằng cách xây dựng hệ sinh thái cho lĩnh vực này", anh bày tỏ.

Năm 2022, anh Lộc cùng cộng sự sáng lập VieRobot Ltd., với thương hiệu VierCycle, định hướng trở thành một startup Greentech (công nghệ xanh) tiên phong trong lĩnh vực e-mobility tại Đông Nam Á. VierCycle tập trung vào công nghệ AIoT (kết hợp giữa AI và IoT); sản phẩm chất lượng cao, làm chủ công nghệ sản xuất; nền tảng quản lý đám mây; giải pháp giao thông bền vững và giảm phát thải.

Đường phố sẽ ít khói bụi, nhịp sống đô thị lành mạnh hơn

Anh Lộc cho biết giải pháp của VierCycle mang tên Vier Kit - bộ chuyển đổi biến xe đạp thường thành xe đạp điện trợ lực chỉ với 3 bước đơn giản, ai cũng có thể tự lắp đặt tại nhà. Sản phẩm được thiết kế theo triết lý "plug - ride" - lắp là chạy, nhỏ gọn, tiện lợi và phù hợp với thói quen sử dụng của người Việt.

"Nguyên lý vận hành dựa trên công nghệ Vier Smart PAS (Pedal Assist System): hệ thống cảm biến đo lực đạp và tốc độ vòng quay bàn đạp, từ đó bộ điều khiển phân bổ công suất motor một cách mượt mà và tự nhiên. Người dùng vẫn có cảm giác đang đạp xe, chỉ là nhẹ nhàng hơn, bền sức hơn, khác hẳn cảm giác giật cục của nhiều bộ kit khác trên thị trường", anh chia sẻ.

Với giải pháp này, hầu hết các loại xe đạp phổ thông, từ xe đạp học sinh, xe thể thao, xe địa hình đều có thể lắp đặt Vier Kit, miễn là khung xe còn sử dụng tốt. Nhờ vậy, những chiếc xe tưởng chừng bị bỏ quên có thể được chuyển đổi thành xe đạp trợ lực tiện lợi, đồng hành cùng người dùng trong hành trình mới.

So với xe đạp điện, anh Lộc cho biết chi phí thấp hơn nhiều, chỉ 5 - 7 triệu đồng. Bên cạnh đó, với giải pháp này sẽ tận dụng xe sẵn có, từ đó giảm lãng phí cho việc sản xuất mới, đúng tinh thần của nền kinh tế tuần hoàn khi tạo thêm giá trị và công năng cho phương tiện sẵn có. Một ưu điểm nữa là xe nhẹ và dễ bảo dưỡng hơn vì giữ nguyên khung xe đạp, các thiết bị lắp thêm không thay đổi kiểu dáng xe, dễ thay thế và bảo dưỡng.

Một điều đặc biệt mà giải pháp này mang lại là cảm giác vận động tự nhiên. Anh Lộc cho biết khác với xe điện hoàn toàn, bộ kit vẫn giúp người dùng duy trì vận động, khuyến khích đạp xe thường xuyên hơn, tốt cho sức khỏe, thúc đẩy lối sống lành mạnh.

"EBike giúp giảm mạnh khí thải trong quá trình sử dụng, chi phí vận hành cực thấp. Bộ Vier Kit còn giảm phát thải CO₂ ngay từ khâu sản xuất nhờ tận dụng xe đạp sẵn có, là giải pháp xanh toàn diện hơn một chiếc eBike mới, vì kết hợp cả kinh tế tuần hoàn và di chuyển bền vững", anh Lộc khẳng định và kỳ vọng: "Giải pháp này sẽ giúp người dân quay lại với thói quen đạp xe, nhưng theo cách nhẹ nhàng và tiện lợi hơn. Người đi làm có thể chọn xe đạp điện trợ lực thay vì xe máy cho quãng đường ngắn. Sinh viên có thể dùng xe đạp cũ của gia đình, nâng cấp thành xe đạp trợ lực thay vì mua mới. Ở góc độ xã hội, nếu nhiều người chuyển sang xe đạp điện trợ lực, chúng ta sẽ có đường phố ít khói bụi hơn, giao thông ít căng thẳng và nhịp sống đô thị trở nên lành mạnh hơn".

Xây dựng hệ sinh thái di chuyển xanh

Mục tiêu của anh Lộc là chuyển đổi 100.000 xe đạp thành xe đạp trợ lực mà không cần mua xe mới. Tổng giá trị doanh thu anh hướng đến từ 2025 - 2030 cho 100.000 bộ chuyển đổi là 500 tỉ đồng. Và đến năm 2030 sẽ có tầm 1 - 2 triệu phương tiện xe eBike được sử dụng để di chuyển chặng ngắn, tập trung ở các đô thị lớn.

Anh Lộc rất quyết tâm với mục tiêu đặt ra. Bởi lẽ theo chàng trai này, nếu lúc chưa có thông tin quy hoạch vùng phát thải thấp (LEZ) thì mọi người vẫn sẽ dùng xe xăng vì tiện lợi, nhưng cũng tạo áp lực hạ tầng và ô nhiễm. Khi có sự tác động của chính sách thì sẽ có sự chuyển dịch từ phương tiện xăng, nhưng không phải tất cả đều chuyển qua xe máy điện... Từ đó, thúc đẩy các phương tiện cỡ nhỏ được gọi là micro mobility phát triển, thay thế xe máy truyền thống phù hợp với xu hướng di chuyển ngắn quanh các khu vực có hỗ trợ giao thông công cộng.

Anh Lộc cũng cho biết công ty đã hoàn thiện bộ giải pháp Vier Kit và bàn giao đến hơn 500 khách hàng từ năm 2024. Công ty đang chuẩn bị sản xuất số lượng lớn bộ kit để thương mại hóa trong năm 2025 - 2026. Xa hơn, anh đã xây dựng lộ trình đưa sản phẩm và giải pháp này vươn ra thị trường thế giới, cụ thể là khu vực Đông Nam Á.

Anh Nguyễn Minh Phúc, Giám đốc điều hành Công ty Emakase (từng là quản lý cao cấp tại Quỹ đầu tư VIISA thành lập bởi Tập đoàn FPT và Quỹ đầu tư Dragon Capital, Giám đốc chương trình Tăng tốc khởi nghiệp tại Startup Vietnam Foundation…), nhìn nhận ở VN nhu cầu nâng cấp xe đạp thành xe đạp trợ lực còn mới mẻ nhưng có thể mở ra cơ hội không nhỏ vì phù hợp với xu hướng sống xanh, vận động ngoài trời và mong muốn tiết kiệm nhưng vẫn trải nghiệm công nghệ mới.

Tuy nhiên, anh Phúc cũng cho biết thách thức hiện nay là hạ tầng giao thông và đường dành riêng cho xe đạp tại VN còn hạn chế, chưa thật sự tạo điều kiện thuận lợi cho người dùng di chuyển hằng ngày bằng xe đạp trợ lực. Ngoài ra, thói quen đi lại bằng xe máy vẫn đang chiếm ưu thế, nên sẽ cần thời gian để thị trường hình thành tập khách hàng ổn định.

Anh Phúc cũng nhận định: "Với lợi thế sản phẩm nội địa, chi phí hợp lý và đi sát với đời sống sinh hoạt của xã hội, tôi cho rằng VierCycle có thể từng bước tạo dựng vị thế tốt, trước hết ở các đô thị lớn và cộng đồng yêu thích đạp xe, sau đó mở rộng dần theo sự phát triển của hạ tầng và ý thức tiêu dùng xanh".