Vận động viên có tội tình gì, sao lại 'ném đá' họ?

Ngay sau khi có thông tin đội U21 bóng chuyền nữ Việt Nam bị xử phạt vì có vận động viên không hợp lệ, khắp mạng xã hội tràn ngập những bình luận hả hê, vùi dập nhân vật trong cuộc.

Đầu tiên phải nói rõ, cho đến hiện tại vẫn chưa rõ vận động viên "không hợp lệ" là ai, và không hợp lệ về mặt nào. Tất cả thông tin về án phạt cho đến nay do FIVB (Liên đoàn Bóng chuyền thế giới) đưa ra đều chưa công khai rõ ràng mọi chuyện.

Dù vậy, theo nguồn tin từ những người đeo bám thông tin bóng chuyền, cũng như từ dư luận râm ran thời gian qua, câu chuyện có thể xoay quanh tranh cãi về giới tính sinh học - vốn là một chủ đề gây tranh cãi cao độ. 

Và trước khi sa vào những tranh cãi đó, người hâm mộ trước tiên cần phải nắm thông tin về sự phức tạp của yếu tố "giới tính" trong sân chơi thể thao. 

"Đưa nam vào sân chơi của nữ" là một nhận xét khá phổ biến khi lướt qua các bình luận mạng xã hội từ ngày hôm qua đến giờ. Nhưng cũng là một nhận xét đầy võ đoán, và khả năng sai lệch cực cao. 

Vì sao? Vì giả sử có một vận động viên bị loại bỏ khỏi sân chơi nữ giới do mang những đặc tính sinh học của nam giới, bạn cần biết rõ - nhiều khả năng lỗi lầm không nằm ở họ. 

Trước tiên, hãy tìm hiểu khái niệm liên giới tính (intersex), một trong những nguyên nhân lớn cho tranh cãi này. 

Intersex là một thuật ngữ dùng để mô tả những người có đặc điểm giới tính - về nhiễm sắc thể, cơ quan sinh dục ngoài, nội tiết tố, hoặc cơ quan sinh sản bên trong, không hoàn toàn phù hợp với định nghĩa truyền thống “nam” hoặc “nữ”. 

Điều này có thể thấy rõ ngay từ khi sinh ra hoặc chỉ phát hiện ở tuổi dậy thì hoặc thậm chí khi trưởng thành.

Các chuyên gia y khoa thường phân loại các tình trạng này thành nhóm gọi là “Differences of Sex Development” (DSD) - dị tật hoặc khác biệt trong sự phát triển giới tính, một tên gọi chính thức, bao gồm cả các tình trạng ảnh hưởng đến nhiễm sắc thể, tuyến sinh dục (gonads), hoặc cấu trúc giải phẫu.

Và tất nhiên, chẳng ai có lỗi khi sinh ra lại là một trường hợp liên giới tính. Đặc biệt khi họ là người sinh trưởng ở vùng thôn quê, hay trong gia đình thiếu điều kiện.

Tiếp đến là một loạt các hội chứng như sau (hầu hết không có tên tiếng Việt): Congenital Adrenal Hyperplasia (CAH), 5-alpha-reductase deficiency (5-ARD), hội chứng Androgen Insensitivity (AIS), hội chứng Swyer...

Có khoảng một chục những hội chứng, bệnh lý khiến cho người nữ mang trong mình những đặc điểm sinh học của nam giới. Những đặc điểm đó có thể lớn dần theo thời gian, dần dần khiến họ ngày càng giống nam giới. 

Ví dụ như hội chứng Swyer, khá phổ biến, là một dạng rối loạn phát triển giới tính, trong đó người mang nhiễm sắc thể XY nhưng lại phát triển kiểu hình nữ. Người mắc hội chứng này có cơ quan sinh dục ngoài trông giống nữ hoàn toàn. 

Và để phát hiện hội chứng Swyer, cần phải tiến hành phương pháp xét nghiệm cao cấp - điều khó lòng tồn tại với những bé gái không có điều kiện. 

Nói sơ qua để thấy, câu chuyện "nam giới trong sân chơi nữ giới" là một phạm trù vô cùng phức tạp của khoa học, và chính các khoa học gia vẫn còn tranh luận không ngừng.

Như vậy, vận động viên thì có tội tình gì, một khi họ không may rơi vào một trong hàng loạt trường hợp đau đớn kể trên? 

Trước khi phán xét, hãy tìm hiểu kỹ. Trước khi ra quyết định, hãy cảm thông. Hầu hết vận động viên ở Việt Nam sinh ra trong gia đình miền quê nghèo khó, không có điều kiện tiếp xúc với y học tiên tiến.

Yếu tố công bằng là nên có, nhưng cũng đừng chà đạp những vận động viên mà chính họ cũng là nạn nhân.