Vừa ra trường, tôi giận cha vì không được cho tiền mua đất

Cha tôi sinh ra trong một gia đình lao động, từ nhỏ, ông đã quen với việc tự lo liệu mọi thứ, không dựa vào ai. Lớn lên, ông trở thành một người sống thực tế, dè dặt và đặc biệt cẩn trọng trong việc dạy dỗ con cái.

Cha có ba người con. Cả ba chúng tôi đều được ăn học đầy đủ, có nghề nghiệp ổn định, nhưng không ai được ông chia của khi mới ra đời lập nghiệp. Không cho tiền mua nhà. Không sang tên đất. Không hỗ trợ vốn lớn để kinh doanh. Và điều lạ là, chính điều đó lại khiến chúng tôi trưởng thành vững vàng hơn.

Cha từng nói: "Nếu con đang 20-30 tuổi mà đã có nhà, có tiền do cha mẹ cho, thì con sẽ nghĩ như vậy là đủ. Con sẽ không phấn đấu đến cùng".

Tôi còn nhớ rất rõ buổi chiều hôm ấy, khi tôi, đứa con thứ hai trong ba anh em, vừa tốt nghiệp đại học và định xin cha một khoản để mua một mảnh đất nhỏ trả góp. Ông ngồi trầm ngâm, rồi bảo:

"Cha không cho vì nếu cho, con sẽ chỉ làm vừa đủ để sống. Con sẽ không dám bước ra khỏi vùng an toàn nữa". Lúc đó tôi giận, nghĩ ông quá cứng nhắc, quá tính toán. Nhưng rồi thời gian đã cho tôi câu trả lời.

Cả ba anh em chúng tôi đều phải đi làm thuê, tích lũy từ đầu. Có người bắt đầu bằng một cửa hàng nhỏ, có người đi làm văn phòng, rồi khởi nghiệp sau. Quãng thời gian đầu luôn khó khăn, nhưng chính trong lúc đó, chúng tôi học được cách tiết kiệm, quản lý rủi ro, xây dựng mối quan hệ, và nhất là không ỷ lại vào ai.

Cha tôi tin rằng, sự hỗ trợ quá sớm về tài sản không những không giúp ích, mà còn có thể hại con.

Cha tôi từng chứng kiến không ít gia đình sa sút vì cho của con quá sớm. Có người vừa học xong là đã được cho nhà, cho đất, cho tiền mở cửa hàng. Nhưng vì chưa có trải nghiệm thực tế, chưa biết quý giá trị đồng tiền, chưa từng va vấp, họ thường quản lý không hiệu quả, hoặc làm ăn thua lỗ. Một số người may mắn thì giữ được tài sản, nhưng lại rơi vào tâm lý đã đủ sống, không còn động lực phấn đấu nữa.

Trong khi đó, những người phải tự thân, dù chậm hơn, nhưng đến độ tuổi 40-45 thường vững vàng hơn về tâm lý, tài chính và tư duy làm ăn. Họ biết mỗi đồng tiền kiếm được là kết quả của cố gắng, và biết tính toán đường dài.

Cha tôi nói: "Nếu con không trải qua những năm tháng khó khăn nhất, con sẽ không có sức đề kháng với thất bại".

Với cách nghĩ đó, ông quyết định không cho tài sản một lần lớn. Thay vào đó, ông chia nhỏ, hỗ trợ từng chút một, ở những giai đoạn quan trọng. Khi chúng tôi kết hôn, ông phụ giúp một phần chi phí lễ cưới. Khi sinh con, ông phụ lo viện phí. Khi ai đó đã có sự nghiệp ổn định, ông mới tính chuyện cho đứng tên chung sổ đỏ, hoặc hỗ trợ mở rộng công việc.

Từng đồng, từng khoản không nhiều, nhưng đến đúng lúc, khiến người nhận cảm thấy đó là sự nâng đỡ, chứ không phải ban phát.

Cách cho của ông cũng có nguyên tắc rõ ràng. Mỗi năm, ông trích một khoản nhỏ từ tài sản cá nhân để gửi tiết kiệm riêng cho từng người con. Không ai biết rõ số tiền đó là bao nhiêu.

Ông không công bố sớm, không đưa ra danh sách chia của. Mãi đến khi ông già yếu và viết di chúc, ông mới chia hết rõ ràng, lúc này chúng tôi đã đều ngoài 40 tuổi, có thể tự lo cuộc sống, và không còn ganh đua, tính toán.

Điều tôi học được từ cha mình, không chỉ là bài học về tiền bạc. Mà là bài học về sự rèn luyện. Ông tin vào việc "gieo thói quen thì gặt tính cách, gieo tính cách thì gặt vận mệnh". Một người trẻ, nếu chưa biết quý sức lao động, thì dù có nhà, có tiền cũng dễ đánh mất.

Giữa thời đại mà nhiều cha mẹ sẵn sàng mua nhà cho con ngay khi con cưới vợ, chia đất cho con khi còn trẻ, cách làm của cha tôi nghe có vẻ lỗi thời. Nhưng khi nhìn lại, tôi thấy ông đã đúng, ít nhất là với gia đình tôi.

Ba anh em chúng tôi đều không trở thành đại gia nhưng cũng không ai thất bại. Chúng tôi tự lo được cho mình, cho gia đình nhỏ của mình, có lòng tự trọng, có kỷ luật tài chính.

Tôi nghĩ, sự yêu thương lớn nhất không phải là cho tất cả những gì con muốn, mà là cho con đúng lúc. Đôi khi, việc không cho gì cả khi con chưa sẵn sàng, lại chính là món quà lớn nhất.

Hạ