Vén màn vũ khí laser LY-1 trên tàu chiến Trung Quốc

Vũ khí laser LY-1 được truyền thông Trung Quốc ca ngợi là “hệ thống phòng không bằng laser mạnh nhất thế giới”, với khả năng đánh chặn UAV và tên lửa hành trình từ tàu chiến và tiềm năng ứng dụng trên bộ.

Hệ thống laser năng lượng định hướng LY-1 xuất hiện trong lễ duyệt binh. Ảnh: Bloomberg.

Theo Global Times, có 4 loại vũ khí phòng không trên chiến hạm được giới thiệu tại lễ duyệt binh Trung Quốc ngày 3/9 gồm: Tên lửa phòng không trên biển tầm xa HHQ-9C, Hệ thống tên lửa phòng không tầm trung HQ-16C, Hệ thống phòng không tầm gần và Hệ thống laser cỡ lớn trên tàu chiến LY-1.

Khi kết hợp, chúng có thể tạo lớp phòng thủ ở cả ba tầm tầm ngắn, tầm trung và tầm xa, đánh bại nhiều đợt tấn công chống hạm và bảo vệ các đơn vị tác chiến trên biển.

Điểm nổi bật là vũ khí laser trên tàu LY-1 lần đầu tiên xuất hiện trước công chúng.

“Hệ thống phòng không bằng laser mạnh nhất thế giới”

Theo Telegraph, Trung Quốc tuyên bố đây là hệ thống phòng không bằng laser mạnh nhất thế giới. Đài truyền hình quốc gia Trung Quốc CCTV đưa tin trong lễ duyệt binh, hệ thống LY-1 sẽ được lắp đặt trên tàu chiến, chủ yếu dùng để tự vệ trên tàu. Nhưng các chuyên gia cũng cho rằng vũ khí này có thể ứng dụng trên bộ.

Góc chính diện của hệ thống vũ khí năng lượng laser LY-1. Ảnh: CCTV

LY-1 có một khẩu độ tròn cỡ lớn dùng để điều hướng chùm tia. Các khẩu độ tròn nhỏ hơn được kết nối với camera quang điện tử và hồng ngoại dùng để thu thập và theo dõi mục tiêu. Một hộp được gắn ở bên phải tháp pháo có thể chứa các cảm biến bổ sung như radar, cảm biến tần số vô tuyến thụ động hoặc các thành phần khác của hệ thống.

Mặc dù đã chính thức ra mắt vào ngày lễ duyệt binh của Trung Quốc, nhiều thông tin về hệ thống laser LY-1 chưa được công bố. Công suất của LY-1 vẫn còn là ẩn số.

Trên thế giới, vũ khí năng lượng laser thường được chia thành 2 loại. Loại thứ nhất là “dazzlers” dùng làm mù các hệ thống quang học, kể cả đầu dò quang học trên tên lửa. Loại thứ hai có công suất cao hơn, có khả năng gây sát thương vật lý hoặc tiêu diệt mục tiêu. Một số thiết kế công suất cao được tích hợp thêm chức năng của loại thứ nhất.

Với mô tả kích thước và cấu hình của LY-1, có khả năng hệ thống laser này nằm trong nhóm công suất cao.

Chuyên gia quân sự Trương Học Phong trả lời tờ Global Times: “LY-1 có đủ không gian để lắp các thiết bị cung cấp năng lượng. Điều này giúp nó đạt công suất cao hơn, có thể đánh chặn không chỉ các thiết bị không người lái mà còn cả tên lửa chống hạm, với chi phí thấp cho mỗi lần đánh chặn”. Khác với tên lửa phòng không truyền thống có giá rất cao, vũ khí laser chỉ cần năng lượng điện để bắn.

Ông còn cho biết vũ khí laser LY-1 đã khắc phục vấn đề độ trễ thời gian thực, lúc radar khóa mục tiêu và lúc vũ khí phòng không truyền thống khai hỏa. Ngoài ra, nó cũng khắc phục được độ phân tán lớn của các loại pháo tầm gần trên tàu.

