Khi nhìn lại chặng đường của Thị trường Chứng khoán (TTCK) Việt Nam sau 25 năm hình thành và phát triển, không thể không nhắc đến những "cánh bay tiên phong" đã làm thay đổi diện mạo ngành hàng không và mang đến một câu chuyện đầy cảm hứng.
Vietjet, hãng hàng không tư nhân đầu tiên niêm yết, là một câu chuyện như vậy. Hành trình của hãng, từ một thương vụ IPO chuẩn quốc tế đến khát vọng trở thành Tập đoàn Hàng không Toàn cầu, đã và đang song hành mạnh mẽ với sự trưởng thành của chính thị trường vốn Việt Nam. Baà Hồ Ngọc Yến Phương, Thành viên HĐQT, Phó Tổng Giám đốc, CFO Vietjet đã chia sẻ những góc nhìn sâu sắc về chặng đường đã qua và tầm nhìn tương lai của hãng – một câu chuyện về việc dung hòa áp lực ngắn hạn và tầm nhìn dài hạn, về vai trò của một doanh nghiệp niêm yết trong công cuộc nâng hạng thị trường.
Ngày 28/02/2017 đã trở thành một cột mốc đáng nhớ không chỉ với Vietjet mà còn với cả TTCK Việt Nam. Cổ phiếu VJC của Vietjet chính thức chào sàn HOSE với mức giá 90.000 đồng/cổ phiếu, vốn điều lệ 3.000 tỷ đồng. Ngay trong phiên giao dịch đầu tiên, vốn hóa của hãng đã chạm mốc 1,2 tỷ USD (khoảng 27.000 tỷ đồng), chiếm tới 1,5% tổng vốn hóa của HOSE lúc đó và nhanh chóng được thêm vào rổ cổ phiếu VN30. Tuy nhiên, điều làm nên sự khác biệt của Vietjet không chỉ nằm ở những con số ấn tượng. Đây là doanh nghiệp Việt Nam đầu tiên thực hiện IPO theo chuẩn quốc tế Regulation S, với sự tư vấn của các định chế tài chính hàng đầu thế giới như JP Morgan, BNP Paribas, và Deutsche Bank. Đợt IPO đã thu hút sự quan tâm của 24 tổ chức quốc tế lớn, bao gồm các quỹ đầu tư danh tiếng như GIC, Wellington, Morgan Stanley, và Fubon… Đáng chú ý, phần lớn các nhà đầu tư này vẫn tiếp tục đồng hành cùng Vietjet cho đến ngày hôm nay. "Đây là một minh chứng rõ ràng cho niềm tin vào sự minh bạch và chiến lược tiếp cận vốn toàn cầu dài hạn mà hãng theo đuổi từ khi Vietjet bắt đầu khởi nghiệp" – bà Yến Phương chia sẻ.
Thành công của việc niêm yết không chỉ giúp Vietjet huy động vốn mà còn mang lại giá trị bền vững cho các cổ đông. Trước đại dịch COVID-19, đã có thời điểm giá cổ phiếu VJC vượt mốc 150.000 đồng, gần gấp đôi so với giá chào sàn, duy trì vốn hóa ở mức 3,4 tỷ USD. Những cổ đông gắn bó dài hạn đã nhận được luỹ kế khoảng 150–160% cổ tức. Tính gộp cả tăng trưởng giá và cổ tức, họ đã đạt mức lợi suất từ 1,8 đến 2 lần số vốn ban đầu – một kết quả ấn tượng ngay cả khi ngành hàng không toàn cầu chao đảo vì đại dịch. Bên cạnh đó, Vietjet cũng thể hiện trách nhiệm của một doanh nghiệp lớn khi đóng góp cho ngân sách nhà nước trung bình các khoản thuế, phí trực tiếp và gián tiếp từ 7.000 đến 9.000 tỷ đồng mỗi năm trước dịch, và lũy kế từ khi thành lập đến nay là gần 55.000 tỷ đồng.
"Chiến lược của chúng tôi tập trung vào ba yếu tố — (1) đội tàu bay thế hệ mới tiết kiệm nhiên liệu (2) xây dựng, kiện toàn ESG, giảm phát thải CO₂ và (3) phát triển và mở rộng kinh doanh ra thị trường quốc tế, đưa hình ảnh Việt Nam ra thế giới. Với Vietjet, giá trị niêm yết không chỉ là chi phí thấp, mà là giá trị bền vững cho cổ đông, mang lại phương tiện vận tải hàng không chi phí thấp phù hợp với đại đa số người dân Việt Nam, góp phần phát triển TTCK Việt Nam và hội nhập quốc tế" – nữ lãnh đạo của Vietjet khẳng định.
Đối với bất kỳ doanh nghiệp niêm yết nào, đặc biệt là một hãng hàng không với đội bay hơn 100 chiếc và giá trị lên đến hàng chục tỷ USD, việc cân bằng giữa áp lực kết quả kinh doanh hàng quý và tầm nhìn chiến lược hàng thập kỷ là một bài toán vô cùng thách thức. Bà Yến Phương chia sẻ, Vietjet đã giải bài toán này dựa trên các yếu tố then chốt: minh bạch tài chính, kỷ luật tài chính, quản trị rủi ro, đa dạng hóa nguồn thu, phát triển nguồn lực nội bộ và xây dựng, kiện toàn ESG.
