Vũ khí sát thủ Ukraine săn lùng "át chủ bài" không chiến của Nga

(Dân trí) - Ukraine đang nỗ lực ngày đêm để tạo ra UAV đánh chặn nhằm vô hiệu hóa chiến thuật tấn công hỏa lực bầy đàn của Nga.

Số liệu cuối tháng xác nhận điều đã rõ ràng suốt tháng 7: Nga tiếp tục gia tăng quy mô các cuộc tấn công bằng UAV kiểu Shahed vào Ukraine. Tổng số UAV Nga bắn ra trong tháng 7 vượt mốc 6.000, cao chưa từng có kể từ khi chiến sự nổ ra.

Tuy nhiên, theo số liệu mà Ukraine công bố, số UAV lọt qua hàng phòng thủ của Ukraine trong tháng 7 lại ít hơn tháng 6, dù số đợt tấn công gia tăng. Nếu con số đó là thật thì đội ngũ UAV đánh chặn của Ukraine dường như đang phát huy tác dụng.

Không quân Ukraine hằng ngày công bố số liệu thống kê trên kênh Telegram chính thức, cho biết số UAV được phóng và số bị bắn hạ. Cách báo cáo số liệu này đã có sự thay đổi, như sẽ nêu bên dưới.

Tổng số UAV phóng trong tháng 7 là 6.056, tăng so với 5.438 trong tháng 6. Tuy nhiên, số lần UAV lọt qua không tăng tương ứng. Trong tháng 7, 711 chiếc lọt qua, giảm so với 760 chiếc trong tháng 6.

Tỷ lệ đánh chặn, tức tỷ lệ UAV bị bắn hạ bằng súng, tên lửa, UAV đánh chặn hoặc tác chiến điện tử, đã tăng từ 86% lên 89%. Trong tháng 5, tỷ lệ này chỉ là 82%.

Dù số lượng UAV được phóng gia tăng, hệ thống phòng thủ của Ukraine dường như đang trở nên hiệu quả hơn và không quá tải như Nga kỳ vọng.

Tuy nhiên, đây chỉ là con số từ phía Ukraine công bố và Nga chưa lên tiếng về số lượng cụ thể. Rất khó để xác định xem con số này có chính xác hay không, hay là biện pháp tâm lý chiến từ Ukraine.

Thêm vào đó, không phải tất cả các UAV Nga bắn ra đều là Shahed. Shahed (Moscow gọi là Geran), hiện phần lớn được sản xuất tại tổ hợp lớn ở Alabuga (Nga), thường đi kèm với các loại UAV nhỏ hơn như Gerbera, Parodiya và Italmas, có thể còn loại khác.

Đây là những UAV nhỏ hơn, rẻ hơn, tầm bay ngắn hơn và dễ bị tác chiến điện tử gây nhiễu. Không quân Ukraine trước đây gọi chung các loại này là “mồi nhử”, dù một số mang đầu đạn.

Mặt khác, Không quân Ukraine trước đây tách riêng số UAV bị tiêu diệt bởi tác chiến điện tử và UAV mồi, nhưng nay đã gộp lại khiến số liệu mất tính chi tiết.

Dù vậy, theo chuyên gia phân tích OSINT Cyrus, có sự gia tăng rõ rệt về tỷ lệ đánh chặn kể từ giữa tháng, trùng với thời điểm Ukraine triển khai UAV đánh chặn.

Các cuộc tấn công UAV quy mô lớn đòi hỏi phòng thủ nhiều tầng lớp. Shahed đơn lẻ dễ bị bắn hạ, nhưng số lượng lớn khiến chúng trở nên nguy hiểm. Tên lửa Patriot do Mỹ cung cấp có thể dễ dàng hạ chúng, nhưng Mỹ chỉ sản xuất khoảng 650 quả Patriot PAC-3 mỗi năm, trong khi Nga có thể phóng nhiều hơn số đó, tới 728 chiếc, chỉ trong một đêm.

Phòng thủ Ukraine bao gồm: Mạng lưới tác chiến điện tử toàn quốc gây nhiễu điều hướng UAV; hàng trăm đội phòng không cơ động sử dụng súng máy phòng không; xe phòng không như Gepard do Đức cung cấp; máy bay và trực thăng chiến đấu.

Gần đây, UAV Shahed bay ở độ cao lớn hơn và nhanh hơn, khiến phòng thủ mặt đất kém hiệu quả.

Ngày càng xuất hiện nhiều hình ảnh F-16 và máy bay Ukraine khác mang tên lửa không đối không tuần tra, cũng như video bắn hạ Shahed. Tuy nhiên, việc sử dụng tên lửa AIM-9X Sidewinder giá 250.000 USD để hạ UAV Shahed giá 50.000 USD là không bền vững.

Giải pháp lý tưởng là một hệ thống phòng thủ rẻ và sản xuất hàng loạt dễ dàng như Shahed. Các nhà phát triển Ukraine đã chế tạo nhiều loại UAV đánh chặn cho nhiệm vụ này.

Trước đây, các UAV FPV cải tiến đã thể hiện hiệu quả trong việc phá hủy UAV trinh sát Nga. Giờ đây, các UAV đánh chặn hiệu năng cao hơn với tầm xa, tốc độ và điều hướng tốt hơn đang được sử dụng để tấn công Shahed, với chi phí chỉ vài nghìn USD mỗi chiếc. Hàng chục nghìn chiếc đang được khẩn trương đưa vào sử dụng.

Hệ sinh thái UAV phong phú của Ukraine đang chạy hết công suất để tìm giải pháp.

Tuy nhiên, Nga cũng không ngồi im. Moscow đã bắt đầu phát triển biện pháp chống lại UAV đánh chặn, gồm: gây nhiễu; cơ chế né tránh tự động; tăng tốc độ Shahed để vượt qua UAV đánh chặn; tích hợp khả năng thay đổi hướng bay để làm rối loạn đối phương.

Cách hiệu quả hàng đầu để ngăn các cuộc tấn công UAV có thể là đánh vào các cơ sở sản xuất. Nhưng nhà máy chính tại Alabuga rất lớn, diện tích hơn 74.000m², tương đương 14 sân bóng đá.

Nhà máy này trở thành mục tiêu rất khó đánh bằng UAV mang đầu đạn nhỏ của Ukraine, nếu không có thông tin chính xác về các điểm máy móc trọng yếu.