Vay vốn học tập: Tuyệt đối tránh vay nóng vì dễ rơi vào 'bẫy' tín dụng đen

Không ít tân sinh viên lúng túng và thiếu thông tin về cách thức thực hiện thủ tục vay vốn. Từ thực tiễn này, các cựu sinh viên đã chia sẻ tận tường cách tiếp cận và thủ tục vay vốn để học tập...

Gánh nặng học phí và nhu cầu tìm giải pháp của sinh viên

N.K, tân sinh viên Trường ĐH Mở TP.HCM, chia sẻ khi chuẩn bị nhập học thì nhà bất ngờ gặp khó khăn tài chính vì mất một khoản tiền lớn do bị "đảo lừa". Điều này khiến K. lo lắng về việc xoay xở học phí. K. thắc mắc liệu sinh viên năm nhất, học kỳ đầu tiên có đủ điều kiện vay vốn sinh viên hay không và thủ tục vay được thực hiện như thế nào. K. cũng cho biết thêm gia đình bạn không thuộc diện khó khăn, ba mẹ vẫn còn khả năng lao động, khiến bạn băn khoăn liệu mình có đủ điều kiện để vay. Ngoài ra, K. còn lo lắng về các khoản chi phí bắt buộc phải đóng trong năm học đầu tiên.

Trường hợp của K. không phải là hiếm. Trong các cộng đồng sinh viên, chủ đề vay vốn sinh viên luôn thu hút nhiều sự quan tâm, đặc biệt từ các tân sinh viên. Nhiều bạn đặt câu hỏi về cách chuẩn bị giấy tờ, tìm phòng công tác sinh viên ở đâu hay liệu thủ tục vay có phức tạp không. Những thắc mắc này cho thấy nhiều sinh viên vẫn còn bỡ ngỡ, chưa được hướng dẫn đầy đủ về quy trình vay vốn.

Trần Thành Nghĩa, tân sinh viên Học viện Cán bộ TP.HCM, kể về áp lực học phí mà các bạn trẻ đang phải đối mặt. "Học phí năm nay tăng ít nhất 10% ở hầu hết các trường, không chỉ riêng trường mình. Điều này khiến nhiều bạn, trong đó có mình, phải tìm kiếm công việc làm thêm để có thêm thu nhập", Nghĩa nói.

Dù chưa tham gia buổi sinh hoạt công dân đầu khóa, nhưng Nghĩa nói bạn thấy bất ngờ khi được thầy cô hướng dẫn về việc xin giấy xác nhận sinh viên để vay vốn. "Khi nhận được giấy xác nhận, tụi mình mừng lắm vì cảm thấy nhẹ gánh hơn. Mình khuyên các bạn đừng ngại hỏi thầy cô hay các anh chị khóa trên để được hướng dẫn", Nghĩa chia sẻ.

Không nên tin lời những người bảo hỗ trợ làm hồ sơ vay vốn trên mạng

Dù đã tốt nghiệp năm 2024, Lê Duy Bằng (23 tuổi), cựu sinh viên Trường ĐH Sư phạm kỹ thuật TP.HCM, vẫn là người mà nhiều sinh viên tìm đến để hỏi về cách vay vốn học tập. Với sự nhiệt tình, Bằng luôn sẵn lòng chia sẻ, nhờ vào kinh nghiệm từng đảm nhiệm các vai trò như Liên chi hội phó Khoa Công nghệ hóa học và thực phẩm, Ủy viên Ban chấp hành Hội Sinh viên trường. "Mình có nhiều bạn bè từng vay vốn và chia sẻ kinh nghiệm nên rất hào hứng khi hướng dẫn các bạn mới", Bằng cho hay.

Theo Bằng, vay vốn sinh viên là "phao cứu sinh" cho những bạn có hoàn cảnh gia đình không dư dả. Thủ tục vay vốn khá đơn giản, minh bạch và lãi suất thấp hơn nhiều so với các loại vay khác. "Vay vốn không chỉ giúp các bạn trang trải chi phí mà còn là động lực cố gắng học tập và tìm việc làm để hoàn trả khoản vay", Bằng nhấn mạnh.

Bằng cũng chia sẻ về quy trình cụ thể tại trường mình. Tại Trường ĐH Sư phạm kỹ thuật TP.HCM, sinh viên có thể truy cập website online.hcmute.edu.vn, ở đây có sẵn mẫu đơn đăng ký vay vốn. Sau khi đăng nhập bằng tài khoản do trường cấp, sinh viên chỉ cần chọn loại giấy tờ cần thiết, như giấy xác nhận sinh viên và giấy vay vốn. Sau đó, phòng tuyển sinh và công tác sinh viên sẽ duyệt đơn và hẹn ngày nhận giấy. "Mỗi khoa đều có tư vấn viên hỗ trợ, nên các bạn cứ mạnh dạn liên hệ thầy cô hoặc các anh chị cựu sinh viên để được hướng dẫn", Bằng khuyến khích.

