Vị tướng hai lần dẫn quân đi cứu hộ nước ngoài - Báo VnExpress - Báo VnExpress

Bữa cháo mì tôm và đôi đũa từ cành cây cong

Hai chuyến cứu hộ, đoàn Việt Nam luôn tự túc từ trang thiết bị đến hậu cần, để chính quyền sở tại dành nguồn lực chăm lo cho người dân. Ngày đầu tiên sang Thổ Nhĩ Kỳ, hành lý, đồ ăn thất lạc gần hết. Từ thiếu tướng đến thiếu úy mang cháo, mì tôm ra "quốc hữu hóa". Chỉ còn một chiếc xoong, bộ đội đổ thịt hộp, cháo gói cùng mì tôm vào quấy đều. Bát đũa không có, cả đoàn tháo rời nắp ăng-gô làm bát, bẻ cành cây làm đũa. Nhánh cây xứ lạnh cong vênh gắp đồ ăn rơi lả tả trên tay.

Đêm đầu tiên đi cứu hộ quốc tế, 76 quân nhân "màn trời, chiếu bêtông" trên sân vận động Hatay. Hôm sau họ vẫn trở dậy sớm để bắt tay ngay vào công việc, buổi đầu tiên đã phát hiện 3 vị trí có nạn nhân. Khi Thống đốc Hatay đến thăm, thắc mắc không thấy lều bạt dã chiến, trưởng đoàn Việt Nam trấn an rằng "đang chờ xe chở tới".

Hôm sau bộ phận hậu cần đi gần 300 cây số sang tỉnh khác tìm mua được gạo và ít dưa cải bẹ để muối nén. 1h sáng bộ đội về đến Hatay, vội vàng nấu luôn cơm cho cả đoàn ăn để đi làm. Ngày thứ ba đặt chân đến Thổ Nhĩ Kỳ, các quân nhân ăn bữa cơm đầu tiên sau những buổi "sáng mì tôm trưa tôm mì tối lại mì tôm".

Nhiệt độ xuống âm lại không đào được bếp Hoàng Cầm để ủ, nồi cơm trên sượng dưới khê dù đã phủ lớp khăn ướt trên vung. Bát cơm đưa lên miệng lột xột nhưng vẫn là "bữa ăn ngon nhất" của cả đoàn trong những ngày giúp bạn. Thiếu nước, bộ đội 12 ngày không tắm. Về Việt Nam, ông "mất ba ngày mới tẩy hết lớp bì bết trên mặt".

"Bộ trưởng điện sang hỏi thăm nghe báo cáo cười khà khà, dặn cả đoàn cố gắng khắc phục nhưng phải giữ sức khỏe", ông kể, nhấn mạnh những thiếu thốn ấy không là gì so với đau thương mà đất nước, nhân dân Thổ Nhĩ Kỳ gánh chịu thời điểm ấy.

Ba tháng sau chuyến cứu hộ, thiếu tướng Phạm Văn Tỵ nhận huân chương Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ trao tặng. Nhưng vui nhất là biết tin Hatay đã tái thiết khoảng 40%, từng bước khép lại đau thương để ổn định cuộc sống. Tại Myanmar, bộ đội Việt Nam ngoài tìm kiếm nạn nhân còn chia sẻ lương thực, trang bị thiết yếu gồm hơn 50 tấn lương khô, gần 40 tấn dụng cụ, máy nổ, vật tư y tế, thuốc men, hơn 3.000 lều bạt dã chiến để cấp phát cho người dân không còn nhà ở.

Hai chuyến cứu hộ nước ngoài theo thiếu tướng Phạm Văn Tỵ đã cho Quân đội Việt Nam nhiều kinh nghiệm trong chỉ huy lực lượng, huấn luyện sẵn sàng ứng phó thảm họa. Cụ thể, thao trường huấn luyện được gia cố, mô phỏng sát sự cố thực tế. Chó nghiệp vụ cũng được huấn luyện những bài tìm kiếm khó hơn. Quân đội đầu tư thêm trang thiết bị cứu hộ chuyên dụng như radar xuyên tường tìm kiếm chính xác vị trí nạn nhân và đẩy mạnh hợp tác quốc tế để tham khảo, chia sẻ kinh nghiệm.

Gần 20 năm công tác ở Cục Cứu hộ Cứu nạn, mùa mưa bão miền Bắc là những ngày ông ngủ vài tiếng. Cuộc trò chuyện đôi lúc ngắt quãng khi ông liên tục nhận báo cáo về những cơn bão vào Biển Đông, Ragasa vừa qua Bualoi đã tới.

Ở tuổi 60 - sau hai phần ba cuộc đời cống hiến cho Quân đội, ông vẫn tự tin bơi chục cây số, đọ vài trận cầu lông khi hết giờ làm việc rồi về ăn cơm nhà. Điện thoại không khi nào tắt chuông, nhưng ông "không mong nhận những cuộc gọi bất kể đêm ngày", vì như vậy nghĩa là mọi thứ đều bình yên, không sự cố, không phải ra ngoài kia tìm kiếm ai.

Tháng 2/2023, Quân đội Việt Nam cử 76 quân nhân lần đầu cứu hộ quốc tế Thổ Nhĩ Kỳ sau động đất 7,8 độ khiến hơn 43.500 người chết. Tìm kiếm tại 31 điểm đổ nát ở tỉnh Hatay, đoàn phát hiện 15 vị trí có người, trong đó 2 vị trí có dấu hiệu sự sống. Do không đủ thiết bị chuyên dụng, sau khi xác định vị trí, đoàn bàn giao cho cứu hộ địa phương đưa được 28 thi thể ra ngoài.

Hai năm sau, tháng 3/2025, đoàn 80 quân nhân Việt Nam tiếp tục lên đường cứu hộ Myanmar sau động đất mạnh 7,7 độ khiến hơn 3.000 người tử vong. Bộ đội Việt Nam phát hiện 42 điểm có thi thể, trực tiếp tìm kiếm 20 điểm và đưa khỏi hiện trường 21 thi thể. Công binh Việt Nam phối hợp cứu hộ Thổ Nhĩ Kỳ, Myanmar, tiếp cận đưa được thanh niên mắc kẹt sau 5 ngày động đất ra ngoài.

Hai lần làm trưởng đoàn phụ trách, Thiếu tướng Phạm Văn Tỵ là một trong 304 cá nhân, tập thể điển hình tiên tiến giai đoạn 2020-2025 được vinh danh trong Đại hội thi đua Quyết thắng toàn quân lần thứ 11.

Hoàng Phương