Vì sao phụ nữ sau sinh dễ bị dị ứng? - Báo VnExpress

ThS.BS Đỗ Thị Tùng Lâm, Phòng khám Dị ứng - Miễn dịch lâm sàng, khoa Nội tổng hợp, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, cho biết trong thai kỳ, hệ miễn dịch của người mẹ thay đổi để bảo vệ thai nhi. Sau sinh, nhiều phụ nữ bị dị ứng, viêm da.

Dị ứng sau sinh có thể nguy hiểm đến tính mạng, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe, giấc ngủ, tâm lý. Nhận biết nguyên nhân có thể phòng ngừa và chẩn đoán sớm để điều trị đúng cách.

Thay đổi nội tiết tố

Sau sinh, cơ thể người phụ nữ trải qua giai đoạn điều chỉnh nội tiết đột ngột. Mức estrogen và progesterone - hai hormone quan trọng giúp duy trì thai kỳ, giảm mạnh, kéo theo sự xáo trộn trong quá trình điều hòa miễn dịch, trao đổi chất. Sự mất cân bằng này khiến da trở nên khô, mỏng, nhạy cảm, dễ bị kích ứng với các yếu tố trước đây hoàn toàn vô hại.

Sự thay đổi hormone còn ảnh hưởng đến tuyến mồ hôi, bã nhờn, da khô hoặc bí tắc lỗ chân lông khiến vi khuẩn và nấm phát triển, gây ngứa, mẩn đỏ.

Hệ miễn dịch suy yếu và rối loạn tạm thời

Trong thời gian mang thai, sinh nở, người phụ nữ mất nhiều máu, năng lượng, dưỡng chất. Phụ nữ cho con bú, căng thẳng hoặc ăn uống kiêng khem khiến sức đề kháng suy giảm. Cơ thể dễ phản ứng quá mức với các yếu tố vốn bình thường như bụi nhà, phấn hoa, lông vật nuôi, thức ăn... gây ra phản ứng viêm trên da, niêm mạc.

Hiện tượng này là do rối loạn hệ miễn dịch tạm thời sau sinh. Khi cơ thể đang trong giai đoạn hồi phục, hàng rào bảo vệ niêm mạc ruột yếu, các protein lạ dễ xâm nhập vào máu, kích hoạt phản ứng dị ứng.

Một số phụ nữ có sẵn các bệnh lý dị ứng như viêm da cơ địa, hen phế quản hoặc viêm mũi dị ứng có thể thấy triệu chứng tái phát hoặc bùng phát mạnh sau sinh, do sự thay đổi nội tiết, miễn dịch.

Chăm sóc sau sinh sai cách

Thói quen kiêng khem truyền thống sau sinh có thể vô tình làm tăng nguy cơ dị ứng. Nhiều mẹ hạn chế tắm gội, nằm than, ủ kín người để "giữ ấm", khiến da bí bách, mồ hôi và vi khuẩn tích tụ, gây viêm da, mẩn ngứa. Ngược lại, nếu dùng xà phòng, sữa tắm hoặc kem bôi có hương liệu mạnh, da yếu sau sinh cũng dễ kích ứng. Chăm sóc sau sinh sai cách có thể gây nhiễm khuẩn tầng sinh môn, viêm tử cung hoặc viêm vú dẫn tới kích hoạt mày đay do phản ứng miễn dịch toàn thân.

Dị ứng thực phẩm

Dinh dưỡng sau sinh quan trọng, nhưng cũng là một trong những nguyên nhân phổ biến gây dị ứng. Một số thực phẩm giàu đạm như hải sản, tôm, cua, trứng, sữa bò, đậu phộng gây phản ứng ở người nhạy cảm.

Căng thẳng sau sinh

Trong giai đoạn hậu sản, phụ nữ dễ bị căng thẳng, lo âu, trầm cảm. Căng thẳng kéo dài làm giải phóng cortisol không ổn định, tăng histamin dẫn tới tình trạng ban dị ứng nặng lên. Phần lớn dị ứng sau sinh chỉ ở mức nhẹ, có thể tự khỏi nếu loại bỏ được yếu tố gây kích ứng. Tuy nhiên, nếu người mẹ có các biểu hiện như ngứa dữ dội, nổi mẩn lan khắp người, sưng môi, mí mắt, khó thở, tức ngực, choáng váng thì cần cấp cứu ngay.

Trường hợp tổn thương ban đỏ da, sẩn phù, tổn thương da dạng sẩn kéo dài, ngứa nhiều kéo dài không cải thiện dù đã dùng thuốc bôi thì nên đến bác sĩ da liễu, dị ứng khám.

Bác sĩ Lâm khuyên phụ nữ sau sinh nên giữ vệ sinh cơ thể sạch sẽ, tắm bằng nước ấm vừa, dùng sản phẩm dịu nhẹ, không hương liệu. Nên dưỡng ẩm thường xuyên, ăn uống đầy đủ dưỡng chất, tránh kiêng khem quá mức. Bổ sung vitamin C, E, kẽm, omega-3 giúp tăng đề kháng, nuôi dưỡng da. Tránh căng thẳng bằng cách ngủ đủ, tập thở, nghe nhạc, chia sẻ áp lực chăm con.

Thanh Ba