Viêm màng não do não mô cầu: Nguy cơ bùng phát và di chứng khó lường

Từ đầu năm 2025 đến nay, cả nước ghi nhận 84 ca bệnh viêm màng não do não mô cầu, trong đó có 1 ca tử vong. Số ca mắc tăng 70 ca so với cùng kỳ năm 2024.

Bộ Y tế vừa báo cáo công tác y tế tháng 10.2025, trong đó 2 loại dịch bệnh đáng lo ngại do gia tăng số ca mắc, tử vong là sốt xuất huyết và viêm màng não do não mô cầu.

Theo báo cáo, từ đầu năm 2025 đến nay, cả nước có 110.503 ca mắc sốt xuất huyết, 23 ca tử vong. Số ca mắc tăng 16,8% và tăng 2 ca tử vong so với cùng kỳ năm 2024.

Đối với bệnh viêm màng não do não mô cầu, cả nước đã ghi nhận 84 ca mắc, 1 ca tử vong. Số ca mắc đã tăng gấp 6 lần so với cùng kỳ năm 2024 (cùng kỳ năm 2024 không ghi nhận ca tử vong).

Cứ 4 thanh thiếu niên, có 1 người mang vi khuẩn não mô cầu

Liên quan đến bệnh viêm màng não do não mô cầu, ngày 3.11, Viện Nghiên cứu Tâm Anh (TAMRI) phối hợp cùng SANOFI tổ chức tọa đàm "Gánh nặng bệnh tật và những kiến thức cần biết trong phòng ngừa bệnh do não mô cầu xâm lấn".

Tọa đàm có sự tham dự của cựu cầu thủ bóng đá trẻ người Pháp Flavio Da Pozzo. Ở tuổi 23, Flavio từng đánh mất giấc mơ thi đấu chuyên nghiệp sau khi mắc bệnh do não mô cầu và anh phải cắt mất 1 chân. Flavio Da Pozzo cùng gia đình đã cùng nhau vượt qua giai đoạn khó khăn, biến mất mát thành sức mạnh để truyền cảm hứng và nâng cao nhận thức cho cộng đồng về căn bệnh nguy hiểm - viêm màng não do não mô cầu xâm lấn.

Tại tọa đàm, TS-BS Nguyễn An Nghĩa, Phó khoa Nhiễm - Thần kinh, Bệnh viện Nhi đồng 1, cho biết gánh nặng của căn bệnh này không hề nhỏ, bởi chỉ một ca mắc cũng đã là rất nặng nề.

Theo TS-BS Nghĩa, vi khuẩn não mô cầu Neisseria meningitidis chỉ tồn tại ở người, cư trú trong đường hô hấp, niêm mạc hầu họng, và lây truyền chủ yếu qua đường hô hấp (giọt bắn, tiếp xúc gần); một số trường hợp có thể lây qua đường máu.

Không phải ai cũng mang vi khuẩn này, và có những người lành mang vi khuẩn. Tỷ lệ người lành mang vi khuẩn thay đổi theo độ tuổi và cao nhất ở nhóm thanh thiếu niên (14 - 23 tuổi), chiếm khoảng 24%. Nghĩa là cứ 4 người trong độ tuổi này, nếu xét nghiệm thì có 1 người mang vi khuẩn não mô cầu nhưng không có biểu hiện bệnh, trở thành nguồn lây nhiễm tiềm ẩn trong cộng đồng.

Dù vậy, không phải ai nhiễm vi khuẩn cũng phát bệnh. Chỉ những người có cơ địa đặc biệt hoặc hệ miễn dịch yếu mới bị vi khuẩn xâm lấn gây bệnh. Trung bình, cứ 100 người nhiễm thì chưa đến 1% bị viêm màng não mô cầu xâm lấn.

"Tỷ lệ này nghĩ là nhỏ, nhưng khi mắc thể não mô cầu xâm lấn thì diễn tiến rất nhanh và nặng nề. Các thể bệnh chính gồm viêm màng não (hơn 50%) và nhiễm khuẩn huyết (20%), ngoài ra còn có thể viêm phổi, viêm màng tim, viêm khớp. Nhiều bệnh nhân mắc đồng thời cả 2 thể viêm màng não và nhiễm khuẩn huyết. Tất cả các thể đều có nguy cơ tử vong cao", TS-BS Nghĩa thông tin.

Trung bình 10% số ca tử vong dù được chẩn đoán, điều trị tích cực

Theo TS-BS Nghĩa, sau khi nhiễm tác nhân não mô cầu, thời gian ủ bệnh kéo dài 3 - 4 ngày. Và trong 8 - 12 giờ đầu tiên sau đó, bệnh nhân có thể chỉ sốt nhẹ, đau cơ, mệt mỏi, dễ nhầm với cảm cúm. Từ 12 - 15 giờ tiếp theo sẽ xuất hiện ban xuất huyết, đau cổ, đau đầu, cứng gáy, buồn nôn, sợ ánh sáng. Sau 15 - 24 giờ, bệnh có thể chuyển nặng nhanh, người bệnh lú lẫn, mê sảng, co giật, hôn mê, nguy cơ tử vong hoặc biến chứng cao.

"Ngay cả khi được chẩn đoán sớm và điều trị tích cực, tỷ lệ tử vong vẫn khoảng 10%. Nếu chậm trễ, tỷ lệ này có thể lên đến 50%. Trong số người được cứu sống, khoảng 20% để lại di chứng như mất chi, giảm thính lực, rối loạn thần kinh, suy giảm trí nhớ… ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe và chất lượng sống", TS-BS Nghĩa nhấn mạnh.

Ở góc độ quản lý nhà nước, trước đó, ngày 2.11, Trung tâm kiểm soát bệnh tật TP.HCM (HCDC) cũng đã phát đi cảnh báo sự nguy hiểm của bệnh viêm màng não do não mô cầu.