Vụ biếu xén hàng chục nghìn USD cho nguyên Bí thư thành ủy, Chủ tịch UBND TP Cần Thơ từ đâu lộ sáng?

Bà Q. - nguyên cán bộ Công ty CIPCO đã bị kiểm điểm, cho nghỉ việc sau khi phản ánh về sai phạm của lãnh đạo công ty. Sau đó, bà Q đã làm đơn tố giác gửi tới cơ quan công an, từ đó những sai phạm và chuyện “đi đêm” biếu xén hàng chục nghìn USD cho quan chức thành phố Cần Thơ đã bị phanh phui.

Cơ quan Cảnh sát điều tra (CSĐT) Công an TP. Cần Thơ vừa có kết luận điều tra, đề nghị truy tố nhiều cựu lãnh đạo, cán bộ Công CIPCO về các tội “Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản” và “Đưa hối lộ”. Các bị can bị đề nghị truy tố gồm: Đặng Minh Thừa - cựu Chủ tịch HĐQT Công ty CIPCO; Trần Văn Phúc - cựu Tổng giám đốc CIPCO; Trương Văn Tiên - cựu Trưởng phòng kế toán; và Trần Ngọc Trung - cựu Phó phòng kế hoạch kinh doanh.

Nhóm cựu lãnh đạo Công ty CIPCO nêu trên bị cáo buộc đã đưa hàng chục nghìn USD làm quà cho ông Nguyễn Văn Hiếu - nguyên Bí thư Thành ủy và ông Trần Việt Trường - nguyên Chủ tịch UBND TP. Cần Thơ để xin được nghiên cứu, tìm hiểu đầu tư Dự án khu công nghiệp (KCN) Cờ Đỏ - Thới Lai.

Người tố cáo sai phạm bị kiểm điểm, cho nghỉ việc

Vụ sai phạm tại Công ty CIPCO được phanh phui khởi nguồn từ đơn tố giác của bà Q. - nguyên cán bộ Cty CIPCO. Cán bộ này phản ánh lãnh đạo công ty đã tự ý cho thuê hành lang an toàn kỹ thuật tại KCN Trà Nóc, chiếm đoạt 150 triệu đồng, đồng thời lập khống chứng từ quyết toán hạng mục sơn sửa hàng rào Nhà máy xử lý nước thải Trà Nóc 1, 2 với giá trị hơn 1,1 tỷ đồng.

Sau đó, cơ quan công an tiếp tục nhận được đơn tố giác của bà T - đại diện Công ty TNHH Thủy sản Song Trang. Theo bà T., khi chuyển nhượng nhà máy cho Công ty Vạn Vinh, một số lãnh đạo CIPCO đã lợi dụng hợp đồng thuê đất để ép buộc doanh nghiệp chi “tiền ngoài hợp đồng” gần 942 triệu đồng.

Điều tra xác định, cuối năm 2023, bị can Trần Ngọc Trung theo chỉ đạo của Trương Văn Tiên đã thỏa thuận với Công ty Nam Mỹ cho thuê lại hành lang kỹ thuật với giá 150 triệu đồng/năm.

Ngày 9/11/2023, đại diện Công ty Nam Mỹ giao tiền mặt cho Trung. Tuy nhiên, không có hợp đồng, không hóa đơn, cũng không biên bản bàn giao. Trung đưa toàn bộ số tiền cho Tiên. Sau đó, Tiên chuyển tiếp cho Trần Văn Phúc. Phúc giữ lại 100 triệu đồng, đưa cho Tiên 50 triệu đồng. Số tiền này không được hạch toán trong sổ sách công ty.

Khi phát hiện vụ việc, bà Q. đã tố giác lên SCIC (Tổng Công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn Nhà nước). Tuy nhiên, thay vì làm rõ, CIPCO lại họp kiểm điểm, quy kết bà Q. báo cáo sai sự thật và cho bà nghỉ việc. Chỉ khi bà gửi đơn đến cơ quan công an, vụ việc mới được làm rõ.

Không chỉ dừng lại ở việc chiếm đoạt trực tiếp, ban lãnh đạo CIPCO còn chỉ đạo lập chứng từ khống trong các gói thầu sửa chữa, sơn sửa hạ tầng tại KCN Trà Nóc. Cụ thể, công ty chia nhỏ hạng mục cho hai nhà thầu là Công ty 75 và Công ty Thiên Thanh, không qua đấu thầu mà chỉ thu thập báo giá hình thức. Kết quả giám định cho thấy nhiều hạng mục bị “thổi giá”, chênh lệch lớn so với thực tế.

Đầu năm 2024, khi Công ty Vạn Vinh nhận chuyển nhượng nhà máy từ Công ty Song Trang (TP. Cần Thơ), CIPCO yêu cầu doanh nghiệp ký lại hợp đồng thuê đất với giá 4 USD/m²/năm. Tuy nhiên, trong hợp đồng chỉ ghi 3 USD/m²/năm cho 2 năm đầu, còn 1 USD/m²/năm phải chi riêng, ngoài hợp đồng.

