Vì sao Đông y xem trọng việc giữ ấm cơ thể?

Cuốn sách lần lượt giới thiệu đến người đọc các kiến thức bổ ích liên quan đến: Điều hòa khí huyết nhằm nuôi dưỡng ngũ tạng; dưỡng khí, bổ huyết trong thời kỳ đặc biệt của phụ nữ; điều hòa khí huyết khi mắc các bệnh phụ khoa; dưỡng huyết ích khí, đả thông kinh lạc; dưỡng khí huyết thông qua thực phẩm; bổ sung khí huyết để nuôi dưỡng tử cung…

Khi thời tiết chuyển lạnh, cần chú ý giữ ấm cho cơ thể. Ảnh minh họa: Một cảnh trong phim Gió thổi bán hạ.

Khí huyết muốn lưu thông trong cơ thể cần có nhiệt độ thích hợp, nhiệt độ quá thấp sẽ làm giảm tốc độ lưu thông máu, gây ứ đọng và tắc nghẽn. Nhiệt độ càng giảm, máu lưu thông càng chậm, từ đó xảy ra hiện tượng đông máu, nguy cơ tử vong cao.

Nhiệt độ có mối quan hệ chặt chẽ với khí huyết của con người. Tác dụng của nhiệt độ cũng giống với thuật ngữ “khí” mà Đông y thường nhắc tới.

Khí được tạo thành từ tinh tiên thiên (hay tinh sinh dục, tàng ở thận), tinh hậu thiên (tinh thủy cốc nuôi dưỡng lục phủ ngũ tạng, cũng chính là tinh tạng phủ) và tinh khí hấp thụ từ ngoài tự nhiên. Trong số đó, tinh tiên thiên và tinh hậu thiên đều hoạt động dựa trên nguyên lý về nhiệt độ.

Tinh tiên thiên được lưu trữ ở thận. Thận là dương của toàn thân, có thể sưởi ấm và chiếu sáng toàn bộ cơ thể giống như mặt trời. Những đứa trẻ được cho là “cơ thể thuần dương” chủ yếu đều vì thận khí ở trẻ dồi dào, nội lực trong cơ thể mạnh, sự chuyển hóa các chất với nhau cũng tốt lên, cơ thể luôn trong trạng thái tăng trưởng và phát triển.

Theo tuổi tác, thận khí sẽ dần suy yếu, thân nhiệt giảm thấp, nội lực yếu, quá trình trao đổi chất cũng chậm lại, cơ thể dần suy nhược.

Hoàng đế nội kinh [1] có viết: “Dương khí và cơ thể cũng giống như Mặt trời và Trái đất, Mặt trời biến mất thì sự sống chấm dứt.” Câu nói này nghĩa là dương khí trong cơ thể giống như Mặt trời của tự nhiên, cơ thể mất đi dương khí sẽ mất đi các hoạt động trao đổi chất, con người cũng đi đến bờ vực của cái chết.

Dương khí trong thận dù có dồi dào đến đâu cũng không bao giờ dư thừa. Thực chất, giữ ấm cho thận để đảm bảo khí huyết dồi dào và thông suốt. Thận đủ khí thì thân nhiệt cơ bản ở mức cao, cơ quan tạng phủ hoạt động bình thường, quá trình trao đổi chất diễn ra thuận lợi, mạch máu lưu thông tốt.

Thiếu khí huyết sẽ làm giảm lượng máu trong cơ thể, thận khí hư, thân nhiệt cơ bản thấp, chức năng của các cơ quan tạng phủ suy giảm, trao đổi chất chậm, máu lưu thông kém. Cần đặc biệt lưu ý không được dập tắt nguồn nhiệt trong thận, chỉ khi bổ sung nhiên liệu cho thận một cách điều độ thì “hỏa” của thận mới có thể bùng cháy mạnh mẽ.

Vì vậy, phải chú ý giữ cho cơ thể ở nhiệt độ thích hợp, tích cực ra ngoài hít thở không khí trong lành, hòa mình vào tự nhiên, cơ thể sẽ luôn trong trạng thái khỏe mạnh.

[1] Tài liệu y học nổi tiếng của Trung Quốc.