Vì sao có những người sẵn sàng bay vào tâm bão?

Trong khi hầu hết phi công tránh xa thời tiết xấu, một số người sẵn sàng phi vào tâm bão để phục vụ cộng đồng và khoa học.

Buồng lái của máy bay săn bão biệt danh Kermit của NOAA. Ảnh: New York Times.

Có những phi công sẵn sàng nhận lương để bay vào bão. Đó là công việc của “thợ săn bão” (hurricane hunter), những người lái máy bay vào tâm bão để thu thập dữ liệu, hỗ trợ ứng phó và dự báo khi chúng tiến gần đất liền.

“Chúng ta có thể cảnh báo người dân về cơn bão sắp đổ bộ, giúp chuẩn bị tốt hơn để bảo vệ nhà cửa và gia đình”, kỹ sư Nick Underwood từ Cơ quan Quản lý Khí quyển và Đại dương Quốc gia Mỹ (NOAA) chia sẻ với Reuters.

Có gì trong chuyến bay săn bão?

Sử dụng P-3 Orion, loại máy bay vốn dùng để dò tìm tàu ngầm trong Chiến tranh Lạnh, các nhà khoa học có thể ghi lại tốc độ gió, áp suất khí quyển, độ ẩm và những thông tin khác, sau đó truyền về trung tâm chỉ huy trên đất liền.

Với Underwood, một trong những chuyến bay đáng nhớ nhất của ông là bay qua Ian, cơn bão tàn phá bang Florida và gây lũ lụt ở một số vùng miền đông nước Mỹ năm 2022.

“Chưa bao giờ tôi chứng kiến nhiễu động mạnh đến thế. Sét cũng rất nhiều, đặc biệt khi bay vào và xung quanh vòng tâm bão, hiện tượng mà bạn ít khi thấy”, Underwood cho biết.

Một trong những máy bay săn bão của NOAA. Ảnh: New York Times.

Chiếc P-3 với 4 động cơ được Lockheed (nay là Lockheed Martin) sản xuất từ năm 1961 đến 1990. Theo NOAA, khung máy bay chắc chắn, động cơ tiết kiệm nhiên liệu và không gian đặt cảm biến rộng rãi là những yếu tố lý tưởng cho nhiệm vụ ứng phó bão.

Theo Reuters, chính quyền Mỹ vẫn sử dụng 2 máy bay P-3 cho mục đích trên, mang biệt danh Kermit và Miss Piggy. Hệ thống radar công nghệ cao trên máy bay có thể cung cấp hình ảnh 3D tương tự cộng hưởng từ (MRI), cho phép quan sát lớp và cấu trúc bão.

Các máy bay được đặt tại Trung tâm Điều hành Máy bay NOAA tại Florida, thường nghiên cứu bão ở Đại Tây Dương, vùng Caribe, Vịnh Mexico và Đông Thái Bình Dương. Mỗi nhiệm vụ kéo dài 8-10 tiếng.

Theo New York Times, máy bay được sơn màu xanh đậm và trắng, màu sắc gắn liền với thời tiết và các cơn bão.

Thông số bay có thể thay đổi tùy sức mạnh bão và mục đích từng chuyến bay. Trong một số trường hợp, máy bay có thể hạ độ cao xuống 1.500 m để đo tốc độ không khí gần mặt nước, hoặc khi vào vùng tâm bão mạnh.

Hành trình chuyến bay săn bão Ian năm 2022. Ảnh: Reuters.

Trong chuyến bay, phi hành đoàn thả thiết bị dropsonde từ độ cao khoảng 2.400-3.000 m. Đây là ống nhựa cứng dài 40 cm, được thả từ đáy máy bay cùng chiếc dù nhỏ. Thiết bị đo lường tất cả dữ liệu khí tượng như áp suất, nhiệt độ, hướng gió và tốc độ gió.

Với cơn bão Ian năm 2022, máy bay không người lái (UAS) Area-I Altius-600 lần đầu được triển khai để hoạt động tại khu vực nguy hiểm với con người. Khung máy bay được thiết kế chịu thiệt hại lớn, có thể điều khiển thông qua phần mềm lập trình sẵn hoặc bởi nhân viên vận hành trên máy bay chính.

Trong nhiệm vụ ngày 28/9/2022, phi hành đoàn đã phóng thành công UAS dù gặp nhiễu động cực mạnh. Thiết bị hoàn thành công việc trong 2 tiếng, thu thập nhiều dữ liệu quan trọng để các nhà nghiên cứu phân tích chuyên sâu.

Ý nghĩa của chuyến bay săn bão

Trong bài viết đăng trên The Guardian năm 2024, Megan Gaston, cơ trưởng tại NOAA, chia sẻ cảm giác đặc biệt khi hầu hết phi công sẽ tránh xa các loại thời tiết xấu, trong khi bà và đội ngũ NOAA có nhiệm vụ “phi thẳng vào chúng”.

“Một số luồng gió mạnh đến mức kéo máy bay vọt lên 450 m trong vài giây, khiến bạn đang ngồi chặt vào ghế đột nhiên rơi vào trạng thái mất trọng lượng”, Gaston chia sẻ.

Theo nữ cơ trưởng, mỗi cơn bão có đặc điểm riêng. Thời tiết khắc nghiệt nhất thường diễn ra quanh tâm bão, còn gọi là vòng tâm bão. Các phi công phải bay xuyên qua tiếp cận tâm bão, nơi có thời tiết tốt hơn để thu thập dữ liệu.

“Có thể mất đến 40 phút bay qua thời tiết khắc nghiệt để đến tâm bão. Chúng tôi dành khoảng 10 phút ở đó, có thể lâu hơn một chút, để thu thập dữ liệu và tìm cách bay ra. Chúng tôi xuyên qua mắt bão khoảng 4 lần, tổng thời gian bay khoảng 8-9 tiếng”, Gaston viết.

Cơ trưởng Megan Gaston. Ảnh: The Guardian.

Bà chia sẻ cảm giác trong tâm bão “kỳ lạ”, con người thật nhỏ bé trước mẹ thiên nhiên. Tâm bão lớn có thể rộng 48-64 km, trong khi tâm bão nhỏ thường rộng khoảng 16 km và cũng nguy hiểm hơn.

Không chỉ phi công, các thành viên trên bay còn có hoa tiêu, nhà khí tượng học, nhà khoa học cùng nhiều thiết bị thời tiết.

Sau khi thả dropsonde, đội ngũ trên máy bay theo dõi dữ liệu thời gian thực rồi chuyển đến trung tâm dự báo địa phương, dự đoán vị trí đổ bộ và cường độ bão. Các thông tin được cung cấp đến công chúng và lực lượng ứng phó.

Những chuyến bay săn bão có thể gian nan, song Underwood cho rằng dữ liệu từ chúng rất đáng giá để dự đoán và ứng phó bão.

“Kể cả khi chúng tôi ở vùng nhiễu động cực mạnh, điều này vẫn có ý nghĩa với những người trên mặt đất và cuộc sống của họ”, kỹ sư này nhấn mạnh.