Uống có trách nhiệm không chỉ là ‘Đã uống rượu bia không lái xe’

Văn hóa 'giao tiếp' bằng rượu bia từ lâu đã trở thành vấn đề nhức nhối tại Việt Nam. Trong bữa tiệc nhiều người còn thói quen 'ép' nhau uống rượu bia, gây ồn ào nơi công cộng, hay thậm chí tham gia giao thông sau khi sử dụng rượu bia.

Ngày 26-9, tại Hà Nội diễn ra tọa đàm truyền thông về xây dựng văn hóa uống có trách nhiệm nhân Tháng An toàn giao thông quốc gia, nhằm đưa ra các giải pháp truyền thông về tác hại của đồ uống có cồn, thay đổi hành vi sử dụng rượu bia.

Lạm dụng rượu bia tiềm ẩn nhiều hệ lụy

Phát biểu tại tọa đàm, TS Trần Hữu Minh, Chánh văn phòng Ủy ban An toàn giao thông quốc gia, cho biết tình trạng người uống rượu bia gây tai nạn giao thông mặc dù đã giảm sau khi áp dụng các biện pháp mạnh, tăng cường xử phạt, nhưng vẫn còn là vấn đề đáng lo ngại.

Theo số liệu từ Cục Cảnh sát giao thông thống kê từ năm 2022 - 2024, cả nước có đến 20% số vụ tai nạn giao thông xảy ra liên quan đến việc người điều khiển phương tiện có sử dụng rượu, bia.

Cứ 5 người chết hoặc bị thương trong các vụ tai nạn giao thông thì có 1 người chết hoặc bị thương do lái xe có sử dụng rượu, bia.

Lạm dụng rượu bia cũng là nguyên nhân dẫn đến hàng loạt bệnh lý không lây nhiễm như tim mạch, tăng huyết áp, xơ gan...

"Cho đến nay, uống rượu bia rồi lái xe vẫn là nỗi ám ảnh đối với nhiều người tham gia giao thông. Để giải quyết vấn đề này, ngoài các biện pháp quản lý, xử phạt, điều quan trọng là phải thay đổi nhận thức và hành vi sử dụng rượu bia trong cộng đồng. Đây là nhiệm vụ lâu dài, cần sự phối hợp của nhiều bộ, ngành, đoàn thể và toàn xã hội", TS Minh nhấn mạnh.

Uống có trách nhiệm không chỉ là ‘Đã uống rượu bia không lái xe’

Theo TS Nguyễn Minh Hoàng - Giám đốc nghiên cứu Chương trình hợp tác phát triển y tế Việt Nam (Trường đại học Y Harvard), việc xây dựng thói quen uống có trách nhiệm không chỉ dừng lại ở khẩu hiệu, mà phải được thực hiện đồng bộ từ chính sách đến hành vi cá nhân.

"Quan trọng nhất là 'đã uống rượu bia thì không lái xe'. Bên cạnh đó, người dưới 18 tuổi tuyệt đối không nên sử dụng đồ uống có cồn. Việc ép buộc người khác uống rượu bia cũng là hành vi thiếu trách nhiệm và cần được loại bỏ", TS Hoàng khẳng định.

Ông chia sẻ thêm tại một số vùng miền núi phía Bắc, việc uống rượu trước khi làm việc được xem như tập quán bình thường, điều này tiềm ẩn nhiều nguy cơ về sức khỏe và an toàn lao động.

"Để thay đổi, chúng ta cần cả một quá trình, từ việc hoàn thiện thể chế, chính sách như điều chỉnh tăng thuế đồ uống có cồn phù hợp, đến giáo dục trong nhà trường, giúp trẻ em nhận thức sớm về tác hại của rượu bia", ông Hoàng đề xuất.

Ở góc độ pháp lý, ThS Ngô Vĩnh Bạch Dương, Giám đốc Trung tâm Tư vấn pháp luật, Viện Nhà nước và Pháp luật, nhấn mạnh rằng uống có trách nhiệm không chỉ giới hạn trong vấn đề giao thông.

"Không uống đồ uống có cồn cũng là một lựa chọn có trách nhiệm. Chúng ta cần xác định rõ mức độ nào là có hại cho sức khỏe, đặc biệt là các bệnh không lây nhiễm như tim mạch, gan, tiểu đường…

Đồng thời trách nhiệm còn nằm ở việc không gây ảnh hưởng đến cộng đồng, ví dụ như gây ồn ào nơi công cộng hay ép buộc người khác uống", ông Dương phân tích.

Theo ông, khái niệm uống có trách nhiệm cần được mở rộng, hướng tới việc bảo vệ sức khỏe bản thân, tôn trọng người khác và gìn giữ trật tự xã hội. Chỉ khi nhận thức của người dân thay đổi, thì mới có thể giảm được tác hại của rượu bia gây ra cho sức khỏe và xã hội.