Theo chỉ đạo của Tiên và Phúc, số tiền gần 942 triệu đồng đã được chuyển lòng vòng qua nhiều tài khoản cá nhân, trong đó có cả tài khoản trung gian đứng tên người ngoài. Một phần tiền được hợp thức hóa bằng cách hoàn ứng cho kế toán CIPCO, phần khác chảy thẳng vào tài khoản của Tiên và Phúc để sử dụng cá nhân.

Từ tiền chiếm đoạt đến quà biếu, hối lộ

Điều tra mở rộng cho thấy, một phần số tiền bất hợp pháp trên đã được các bị can dùng để “mua quà biếu” lãnh đạo địa phương.

Theo điều tra, cuối năm 2023, CIPCO được SCIC chấp thuận tìm hiểu đầu tư dự án KCN Cờ Đỏ - Thới Lai. Nhưng dự án này đã được Cần Thơ giao cho Tổng Công ty phát triển đô thị Kinh Bắc. Để “chạy” xin chủ trương, nhóm lãnh đạo CIPCO gồm Thừa, Phúc, Tiên đã bàn bạc việc chuẩn bị quà biếu cho lãnh đạo Thành ủy, UBND TP. Cần Thơ.

Ngày 24/11/2023, sau khi chỉ đạo nhân viên tạm ứng 250 triệu đồng, đổi thành 10.000 USD và mua thêm một chai rượu, Thừa, Phúc, Tiên trực tiếp mang quà đến Thành ủy gặp ông Nguyễn Văn Hiếu (nguyên Bí thư Thành ủy Cần Thơ cũ). Tại buổi làm việc, CIPCO trình bày nguyện vọng đầu tư dự án, sau đó Thừa thay mặt công ty tặng túi quà cho ông Hiếu.

Trước Tết Nguyên đán 2024, Phúc tiếp tục liên hệ với ông Nguyễn Văn Vinh - Chánh Văn phòng UBND TP. Cần Thơ (cũ), nhờ sắp xếp lịch gặp ông Trần Việt Trường (nguyên Chủ tịch UBND thành phố). Dịp này, Phúc chuẩn bị hai phần quà: một bộ ấm chén Minh Long kèm 5.000 USD tặng ông Vinh, và một bộ ấm chén Nhật kèm 10.000 USD định tặng ông Trường. Do ông Trường bận, quà được gửi lại cho Vinh, sau đó chuyển qua thư ký của Chủ tịch.

Ngày 20/2/2024, theo lời mời của ông Hiếu, đoàn lãnh đạo SCIC làm việc với Thành ủy và CIPCO. Trước buổi gặp, Thừa chỉ đạo Phúc tiếp tục tạm ứng 600 triệu đồng, đổi thành 20.000 USD và 92 triệu đồng. Phần quà chuẩn bị gồm 10.000 USD và rượu tặng ông Hiếu, cùng quà cho 3 thành viên đoàn SCIC. Trong tiệc chiêu đãi cùng ngày tại nhà hàng Diamond Palace, CIPCO còn chuẩn bị thêm 3 phần quà khác (tiền và tôm khô) gửi đoàn. Tuy nhiên, sau điều tra, các bên liên quan đều không thừa nhận việc trực tiếp tặng - nhận quà này.

Ngày 28/2/2024, Thừa, Phúc, Tiên tiếp tục đến UBND TP. Cần Thơ gặp ông Trần Việt Trường. Phúc mang theo 10.000 USD và một chai rượu. Sau khi nghe CIPCO báo cáo và bày tỏ mong muốn được ủng hộ đầu tư dự án Cờ Đỏ - Thới Lai, ông Trường đồng ý về chủ trương. Kết thúc buổi làm việc, Thừa đã trao quà cho ông Trường.

Ngày 1/3/2024, CIPCO chính thức gửi thư ngỏ đề nghị nghiên cứu đầu tư dự án; đến 26/3, UBND TP Cần Thơ ban hành công văn chấp thuận cho CIPCO tiếp cận, khảo sát lập thủ tục đầu tư.

Kết luận điều tra xác định, từ cuối 2023 đến đầu 2024, CIPCO đã chi tổng cộng 45.000 USD cùng nhiều hiện vật để biếu lãnh đạo Thành ủy, UBND TP. Cần Thơ.

Ông Nguyễn Văn Hiếu và ông Trần Việt Trường thừa nhận đã nhận quà, mỗi người 20.000 USD, sau đó đã nộp trả lại. Ông Nguyễn Văn Vinh khai nhận 5.000 USD và bộ ấm chén Minh Long, đã sử dụng tiền nên khắc phục bằng 2 lượng vàng SJC, đồng thời trả lại hiện vật.

Theo cơ quan điều tra, hành vi của Đặng Minh Thừa và Trần Văn Phúc đủ yếu tố cấu thành tội “Đưa hối lộ”. Các bị can Phúc, Tiên, Trung đồng thời bị xác định phạm tội “Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản”.

Riêng hành vi nhận quà của các ông Hiếu, Trường và Vinh chưa đủ căn cứ để xử lý về tội “Nhận hối lộ”, do họ khai là “quà Tết doanh nghiệp tặng”.