Vietjet luôn công bố báo cáo tài chính định kỳ có tiếng Anh, tiếng Việt, báo cáo kiểm toán độc lập, báo cáo quyết toán vốn, giải trình rõ ràng các yếu tố ngắn hạn và dài hạn, từ kết quả kinh doanh hàng quý cho đến kế hoạch phát triển đội tàu bay trong 5–10 năm tới. Mọi quyết định đều dựa trên một kế hoạch tài chính trung , dài hạn, đồng bộ với tốc độ tăng trưởng kinh doanh. Yếu tố thứ hai là kỷ luật tài chính và quản trị rủi ro. Mọi quyết định đầu tư lớn đều được phân tích kỹ lưỡng dựa trên kế hoạch dòng tiền, khả năng sinh lời và chi phí vốn phù hợp với từng giai đoạn thị trường. Theo báo cáo tài chính kiểm toán năm 2024, hệ số nợ trên vốn chủ sở hữu của hãng ở mức an toàn khoảng 2,1 lần, cùng với thanh khoản tốt ở mức 1,71.
Vietjet cũng chú trọng đa dạng hóa nguồn thu và tối ưu chi phí. Thay vì chỉ phụ thuộc vào doanh thu bán vé truyền thống, hãng đẩy mạnh phát triển doanh thu từ dịch vụ phụ trợ để thực hiện chiến lược bay xa. Song song đó là chiến lược đầu tư bài bản cho phát triển nguồn nhân lực nội bộ, từng vị trí quản lý như an toàn bay, kỹ thuật, tài chính đều gắn với kế hoạch đào tạo và chuyển giao cho đội ngũ người Việt theo chuẩn quốc tế. "Chính nhờ những yếu tố then chốt đó, cùng chiến lược ESG và khung quản trị minh bạch, Vietjet đã và đang duy trì được sự tin tưởng và đồng hành bền vững của cổ đông, nhà đầu tư trong suốt hành trình phát triển và mở rộng quy mô ra thị trường quốc tế" – bà Yến Phương chia sẻ.
Ví TTCK Việt Nam như một chuyến bay, bà Yến Phương nhận định: "Tôi cho rằng TTCK Việt Nam đang ở giai đoạn 'bay cao sau cất cánh'. Sự gia tăng mạnh mẽ của số lượng nhà đầu tư và quy mô vốn hóa tiệm cận GDP quốc gia là một nền tảng vững chắc. Tuy nhiên, để chuyến bay này ổn định và vươn xa hơn, thị trường cần vượt qua 'vùng nhiễu động' cải cách: nâng minh bạch, mở room ngoại, hoàn thiện hạ tầng T+1 và các điều kiện nâng hạng". Với tư cách là một thành viên của thị trường, Vietjet ý thức sâu sắc vai trò và trách nhiệm của mình. Bà Yến Phương nhấn mạnh: "Muốn TTCK Việt Nam được nâng hạng thì từng doanh nghiệp tham gia thị trường phải luôn nâng chuẩn minh bạch, bảo vệ cổ đông, nhà đầu tư, tuân thủ công bố thông tin — vì đây là những tiêu chí quốc tế đánh giá".
Nếu thị trường được nâng hạng từ cận biên lên mới nổi, Vietjet tin rằng đó sẽ là một kỷ nguyên mới, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp niêm yết thu hút nguồn vốn đầu tư mạnh mẽ. "Chúng tôi đã mở 109 đường bay quốc tế và 45 đường nội địa, kết nối sang các quốc gia như Ấn Độ, Trung Quốc, Australia, Kazakhstan, Nhật Bản, Hàn Quốc,… và dự kiến khai thác thêm các đường bay dài đến châu Âu, Mỹ từ 2025–2026, trên nền tảng đội tàu thân rộng A330 , công nghệ vận hành hiện đại" – lãnh đạo Vietjet cho biết – "Bên cạnh đó, chiến lược của Vietjet là xây dựng Tập đoàn hàng không, từ logistics, kỹ thuật đến thương mại tài chính tàu bay, góp phần kết nối chuỗi cung ứng xuyên biên giới và thúc đẩy hội nhập kinh tế". Các công ty dịch vụ như cho thuê tàu bay, kỹ thuật, logistics, đào tạo, hàng hóa… đều có thể mở rộng quy mô, kêu gọi cổ đông chiến lược và tiếp cận dòng vốn trong và ngoài nước một cách minh bạch, chuyên nghiệp.
Sau giai đoạn phục hồi mạnh mẽ hậu COVID-19, Vietjet đang bước vào một chu kỳ tăng trưởng mới, với quy mô khai thác và doanh thu đã vượt mức trước dịch. Hãng hướng tới sự phát triển bền vững hơn, kiên định với các mục tiêu: kiểm soát tài chính an toàn, áp dụng Chuẩn mực Báo cáo Tài chính Quốc tế (IFRS) và tích hợp ESG vào toàn bộ hoạt động vận hành. Khát vọng của Vietjet trong 10 năm tới không chỉ dừng lại ở Việt Nam. Hãng đặt mục tiêu trở thành một tập đoàn Hàng không Toàn cầu. Các kế hoạch mở rộng đường bay dài tới châu Âu, Mỹ từ 2025–2026 với dòng tàu thân rộng A330 là bước chuẩn bị quan trọng để tạo đà cất cánh cho hãng.
Hành trình 8 năm trên sàn chứng khoán của Vietjet là một hình mẫu thu nhỏ cho sự năng động và tiềm năng của kinh tế Việt Nam.
Câu chuyện của Vietjet là minh chứng cho cách một doanh nghiệp tư nhân tiên phong nâng chuẩn minh bạch, hội nhập quốc tế và phát triển bền vững – những nền tảng thiết yếu để thị trường chứng khoán Việt Nam vững bước trên hành trình nâng hạng.
Giáng Mi/ TK: Hải An
Nhịp sống thị trường
Showroom: D11-47 KĐT Geleximco Lê Trọng Tấn, Hà Đông, Hà Nội
Điện thoại: 1900 98 98 36
Email: info@daisan.vn