Vì sao người dân phải nộp sổ đỏ photocopy để 'làm sạch dữ liệu đất đai'

Đầu tháng 10, thông qua ban quản lý tòa nhà chung cư, chị Phương bất ngờ nhận được thông báo của UBND phường Từ Liêm về việc thu thập thông tin các loại giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở (sổ đỏ) và quyền sở hữu nhà ở và thẻ căn cước của chủ sử dụng đất, sở hữu nhà ở để phục vụ "làm giàu, sạch cơ sở dữ liệu đất đai".

Chị được yêu cầu nộp bản photo hoặc ảnh chụp hai loại giấy tờ trên trong 10 ngày từ 4/10, "nếu quá thời hạn mà không phối hợp cung cấp thông tin thì mọi quyền lợi phát sinh liên quan sẽ không được xem xét giải quyết".

Như hướng dẫn, Phương photocopy sổ đỏ, căn cước công dân cầm ra nhà văn hóa nộp cho tổ trưởng. Tuy nhiên, chị thắc mắc: "Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, căn cước công dân đều do cơ quan Nhà nước cấp, quản lý nên đồng nghĩa toàn bộ dữ liệu đã được lưu trữ trong hệ thống quản lý đất đai. Vậy tại sao lại gây phiền hà cho người dân khi yêu cầu nộp bản sao cho chính quyền".

"Nếu phát sinh các rắc rối pháp lý khi nộp các giấy tờ cá nhân một cách rất thủ công như này thì ai sẽ chịu trách nhiệm", chị nói và viện dẫn Nghị định 118/2025 cho rằng "cán bộ không được yêu cầu khai, nộp lại hồ sơ, giấy tờ đã có trong hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia".

Như chị Phương, anh Việt ở phường Hà Đông cũng phải xếp hàng dài trong buổi tối cuối tuần để chờ nộp bản photocopy. Anh thấy bản này hoặc ảnh chụp sẽ chẳng có giá trị pháp. Hơn nữa sau khi thu thập, nhà chức trách sẽ "lưu trữ đống tài liệu giấy khổng lồ này như nào", trong khi mọi giấy tờ đều hướng đến số hóa.

Chiến dịch "làm giàu, sạch cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai" là đợt tổng rà soát và chuẩn hóa dữ liệu đất đai trên toàn quốc, diễn ra trong 90 ngày từ tháng 9 đến 11/2025. Việc này do Bộ Công an cùng Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp triển khai với mục tiêu là đảm bảo thông tin đất đai "đúng - đủ - sạch - sống", kết nối đồng bộ với cơ sở dữ liệu dân cư, giúp quản lý minh bạch và phục vụ người dân tốt hơn.

Chiến dịch được kỳ vọng góp phần thúc đẩy chuyển đổi số ngành tài nguyên, giảm thủ tục hành chính, song cũng đối mặt với thách thức về khối lượng công việc, nhân lực, hạ tầng và yêu cầu bảo mật dữ liệu.

Nhiều người giao dịch đất đai bằng giấy tờ viết tay

Ngày 21/10, Cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội (C06 Bộ Công an), cho biết thông tin về người sử đất kèm theo căn cước công dân được tạo lập qua các thời kỳ khác nhau nên công tác quản lý, lưu trữ hồ sơ có sự thay đổi.

Hơn nữa, nhiều người sử dụng đất tự ý chuyển mục đích, giao dịch đất đai và tài sản gắn liền với đất bằng giấy tờ viết tay, chưa xác lập quyền thừa kế. Từ đó dẫn đến một số trường hợp thông tin, dữ liệu chưa đúng và thống nhất.

Việc thu thập thông tin đầu vào về dữ liệu đất đai vì thế cần sự tham gia của cả hệ thống chính trị và người sử dụng đất, sở hữu tài sản gắn liền với đất. Người dân cung cấp và xác thực thông tin là "rất cần thiết và hiệu quả trong quá trình triển khai chiến dịch này".

Từ giai đoạn chuẩn bị, Bộ Công an cùng Nông nghiệp và môi trường đã soạn tài liệu, quy trình nghiệp vụ để địa phương thực hiện. "Mọi thông tin thu thập đều được đảm bảo an toàn, an ninh và bảo mật", đại diện C06 nói.

Hai bộ cũng xây dựng tiện ích trên ứng dụng VneID để người dân tự cung cấp thông tin chủ sử dụng đất ở, nhà ở và kiểm tra, xác thực. Khi người dân xác thực được trên VNeID sẽ không nhất thiết phải cung cấp bản sao sổ đỏ và căn cước công dân.

Để chiến dịch được thuận lợi, C06 khuyến khích người dân đồng hành trong việc cung cấp, rà soát, bổ sung, xác thực thông tin với cơ quan quản lý để "làm giàu, sạch" dữ liệu.

C06 kỳ vọng dữ liệu đất đai được làm sạch sẽ hướng tới ba mục tiêu chính, đó là phát triển Chính phủ điện tử, hiện đại để quản lý nhà nước về đất đai; các ngành có đầy đủ thông tin để kịp thời ra quyết định chỉ đạo; nâng cao chất lượng dịch vụ công, cải cách thủ tục hành chính về đất đai trên môi trường điện tử; kết nối, chia sẻ, dữ liệu để khai thác có hiệu quả tài nguyên số.

Tại cuộc họp hôm 15/10, Phó thủ tướng Trần Hồng Hà đánh giá việc xây dựng, quản lý, vận hành cơ sở dữ liệu đất đai còn hạn chế, lỏng lẻo do thiếu dữ liệu. Số liệu cũng thiếu chính xác, chưa bảo đảm yêu cầu "sạch, sống và cập nhật liên tục". Do đó, dữ liệu đất đai hiện nay chưa đáp ứng được các yêu cầu tối thiểu như theo dõi biến động giá, quản lý mục đích sử dụng hay cập nhật thông tin đo đạc, bản đồ.

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, cơ sở dữ liệu đất đai được xây dựng dựa vào bản đồ địa chính, hồ sơ đăng ký, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng, thống kê, kiểm kê, quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất...

Bộ đã hoàn thành xây dựng 4 dữ liệu thành phần về đất đai ở cấp trung ương, gồm hiện trạng sử dụng đất cấp vùng, cả nước; quy hoạch, kế hoạch sử dụng; khung giá và điều tra cơ bản về đất đai. Tuy nhiên, các khối dữ liệu này cần được cập nhật để phù hợp quy định hiện hành.

Dù việc thu thập dữ liệu có thể gây phiền hà song Phương vẫn tin vào kết quả mà chiến dịch mang lại. Chị hy vọng về sau mọi hồ sơ được nộp dễ dàng hơn, như qua VNeID, thay vì phải thủ công, đi lại nhiều lần. Chị cũng chờ đợi một kết quả thực sự khi mỗi sổ đỏ đều phản ánh đúng quyền lợi của người sở hữu, không còn sai sót hay phiền hà.

Phạm Dự