Xây dựng chiến lược phòng chống thiên tai căn cơ

Cơn bão số 13 (Kalmaegi) vừa hoành hành dữ dội ở ba tỉnh Quảng Ngãi, Gia Lai, Đắk Lắk. Mặc dù trước đó chính quyền địa phương và người dân đã được thông báo để ứng phó, nhưng thiệt hại vẫn rất lớn.

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng cực đoan, khó dự báo thì chúng ta cần thiết phải rà soát lại và xây dựng một chiến lược phòng chống bão lũ căn cơ và dài hơi hơn theo hướng thích nghi và giảm thiểu thiệt hại đến mức thấp nhất.

Việc đầu tiên và quan trọng nhất là làm sao biến ngôi nhà của người dân thành nơi cố thủ được trước gió bão, dông lốc.

Nhìn trên tivi, ai cũng thấy các mái tôn dù đã được chằng néo, chất đầy bao cát vẫn bị thổi bay như những tờ giấy, còn các nhà xây tường bằng gạch 10 cũng dễ dàng bị sập khiến người dân ẩn nấp trong đó bị chết, bị thương.

Mái nhà bằng bê tông bền chắc không bị tốc khi gió mạnh, tạo mặt bằng cho người dân tạm trú trên đó khi nhà bị ngập chờ cứu hộ, tốt hơn mái nhà dốc chông chênh, nguy hiểm.

Tất nhiên, làm thế nào để mọi nhà dân có mái bê tông là một bài toán cần được tính đến.

Thực tế có những nhà năm nào cũng phải làm lại mái sau mưa bão, thậm chí vừa làm xong mái cơn bão trước chưa kịp hoàn hồn thì lại bị tốc phải làm lại, vì bão chồng bão.

Nhà nước cần hỗ trợ người dân làm mái bê tông một lần hơn là năm nào cũng phải cứu trợ, kêu gọi toàn dân đóng góp.

Chương trình này có thể là bán vật tư xây dựng giá rẻ, ngân hàng chính sách cho vay không lãi suất, huy động từ các nguồn lực xã hội, các công ty, các nhà hảo tâm chung tay cho một chiến dịch "nhà mái bằng cho miền Trung".

Thêm vào nữa mỗi cụm dân cư cần có một hai nhà chống bão lũ cộng đồng có quy mô lớn vừa là nơi để dân ở, vừa là nơi cất giữ tài sản như lúa gạo, tivi, tủ lạnh và có nơi cao ráo để cho súc vật tránh trú.

Lâu nay, mỗi khi có bão lũ là chính quyền đưa dân vào trường học, ủy ban xã. Nhưng những nơi này không thiết kế cho hàng trăm người ở cùng lúc trong nhiều ngày, nên thiếu nước sạch, nhà vệ sinh, nơi nấu ăn...

Sau khi sáp nhập các địa phương, nhà công vụ bỏ hoang rất nhiều, những công sở này thường đặt ở nơi cao ráo, đất rộng cho nên việc cải tạo hoặc xây mới thành nhà cộng đồng an toàn chống bão lũ là rất khả thi.

Trong cơn bão số 12 và 13, chúng ta thấy xuất hiện một lực lượng thiện nguyện hoạt động rất hiệu quả.

Đó là các nhóm drone mang tên SOS hỗ trợ cho bà con, họ đã vận chuyển thành công hàng trăm chuyến hàng với hàng nghìn kg lương thực, thực phẩm, nước uống, thuốc y tế, pin dự phòng cho các điểm dân cư bị cô lập.

Cần phải đưa loại hình này vào đội hình chính thức của lực lượng phòng chống bão lũ, thiên tai, không nhất thiết phải nuôi quân thường trực, nhưng có chính sách hỗ trợ tốt để khi cần sẽ huy động được các phi công tham gia.

Hơn bao giờ hết, Chính phủ nên tiến hành tổng kết và xây dựng một chiến lược phòng chống thiên tai với những quyết định đột phá hơn, chẳng hạn như hạ thổ đường dây cung cấp điện, bởi mỗi lần bão là hàng trăm cột điện gãy đổ; có bộ quy chuẩn riêng về kiến trúc - xây dựng cho những vùng thường xuyên bị bão lũ, như hạn chế sử dụng kính và các vật liệu gây nguy hiểm khi có bão, không ốp kính mặt ngoài nhà cao tầng, không làm bảng hiệu trên cao quá lớn, không trồng các loại cây dễ gãy đổ...

Chiến lược phòng chống thiên tai an toàn không phải cho trước mắt mà còn cho muôn đời con cháu mai sau.