Vai trò của kiểm soát thân nhiệt trong hồi phục sau phẫu thuật chấn thương chỉnh hình

Chương trình tập huấn với chủ đề ‘Cập nhật về ERAS và phục hồi sớm sau phẫu thuật cho bệnh nhân’ vừa được Viện Chấn thương Chỉnh hình, Bệnh viện Quân y 175 tổ chức.

Enhanced Recovery After Surgery (ERAS) là một mô hình chăm sóc hiện đại giúp người bệnh giảm đau, hạn chế biến chứng, hồi phục sớm và rút ngắn thời gian nằm viện sau phẫu thuật. ERAS cũng góp phần giảm chi phí điều trị, giảm gánh nặng cho hệ thống y tế, đặc biệt mô hình này cũng đã chứng minh sự hiệu quả, an toàn và đang trở thành xu hướng toàn cầu của y khoa hiện đại.

“Với quá trình trong mổ và sau mổ, việc sử dụng giảm đau đa phương thức đánh vào các khâu khác nhau của cung phản xạ đau và kiểm soát đau tốt hơn, cộng với việc giải thích tâm lý trước mổ sẽ giúp bệnh nhân vượt qua cơn đau, cố gắng tập phục hồi tốt hơn”, đại tá, tiến sĩ - bác sĩ Phan Đình Mừng, Phó giám đốc Bệnh viện Quân y 175, Giám đốc Viện Chấn thương Chỉnh hình phát biểu.

Hạ thân nhiệt thụ động và kiểm soát thân nhiệt cho bệnh nhân

Một trong những nội dung trọng yếu của chương trình là chuyên đề về kiểm soát thân nhiệt chu phẫu trong mô hình ERAS do bác sĩ chuyên khoa 2 Phùng Văn Việt, Chủ nhiệm khoa Gây mê hồi sức, Bệnh viện Quân y 175 trình bày. Hạ thân nhiệt thụ động và kiểm soát thân nhiệt cho bệnh nhân là một vấn đề cực kỳ quan trọng trong gây mê hồi sức và ERAS, nhất là trong các phẫu thuật nội soi phải dùng nhiều dịch truyền của phẫu thuật chỉnh hình.

Nguyên nhân gây hạ thân nhiệt thụ động chủ yếu do nhiệt độ của phòng mổ thấp hơn nhiệt độ môi trường có thể giúp giữ ấm cơ thể, thời gian phẫu thuật kéo dài, bệnh nhân chưa được sưởi ấm trước khi truyền dịch và máu, kèm theo các phương pháp gây mê, gây tê.

Hạ thân nhiệt thụ động sẽ khiến bệnh nhân có phản ứng run, khó chịu, tăng nguy cơ nhiễm trùng vết mổ gấp 3 lần, đồng thời kéo dài thời gian hồi tỉnh lên 40 phút. Tình trạng nặng hơn có thể gây rối loạn đông máu, thiếu máu cơ tim lên đến 5 lần, tăng tỷ lệ tử vong của bệnh nhân lên cao gấp 6 lần so với bình thường.

Việc làm ấm thân nhiệt cho bệnh nhân nên bắt đầu từ trước gây mê, đến gây mê trong mổ và sau gây mê. Để dự phòng hạ thân nhiệt, phẫu thuật viên có thể thực hiện qua nhiều bước, trong đó có 6 bước cơ bản gồm: Theo dõi thân nhiệt, làm ấm trước phẫu thuật, cài đặt nhiệt độ phòng mổ tối ưu, làm ấm dịch truyền, làm ấm da và làm ấm sau phẫu thuật.

Trong phẫu thuật nên để nhiệt độ phòng mổ từ 20-24 độ C, nhiệt độ còn tùy thuộc vào số người tham gia ca mổ. Cần theo dõi thân nhiệt bệnh nhân với mục tiêu duy trì nhiệt độ ở khoảng 36,5 độ C...

“Kiểm soát thân nhiệt là một yếu tố quan trọng, đặc biệt là với các bệnh nhân có nguy cơ cao như người lớn tuổi, bệnh nhân phẫu thuật nặng hoặc thời gian phẫu thuật kéo dài. Nếu chúng ta kiểm soát thân nhiệt tốt sẽ đảm bảo an toàn cho bệnh nhân trong phòng mổ, giúp hồi phục nhanh sau phẫu thuật. Đồng thời sau khi tỉnh dậy, bệnh nhân sẽ cảm thấy thoải mái hơn, tinh thần tốt hơn nhiều”, bác sĩ Việt chia sẻ.

Bên cạnh vấn đề về kiểm soát thân nhiệt và gây mê hồi sức, hội thảo cũng bàn luận sâu về quá trình thực hiện ERAS tại các bệnh viện. Phó giáo sư - tiến sĩ Nguyễn Văn Lượng, Phó chủ nhiệm bộ môn Chấn thương chỉnh hình, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, cho biết, để ERAS thành công cần sự quan tâm của lãnh đạo, chỉ huy bệnh viện...

Tiến sĩ - bác sĩ Phan Tôn Ngọc Vũ, Trưởng khoa Gây mê hồi sức, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM nhấn mạnh rằng, việc đạt được đồng thuận giữa các khoa trong bệnh viện là điều kiện then chốt. Bởi lẽ, các công việc sau đó như viết protocol cho từng loại phẫu thuật, thu thập dữ liệu và cải tiến cần sự phối hợp của tất cả các chuyên khoa. Từ kinh nghiệm của các bệnh viện đã thực hiện ERAS trước đó, thành quả thường có được từ sau 3 đến 5 năm.

Chương trình tập huấn diễn ra với 2 hình thức trực tiếp và trực tuyến, cùng sự tham gia của các bác sĩ từ Bệnh viện Quân y 175, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM,…