Xăng E10 sắp thay thế hoàn toàn xăng khoáng: Nguồn cung có dồi dào?

Bộ Công Thương đề xuất từ 2026, toàn bộ xăng được pha chế, phối trộn, kinh doanh để sử dụng cho phương tiện cơ giới dùng động cơ xăng trên toàn quốc phải là E10.

Điều này làm dấy lên câu hỏi: Nguồn cung xăng E10 có đủ để đáp ứng nhu cầu trên toàn quốc?

Tại dự thảo Thông tư về lộ trình phối trộn nhiên liệu sinh học, Bộ Công Thương cho rằng, Việt Nam có đủ năng lực sản xuất, nhập khẩu và phối trộn, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước để triển khai bắt buộc xăng E10 từ ngày 1/1/2026.

Bộ Công Thương ước tính, cả nước sẽ cần 1,5 triệu m³ xăng E10 mỗi năm để phối trộn, dựa trên tổng nhu cầu xăng khoảng 15 triệu m³ năm 2024.

Việt Nam hiện có 6 nhà máy etanol (E100) với tổng công suất thiết kế khoảng 600.000 m³ mỗi năm. Các nhà máy hoạt động hết năng lực sẽ đáp ứng khoảng 40% nhu cầu etanol cho pha chế E10. Phần còn thiếu, nhà điều hành cho biết có thể bù đắp bằng nguồn nhập khẩu từ Mỹ và Brazil - hai quốc gia sản xuất cồn lớn nhất thế giới, với kênh tiếp nhận tại các cảng lớn như B12 (Quảng Ninh), Nhà Bè (TP.HCM), Vân Phong (Khánh Hòa).

Về khả năng tồn trữ, phối trộn xăng sinh học , Bộ Công Thương cho biết Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) và Tổng công ty Dầu Việt Nam (PVOIL) có năng lực vượt nhu cầu. Các doanh nghiệp khác như BSR (Dung Quất), Sài Gòn Petro cũng đã chuẩn bị cơ sở hạ tầng, đủ khả năng tham gia phối trộn.

" Xét về năng lực sản xuất, nhập khẩu và phối trộn, Việt Nam hoàn toàn có thể triển khai bắt buộc E10 từ 1/1/2026 ", Bộ Công Thương khẳng định.

Từ cơ sở trên, Bộ Công Thương đề xuất từ 2026, toàn bộ xăng khoáng truyền thống (RON92, RON95 và các loại khoáng khác) bắt buộc pha với E100 thành xăng sinh học E10 để sử dụng cho phương tiện cơ giới dùng động cơ xăng trên toàn quốc.

Từ 1/1/2031 (giai đoạn 2), Bộ Công Thương đề xuất toàn bộ xăng được phối trộn, pha chế, kinh doanh để sử dụng cho phương tiện cơ giới dùng động cơ xăng trên toàn quốc là xăng E15 (hàm lượng etanol từ 14-15%) hoặc xăng sinh học với tỷ lệ phối trộn khác do Bộ trưởng Bộ Công Thương quy định căn cứ theo thực trạng phát triển các phương tiện cơ giới; điều kiện phát triển kinh tế - xã hội; điều kiện sản xuất, nhập khẩu nhiên liệu sinh học, xăng sinh học và đảm bảo an ninh năng lượng.

Trong thời gian chưa quy định bắt buộc thì khuyến khích các tổ chức, cá nhân tham gia sản xuất, pha chế, phối trộn, kinh doanh và sử dụng diesel sinh học (B5, B10).

Bộ Công Thương cho rằng trong bối cảnh Việt Nam từng bước chuyển dịch theo hướng xanh và bền vững, xăng sinh học E10 là một giải pháp chuyển đổi năng lượng hiệu quả, phù hợp với bối cảnh, nguồn lực trong nước, đón đầu xu thế quốc tế.

Ngoài ý nghĩa về môi trường, việc tăng sử dụng nhiên liệu sinh học còn giúp khôi phục lại hoạt động của các nhà máy sản xuất nhiên liệu sinh học đã được đầu tư nhưng chưa đưa vào hoạt động do không có thị trường tiêu thụ. Việc này góp phần tránh lãng phí nguồn lực đầu tư, đồng thời phát triển các vùng nguyên liệu (sắn, ngô), tạo việc làm cho lượng lớn lao động tại các khu vực trung du, miền núi.

Trong bối cảnh cạnh tranh thương mại toàn cầu hiện nay, việc tăng sử dụng xăng sinh học còn tạo dư địa thị trường cho nhập khẩu etanol, nguồn nguyên liệu sản xuất etanol từ Mỹ vào Việt Nam. Bộ Công Thương nhìn nhận đây là một trong những giải pháp nhanh chóng và hữu hiệu giúp tăng nhập khẩu hàng hóa từ nước này, tiến tới cân bằng thương mại.

Thực tế, Việt Nam từng triển khai xăng sinh học E5 và E10, thậm chí từ năm 2018 dừng hẳn kinh doanh xăng khoáng RON92. Tuy nhiên, tình hình tiêu thụ E5 RON92 không khả quan.

Bộ Công Thương đánh giá, nguyên nhân chính do xăng sinh học khó bảo quản do dễ ngậm nước, bay hơi; chính sách thuế, phí chưa đủ tạo chênh lệch giá để khuyến khích tiêu dùng; công tác truyền thông chưa đủ mạnh để xóa bỏ tâm lý e ngại “ảnh hưởng động cơ”; và thiếu sự giám sát, chế tài thực thi.

Từ thực tế này, Bộ Công Thương cho rằng cần một lộ trình mới, toàn diện hơn đối với xăng E10. Đó là hạ tầng phối trộn etanol tại các tổng kho, nhà máy lọc dầu, nâng cấp hệ thống vận chuyển, lưu trữ, bơm xăng sinh học tại các cửa hàng bán lẻ, xây dựng tiêu chuẩn quốc gia cho E10, E15, etanol nhiên liệu và diesel sinh học cũng được tính toán kỹ để đảm bảo cho lộ trình đưa xăng E10 vào lưu hành.