Hiện vẫn chưa rõ LY-1 có thể được đưa vào biên chế hoạt động ở mức độ và hình thức nào.

Năm ngoái, trên một tàu chiến đổ bộ Type 071 của Hải quân Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLAN) xuất hiện một vũ khí laser có cấu hình giống với LY-1.

Hệ thống vũ khí laser được CCTV7 quay lại vào năm 2019 có cấu hình giống với LY-1 nhưng đơn giản hơn.

Nhìn chung, hệ thống vũ khí laser LY-1 có cấu hình và kích thước tương tự các loại vũ khí laser mà Hải quân Mỹ đã và đang triển khai, đặc biệt là laser năng lượng cao tích hợp bộ gây lóa quang học (HELIOS).

Các hệ thống vũ khí laser ngày càng được tàu chiến ưa chuộng, nhất là khi mối đe dọa từ máy bay không người lái và tên lửa ngày càng tăng. Vũ khí laser được kỳ vọng sẽ có khả năng bắn gần như không giới hạn, miễn là được cung cấp đủ điện năng và làm mát.

Tuy nhiên, chúng lại rất nhạy cảm với môi trường. Các yếu tố như khói, mây, mưa hay các hạt trong không khí đều có thể làm tia laser bị tán xạ và giảm hiệu quả.

Tàu USS Portland, con tàu có cấu trúc được cho là tương tự với Type 071 của Trung Quốc, sử dụng tia laser thử nghiệm vào năm 2021. Ảnh: The War Zone.

Tiềm năng hoạt động trên bộ

Về nguyên tắc, những tính năng của laser công suất cao hoàn toàn có thể áp dụng cho cả tác chiến trên bộ và trên không. Theo The War Zone, nhiều khả năng hệ thống LY-1 cũng được phát triển theo hướng đó.

Việc điều chỉnh các hệ thống vũ khí hải quân để sử dụng trên bộ không phải là mới. Trung Quốc trước đây cũng từng phát triển các phiên bản hệ thống phòng thủ tầm gần Phalanx (CIWS) dựa trên pháo hải quân để dùng trên bờ.

Hệ thống Centurion của quân đội Mỹ là phiên bản trên bộ của hệ thống CIWS với pháo Vulcan 20 mm, vốn được lắp đặt trên nhiều tàu chiến của Mỹ và đồng minh.

Tại lễ duyệt binh ngày 3/9, hệ thống LY-1 được chở bằng xe cơ động 8 bánh được thiết kế riêng, các chuyên gia của War Zone phân tích xe có cấu hình giống khí tài hơn là mô hình trưng bày.

Hình ảnh xe tải chở LY-1 (bên trái) và xe tải chở HQ-10 trước khi lễ diễu binh bắt đầu. Ảnh: The War Zone.

Nếu phát triển phiên bản trên bộ của LY-1 thành công, Trung Quốc có thể tạo thêm một lớp phòng thủ hiệu quả trước máy bay không người lái, tên lửa hành trình, trực thăng, thậm chí cả máy bay cánh cố định. Trong trường hợp hoạt động độc lập, hệ thống này cũng có thể tấn công các mục tiêu di động.

Tuy vậy, vẫn còn nhiều nghi vấn về khả năng vũ khí laser LY-1 có thể triển khai trong thực tế. Tại Mỹ, các dự án laser quân sự đang gặp nhiều khó khăn về nguồn năng lượng, hệ thống làm mát và độ bền khi chiến đấu.

Hệ thống vũ khí sóng ngắn công suất cao Hurricane 3000 cũng xuất hiện trong lễ duyệt binh. Ảnh: CCTV.

Trung Quốc đang đầu tư rất mạnh cho nhóm vũ khí năng lượng định hướng. Ngoài vũ khí laser LY-1, họ còn giới thiệu hệ thống vũ khí sóng ngắn công suất cao Hurricane 3000, được lắp trên xe tải 8x8 Shacman SX2400/2500 cải tiến.

Bên cạnh đó, nhiều loại vũ khí laser mặt đất nhỏ hơn dùng để chống máy bay không người lái cũng xuất hiện trong sự kiện duyệt binh ở Bắc Kinh.