Theo Bằng, tân sinh viên tuyệt đối không nên tin lời những người bảo hỗ trợ làm hồ sơ vay trên mạng vì bảo mật thông tin cá nhân cực kỳ quan trọng. Khi làm gì, các bạn cần phải bàn bạc với ba mẹ trước, đặc biệt là chuyện liên quan đến tiền bạc. Ngoài ra, tân sinh viên đừng đụng vào vay thế chấp, thẻ tín dụng, vay lãi suất cao… Nếu chọn vay ngân hàng có chính sách ưu đãi cho sinh viên, cần đọc kỹ các điều khoản vay trong hợp đồng, xem tiền phí bao nhiêu, mỗi tháng đóng lãi ra sao, khoản vay sẽ trả như thế nào, có cho trả góp không… "Điều quan trọng nhất là chuyện cởi mở cho việc hỏi đáp. Bạn đừng ngại ngần hỏi thăm các anh chị đi trước về chuyện này", Bằng nói.

Liên quan đến trường hợp của K., anh Nguyễn Trung Khang, chuyên viên phụ trách công tác sinh viên và truyền thông Khoa Xã hội học - Công tác xã hội - Đông Nam Á, Trường ĐH Mở TP.HCM, cho biết các đối tượng lừa đảo thường lợi dụng thời điểm tân sinh viên mới nhập học để ra tay, khiến nhiều bạn chưa kịp tiếp cận thông tin cảnh báo.

"Ngay đầu năm, nhà trường đã gửi cảnh báo lừa đảo qua email và tổ chức sinh hoạt công dân để nâng cao cảnh giác. Về vay vốn sinh viên, các bạn nên đến trường hỏi trực tiếp thầy cô hoặc anh chị khóa trên. Đừng ngại liên hệ phòng công tác sinh viên để được hỗ trợ", anh Khang khuyến nghị.

Theo tiến sĩ Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia kinh tế, Viện trưởng Viện Nghiên cứu và phát triển thị trường tài chính và bất động sản Toàn Cầu, chính sách tín dụng dành cho học sinh, sinh viên được triển khai từ năm 2007 theo Quyết định 157/2007/QĐ-TTg và được sửa đổi, bổ sung tại Quyết định 05/2022/QĐ-TTg. Mục tiêu của chính sách là hỗ trợ sinh viên có hoàn cảnh khó khăn trang trải học phí, chi phí học tập và sinh hoạt trong suốt quá trình học. Đối tượng được vay gồm học sinh, sinh viên tại các trường đại học, cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp và cơ sở đào tạo nghề theo quy định pháp luật. Mức vay tối đa là 4 triệu đồng/tháng/sinh viên, tùy thuộc vào học phí của trường và chi phí sinh hoạt theo vùng. Lãi suất vay là 0,65%/tháng, trong khi lãi suất nợ quá hạn bằng 130% lãi suất vay. Thời hạn trả nợ bắt đầu sau 12 tháng kể từ khi kết thúc khóa học. Ngoài ra, Quyết định 29/2025 ngày 28.8.2025 của Thủ tướng Chính phủ đã mở rộng chính sách tín dụng ưu đãi cho sinh viên, học viên thạc sĩ, nghiên cứu sinh trong các ngành khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán.

Tiến sĩ Hiếu nói tại ĐH Quốc gia TP.HCM, sinh viên có thể vay tối đa 50 triệu đồng/năm học mà không cần chứng minh thu nhập. Chương trình này không chỉ dành cho sinh viên khó khăn mà còn hỗ trợ những bạn muốn tự chủ tài chính. Phần chênh lệch lãi suất 3,5% được Quỹ Phát triển ĐH Quốc gia TP.HCM chi trả từ nguồn tài trợ doanh nghiệp. Hay tại nhiều trường khác, chương trình trả góp học phí lãi suất 0 đồng liên kết với các ngân hàng cho phép sinh viên chia nhỏ học phí thành các kỳ hạn, cực kỳ phù hợp với các bạn.

Tiến sĩ Hiếu nhấn mạnh rằng trong bối cảnh học phí tăng cao, vay vốn là một giải pháp cần thiết để sinh viên tiếp tục học tập. Tuy nhiên, nhiều gia đình chưa biết cách tiếp cận các gói vay ưu đãi, dẫn đến việc vay thế chấp tài sản hoặc sử dụng tài khoản tiết kiệm. "Sinh viên nên tìm hiểu kỹ các gói vay tại trường, nhờ thầy cô hoặc tổ chức Đoàn - Hội Sinh viên hỗ trợ. Đặc biệt, tuyệt đối tránh vay nóng vì dễ rơi vào bẫy tín dụng đen", ông Hiếu cảnh báo.